آیه ۹۳ - سوره آل‌عمران

آیه كُلُّ الطَّعامِ كانَ حِلاًّ لِبَني إِسْرائيلَ إِلّا ما حَرَّمَ إِسْرائيلُ عَلى نَفْسِهِ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ التَّوْراةُ قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْراةِ فَاتْلُوها إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ [93]

همه‌ی خوردنى‌ها بر بنى‌اسرائيل حلال بود، جز آنچه اسرائيل (يعقوب)، پيش از نزول تورات، بر خود تحريم‌كرده بود؛ بگو: «اگر راست مى‌گوييد تورات را بياوريد و بخوانيد [تا معلوم شود اين نسبت‌هايى كه به پيامبران پيشين مى‌دهيد، حتى در تورات تحريف‌شده ‌شما نيست]».

۱
(آل‌عمران/ ۹۳)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ عُمَرَ‌بْنِ‌یَزِیدَ قال: کَتَبْتُ إِلَی أَبِی الْحَسَنِ (علیه السلام) أَسْأَلُهُ عَنْ رَجُلٍ دَبَّرَ مَمْلُوکَهُ هَلْ لَهُ أَنْ یَبِیعَ عُنُقَهُ قَالَ کَتَبَ کُلُّ الطَّعامِ کانَ حِلًّا لِبَنِی إِسْرائِیلَ إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِیلُ عَلی نَفْسِهِ.

امام کاظم (علیه السلام) عمربن‌یزید گوید: «به امام کاظم (علیه السلام) [نامه] نوشتم و از او درباره‌ی مردی پرسیدم: «با برده‌اش قرار گذاشته بعد از مرگش آزاد باشد؛ آیا این مرد می‌تواند برده‌اش را بفروشد»؟ امام (علیه السلام) در پاسخ چنین نوشت: کُلُّ الطَّعامِ کانَ حِلًّا لِبَنِی إِسْرائِیلَ إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِیلُ عَلی نَفْسِهِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۷۶
العیاشی، ج۱، ص۱۸۵/ مستدرک الوسایل، ج۱۶، ص۶/ نورالثقلین
۲
(آل‌عمران/ ۹۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) یَقُول: مَا کَانَ اللَّهُ لِیُحِلَّ شَیْئاً فِی کِتَابِهِ ثُمَّ یُحَرِّمَهُ بَعْدَ مَا أَحَلَّهُ وَ لَا یُحَرِّمَ شَیْئاً ثُمَّ یُحِلَّهُ بَعْدَ مَا حَرَّمَهُ قُلْتُ وَ کَذَلِکَ أَیْضاً وَ مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ حَرَّمْنا عَلَیْهِمْ شُحُومَهُما قَالَ نَعَمْ قُلْتُ فَقَوْلُهُ إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِیلُ عَلی نَفْسِهِ قَالَ إِنَّ إِسْرَائِیلَ کَانَ إِذَا أَکَلَ مِنْ لَحْمِ الْإِبِلِ یُهَیِّجُ عَلَیْهِ وَجَعَ الْخَاصِرَهًِْ فَحَرَّمَ عَلَی نَفْسِهِ لَحْمَ الْإِبِلِ وَ ذَلِکَ مِنْ قَبْلِ أَنْ تُنَزَّلَ التَّوْرَاهًُْ فَلَمَّا نُزِّلَتِ التَّوْرَاهًُْ لَمْ یُحَرِّمْهُ وَ لَمْ یَأْکُلْهُ.

امام صادق (علیه السلام) عبدالله‌بن‌ابی یعفور گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: «خداوند چیزی را در کتاب خود حلال نمی‌کند که بعد حرام نماید و چیزی را حرام نمی‌کند که بعد حلال نماید. گفتم: «همین‌طور است». از شتر و گاو و گوسفند، پیه و چربیشان را بر آنان تحریم نمودیم؟ (انعام/۱۴۶) فرمود: «بلی همین‌طور است». عرض کردم: «این آیه چگونه است إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِیلُ عَلی نَفْسِهِ»؟ فرمود: «اسرائیل وقتی گوشت شتر می‌خورد مبتلا به درد پهلو می‌شد بعد گوشت شتر را بر خود حرام نمود این مطلب قبل از نزول تورات بود وقتی تورات نازل شد حرام ننمود و نخورد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۷۶
بحارالأنوار، ج۹، ص۱۹۵/ بحارالأنوار، ج۹، ص۱۹۱/ القمی، ج۱، ص۱۵۸/ العیاشی، ج۱، ص۱۸۴/ نورالثقلین
۳
(آل‌عمران/ ۹۳)

علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- إِنَّ یَعْقُوبَ (علیه السلام) کَانَ یُصِیبُهُ عِرْقُ النَّسَا فَحَرَّمَ عَلَی نَفْسِهِ لَحْمَ الْجَمَلِ فَقَالَتِ الْیَهُودُ إِنَّ لَحْمَ الْجَمَلِ مُحَرَّمٌ فِی التَّوْرَاهًِْ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُمْ فَأْتُوا بِالتَّوْراةِ فَاتْلُوها إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ إِنَّمَا حَرَّمَ هَذَا إِسْرَائِیلُ عَلَی نَفْسِهِ وَ لَمْ یُحَرِّمْهُ عَلَی النَّاسِ.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) یعقوب (علیه السلام) دچار بیماری عرق‌النّساء بود به همین جهت گوشت شتر را بر خود حرام کرد یهودیان گفتند: «گوشت شتر در تورات حرام است خداوند می‌فرماید: فَأْتُوا بِالتَّوْراةِ فَاتْلُوها إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ. شتر را اسرائیل یعنی یعقوب (علیه السلام) بر خود حرام کرده بود ولی برای مردم حرام نبود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۷۸
بحارالأنوار، ج۹، ص۱۹۱/ القمی، ج۱، ص۱۰۶/ نورالثقلین
۴
(آل‌عمران/ ۹۳)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنَّ یَعْقُوبَ (علیه السلام) أَخَذَهُ وَجَعُ الْعِرْقِ الَّذِی یُقَالُ لَهُ عِرْقُ النَّسَا فَنَذَرَ إِنْ شَفَاهُ اللَّهُ أَنْ یُحَرِّمَ الْعُرُوقَ وَ لَحْمَ الْإِبِلِ وَ هُوَ أَحَبُّ الطَّعَامِ إِلَیْهِ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) یعقوب (علیه السلام) گرفتار بیماری عرق‌النساء شد و نذر کرد که اگر خدایش شفا دهد عروق و گوشت شتر را که از همه‌ی خوردنی‌ها دوست‌تر داشت بر خود حرام کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۷۸
بحارالأنوار، ج۶۲، ص۱۰۴
۵
(آل‌عمران/ ۹۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ أما مَا جَاءَ فِی الْقُرْآنِ عَلَی لَفْظِ الْخَبَرِ وَ مَعْنَاهُ الْحِکَایَهًُْ فَمِنْ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَل ... کُلُّ الطَّعامِ کانَ حِلًّا لِبَنِی إِسْرائِیلَ إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِیلُ عَلی نَفْسِهِ وَ إِنَّمَا خَرَجَ هَذَا عَلَی لَفْظِ الْخَبَرِ وَ هُوَ حِکَایَهًٌْ عَنْ قَوْمٍ مِنَ الْیَهُودِ ادَّعَوْا ذَلِکَ فَرَدَّ اللَّهُ تَعَالَی عَلَیْهِمْ قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْراةِ فَاتْلُوها إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ أَیِ انْظُرُوا فِی التَّوْرَاهًِْ هَلْ تَجِدُونَ فِیهَا تَصْدِیقَ مَا ادَّعَیْتُمُوه.

امام علی (علیه السلام) آنچه در قرآن به صورت لفظ خبری آمده است ولی معنای آن حکایت سخن دیگران است، از آن جمله سخن خدای عزّوجلّ است: ... کُلُّ الطَّعامِ کانَ حِلًّا لِبَنِی إِسْرائِیلَ إِلَّا ما حَرَّمَ إِسْرائِیلُ عَلی نَفْسِهِ؛ که آن به‌صورت لفظ خبر ظاهر شده درحالی‌که حکایت (سخن)، از قومی از یهود است که چنین ادّعایی کردند و خدای تعالی سخن آن‌ها را با این آیه ردّ کرد: قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْراةِ فَاتْلُوها إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ؛ یعنی به تورات بنگرید؛ آیا در آن تصدیق آنچه را که ادّعا می‌کنید می‌یابید؟

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۷۸
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۷
۶
(آل‌عمران/ ۹۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- کَانَ سَبَبُ نُزُولِ هَذِهِ الْآیَهًِْ أَنَّ الْیَهُودَ أَنْکَرُوا تَحْلِیلَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) لُحُومَ الْإِبِلِ فَبَیَّنَ اللَّهُ أَنَّهَا کَانَتْ مُحَلَّلَهًًْ لِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ وُلْدِهِ إِلَی أَنْ حَرَّمَهَا إِسْرائِیلُ عَلی نَفْسِهِ وَ هُوَ یَعْقُوبُ (علیه السلام) نَذَرَ إِنْ بُرِأَ مِنِ النَّسَا أَنْ یُحَرِّمَ أَحَبَّ الطَّعَامِ وَ الشَّرَابِ إِلَیْهِ وَ هِیَ لُحُومُ الْإِبِلِ وَ أَلْبَانُهَا فَلَمَّا بُرِأَ وَفَی بِنَذْرِهِ فَحَاجَّهُمْ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) بِالتَّوْرَاهًِْ فَلَمْ یَجْسُرُوا أَنْ یُحْضِرُوهَا لِعِلْمِهِمْ بِصِدْقِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله).

پیامبر (صلی الله علیه و آله) سبب نزول این آیه این بود که یهود، پیامبر (صلی الله علیه و آله) را در حلال‌شمردن گوشت شتر انکار کردند و سخن او را نپذیرفتند؛ پس خداوند بیان فرمود: «آن بر ابراهیم (علیه السلام) و فرزندش حلال بود» تا اینکه اسرائیل که همان یعقوب (علیه السلام) است آن را بر خودش حرام کرد. نذر کرد اگر از بیماری سیاتیک شفا یابد، دوست داشتنی‌ترین غذا و نوشیدنی در نزد خود را که گوشت شتر و شیر آن است بر خود حرام کند و زمانی‌که شفا یافت نذرش را ادا کرد. پیامبر (صلی الله علیه و آله) با تورات با آن‌ها گفتگو کرد ولی چون می‌دانستند پیامبر (صلی الله علیه و آله) راست می‌گوید جرأت نکردند تورات را بیاورند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۷۸
فقه القرآن، ج۲، ص۲۷۵
۷
(آل‌عمران/ ۹۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَنْکَرَ الْیَهُودُ تَحْلِیلَ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) لُحُومَ الْإِبِلِ فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) کُلُّ ذلِکَ کَانَ حِلًّا لِإِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) فَقَالَتِ الْیَهُودُ: کُلُّ شَیْءٍ نُحَرِّمُهُ فَإِنَّهُ کَانَ مُحَرَّماً عَلَی نُوحٍ (علیه السلام) وَ إِبْرَاهِیمَ (علیه السلام) وَ هَلُمَّ جَرّاً حَتَّی انْتَهَی إِلَیْنَا فَنَزَلَتْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) یهودیان از اینکه پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله) گوشت شتر را حلال دانسته ناراحت شدند. پیغمبراکرم (صلی الله علیه و آله) در جواب آن‌ها فرمود: «تمام این گوشت‌ها برای ابراهیم خلیل (علیه السلام) حلال بوده امّا آن‌ها مدّعی شدند هرچه را ما حرام بدانیم در زمان نوح و ابراهیم (علیها السلام) حرام بوده و همین‌طور تا به ما رسیده است». این آیه در جواب آن‌ها نازل شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۶۷۸
بحارالأنوار، ج۹، ص۷۲
بیشتر