آیه ۱۰۱ - سوره آل‌عمران

آیه وَكَيْفَ تَكْفُرُونَ وَ أَنْتُمْ تُتْلى عَلَيْكُمْ آياتُ اللهِ وَ فيكُمْ رَسُولُهُ وَ مَنْ يَعْتَصِمْ بِاللهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ [101]

و چگونه كفر مى‌ورزيد، با اينكه [در دامان وحى قرار گرفته‌ايد، و] آيات خدا بر شما خوانده ‌مى‌شود، و پيامبر او در ميان شماست؟! [بنابراين، به خدا تمسّك جوييد]. و هركس به خدا تمسّك جويد، به راهى راست، هدايت‌ شده ‌است.

و چگونه کفر می‌ورزید، با اینکه [در دامان وحی قرار گرفته‌اید، و] آیات خدا بر شما خوانده می‌شود، و پیامبر او در میان شماست

۱ -۱
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَکَیْفَ تَکْفُرُونَ وَ أَنْتُمْ تُتْلی عَلَیْکُمْ آیاتُ اللهِ وَ فِیکُمْ رَسُولُهُ، فَلَا یَزَالُ الرَّسُولُ بَاقِیاً مَا نَفِدَتْ {مَا نَفَذَتْ} أَحْکَامُهُ، وَ عُمِلَ بِسُنَّتِهِ، وَ دَارُوا حَوْلَ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ.

امام علی (علیه السلام) خداوند متعال می‌فرماید: وَ کَیْفَ تَکْفُرُونَ وَ أَنْتُمْ تُتْلی عَلَیْکُمْ آیاتُ اللهِ وَ فِیکُمْ رَسُولُه؛ بنابراین رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) همواره در میان امّت باقی است تا هنگامی‌که احکام او جاری است و به سنّتش عمل می‌شود و بر محور امر و نهی او حرکت می‌کنند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۰۸
بحارالأنوار، ج۲۹، ص۵۵۴/ الیقین، ص۳۲۴

و هرکس به خدا تمسّک جوید، به راهی راست، هدایت شده است

۲ -۱
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَتَانِی جَبْرَئِیلُ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) سَیَکُونُ فِی أُمَّتِکَ فِتْنَهًٌْ قُلْتُ فَمَا الْمَخْرَجُ مِنْهَا فَقَالَ کِتَابُ اللَّه ... مَنْ قَالَ بِهِ صُدِّقَ وَ مَنْ عَمِلَ بِهِ أُجِرَ وَ مَنِ اعْتَصَمَ بِهِ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) جبرئیل (علیه السلام) نزد من آمد و گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! به‌زودی در میان امّت تو فتنه‌ای خواهد بود». گفتم: «راه خروج از آن چیست»؟ گفت: «کتاب خدا! ... هرکه بر مبنای آن سخن بگوید تصدیق می‌شود و هرکه به آن عمل کند پاداش داده می‌شود و هرکه به آن تمسّک جوید به راه مستقیم هدایت می‌شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۰۸
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۸۹
۲ -۲
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الصّادق (علیه السلام)- بِاِسنَادِهِ اِلَی حُسَینِ الأشقر قال قُلْتُ لِهِشَامِ‌بْنِ‌الْحَکَمِ مَا مَعْنَی قَوْلِکُمْ إِنَّ الْإِمَامَ لَا یَکُونُ إِلَّا مَعْصُوماً قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ ذَلِکَ فَقَالَ الْمَعْصُومُ هُوَ الْمُمْتَنِعُ بِاللَّهِ مِنْ جَمِیعِ مَحَارِمِ اللَّهِ وَ قَدْ قَالَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ.

امام صادق (علیه السلام) اسناد داده شده به حسین اشقر که گوید: از هشام‌بن‌حکم پرسیدم که: «معنای این گفته‌ی شما چیست که مسلّما به‌جز معصوم امام نمی‌گردد». پاسخ داد: «آن را از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم، فرمود: «او به یاری و توفیق خدا از انجام هر عملی که خداوند منع کرده است خودداری می‌کند و خداوند تبارک‌وتعالی فرموده است: وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۰۸
بحارالأنوار، ج۲۵، ص۱۹۴/ معانی الأخبار، ص۱۳۲
۲ -۳
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الکاظم (علیه السلام)- قَالَ هِشَامُ فَأَیُّ الْأَعْدَاءِ أَوْجَبُهُمْ مُجَاهَدَهًًْ قَالَ أَقْرَبُهُمْ إِلَیْکَ وَ أَعْدَاهُمْ لَکَ وَ أَضَرُّهُمْ بِکَ وَ أَعْظَمُهُمْ لَکَ عَدَاوَهًًْ وَ أَخْفَاهُمْ لَکَ شَخْصاً مَعَ دُنُوِّهِ مِنْکَ وَ مَنْ یُحَرِّضُ أَعْدَاءَکَ عَلَیْکَ وَ هُوَ إِبْلِیسُ الْمُوَکَّلُ بِوَسْوَاسِ الْقُلُوبِ فَلَهُ فَلْتَشُدَّ عَدَاوَتَکَ وَ لَا یَکُونَنَّ أَصْبَرَ عَلَی مُجَاهَدَتِکَ لِهَلَکَتِکَ مِنْکَ عَلَی صَبْرِکَ لِمُجَاهَدَتِهِ فَإِنَّهُ أَضْعَفُ مِنْکَ رُکْناً فِی قُوَّتِهِ وَ أَقَلُّ مِنْکَ ضَرَراً فِی کَثْرَهًِْ شَرِّهِ إِذَا أَنْتَ اعْتَصَمْتَ بِاللَّهِ وَ مَنِ اعْتَصَمَ بِاللهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ.

امام کاظم (علیه السلام) هشام گفت: «بنابراین، جهاد با کدام دشمن واجب‌تر است»؟ فرمود: «جهاد با هوای نفس که نزدیک‌ترین آن‌ها به تو و دشمن‌ترین آن‌ها و زیان‌آورترین آن‌ها نسبت به توست و در عین نزدیک‌بودن به تو صاحب بزرگ‌ترین دشمنی برای تو و مخفی‌ترین آن‌ها از توست و در مرحله‌ی دوّم جهاد با دشمنی واجب است که دشمنانت را علیه تو می‌شوراند و او ابلیس است که وسوسه در قلب‌ها را بر عهده گرفته است. به‌شدّت با او دشمنی کن و صبر او در جنگ برای کشتن تو از صبر تو برای مجاهده با او بیشتر نیست؛ چون وقتی که تو به خدا تمسّک بجویی او با اینکه قدرت دارد، توانایی‌اش از تو کمتر است و با داشتن شرّ زیاد، ضررش به تو کمتر است و وَ مَنِ اعْتَصَمَ بِاللهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۱۰
بحارالأنوار، ج۱، ص۱۵۶/ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۳۱۴
۲ -۴
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قَضَی اللَّهُ عَلَی نَفْسِهِ أَنَّهُ مَنْ آمَنَ بِهِ هَدَاهُ ... وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللهِ فَقَدْ هُدِیَ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) خداوند بر خودش واجب کرده که هرکه به او ایمان آورد هدایتش کند ... وَ مَنْ یَعْتَصِمْ بِاللهِ فَقَدْ هُدِیَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۱۰
مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۲۱۸
۲ -۵
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الصّادق (علیه السلام)- إِنِّی أُوصِیکَ بِتَقْوَی اللَّهِ وَ إِیثَارِ طَاعَتِهِ وَ الِاعْتِصَامِ بِحَبْلِهِ فَإِنَّهُ مَنِ اعْتَصَمَ بِحَبْلِ اللَّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ.

امام صادق (علیه السلام) من تو را وصیّت می‌کنم به تقوای خدا و اطاعتش و چنگ‌زدن به ریسمانش. چراکه هرکس به یسمان خدا چنگ زند به‌سوی راه راست راهنمایی شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۱۰
بحارالأنوار، ج۷۲، ص۳۶۵
۲ -۶
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا أَبَا الْحَسَنِ (علیه السلام) فَأَنْتَ وَارِثُ عِلْمِی وَ الْمُبَیِّنُ لِأُمَّتِی مَا اخْتَلَفَتْ فِیهِ مِنْ بَعْدِی مَنْ أَحَبَّکَ لِدِینِکَ وَ أَخَذَ بِسَبِیلِکَ فَهُوَ مِمَّنْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) [خطاب پیامبر (صلی الله علیه و آله) به امام علی (علیه السلام)]: ای ابوالحسن (علیه السلام)! تو وارث علم من هستی و اختلافات را بعد از من برای امّت من بیان می‌کنی، هرکسی از تو متابعت کند و راهت را ادامه دهد، هدایت می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۱۰
بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲۰
۲ -۷
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فَهُوعلی (علیه السلام) سَیِّدُ الْأَوْصِیَاء وَ ابْنَاهُ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ ابْنَایَ وَ هُوَ وَ هُمَا وَ الْأَئِمَّهًُْ بَعْدَهُمْ حُجَجُ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ بَعْدَ النَّبِیِّینَ وَ هُمْ أَبْوَابُ الْعِلْمِ فِی أُمَّتِی مَنْ تَبِعَهُمْ نَجَا مِنَ النَّارِ وَ مَنِ اقْتَدَی بِهِمْ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیم.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) او علی (علیه السلام) سید اوصیاست و دو پسرش (علیها السلام) دو آقای اهل بهشت و دو پسر من هستند و او و آن‌ها و امامان پس از آن‌ها حجّت‌های خداوند بر خلقش پس از پیغمبران و آنان دریای علم‌اند. در میان امّتم هر که پیروی آن‌ها را کند نجات‌یافته از دوزخ و به صراط مستقیم هدایت یافته است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۱۰
بحارالأنوار، ج۳۸، ص۹۲
۲ -۸
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- نَحْنُ حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِینُ الَّذِی مَنِ اعْتَصَمَ بِهِ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیم.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) ما ریسمان محکم خداوند هستیم که هرکس به آن تمسّک جوید به صراط مستقیم هدایت یافته است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۱۰
بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۹۸
۲ -۹
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

الرّضا (علیه السلام)- مَنْ رَدَّ مُتَشَابِهَ الْقُرْآنِ إِلَی مُحْکَمِهِ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ.

امام رضا (علیه السلام) هرکه متشابهات قرآن را به محکمات آن ارجاع دهد به راه راست هدایت شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۱۰
بحارالأنوار، ج۲، ص۱۸۵
۲ -۱۰
(آل‌عمران/ ۱۰۱)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- نَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً (صلی الله علیه و آله) عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ بِکِتَابٍ فَصَّلَهُ وَ أَحْکَمَهُ ... وَ مَنْ قَامَ بِهِ هُدِیَ إِلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ.

امام علی (علیه السلام) شهادت می‌دهیم که خدایی جز الله نیست، یگانه است و شریکی ندارد و محمّد (صلی الله علیه و آله) بنده و فرستاده‌ی اوست؛ او را با کتابی که بیانش نمود و محکم و استوارش کرد فرستاد ... و هرکه آن را به پا دارد به راه راست هدایت می‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۷۱۰
بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۵
بیشتر