آیه ۱۸ - سوره جن

آیه وَ أَنَّ الْمَساجِدَ لِلّهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً [18]

و اينكه مساجد از آنِ خداست، پس هيچ‌كس را با خدا نخوانيد.

۱
(جن/ ۱۸)

الکاظم (علیه السلام)- وَ أَنَّ الْمَساجِدَ للهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً قَالَ هُمُ الْأَوْصِیَاءُ (علیهم السلام).

امام کاظم (علیه السلام)- وَأَنَّ المَسَاجِدَ لِلهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَدًا، آن‌ها اوصیاء (علیهم السلام) هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۰۶
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۳۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۰۵/ المناقب، ج۴، ص۳۷۸/ نورالثقلین/ البرهان/ الکافی، ج۱، ص۴۲۵
۲
(جن/ ۱۸)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ عِیسَی‌بْنِ‌دَاوُدَ النَّجَّارِ عَنْ مُوسَی‌ْعنِ‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ: وَ أَنَّ الْمَساجِدَ للهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً قَالَ سَمِعْتُ أَبِی‌جَعْفَرَبْنَ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) یَقُولُ هُمُ الْأَوْصِیَاءُ وَ الْأَئِمَّهًُْ (علیهم السلام) مِنَّا وَاحِداً فَوَاحِداً فَلَا تَدْعُوا إِلَی غَیْرِهِمْ فَتَکُونُوا کَمَنْ دَعَا مَعَ اللَّهِ أَحَداً هَکَذَا نَزَلَتْ.

امام کاظم (علیه السلام)- عیسی‌بن‌داود نجّار از امام کاظم (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وَ أَنَّ المَساجِدَ لِلهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً نقل می‌کند که فرمود: «از پدرم جعفربن‌محمّد (علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: «آن‌ها اوصیا و ائمّه (علیهم السلام) از ما، یکی پس از دیگری هستند. به‌سوی غیر آن‌ها دعوت نکنید که در این صورت مثل کسانی میشوید که با خدا کس دیگری خوانده است، این گونه نازل شده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۰۸
بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۳۰/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۷۰۵
۳
(جن/ ۱۸)

الصّادق (علیه السلام)- أَبُوعَمْرٍو الزُّبَیْرِیُّ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَال إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی فَرَضَ الْإِیمَانَ عَلَی جَوَارِحِ ابْنِ آدَمَ وَ قَسَّمَهُ عَلَیْهَا وَ فَرَّقَهُ فِیهَا فَلَیْسَ مِنْ جَوَارِحِهِ جَارِحَهًٌْ إِلَّا وَ قَدْ وُکِّلَتْ مِنَ الْإِیمَانِ بِغَیْرِ مَا وُکِّلَتْ بِهِ أُخْتُهَا ... ففَرَضَ عَلَی الْوَجْهِ السُّجُودَ لَهُ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ فِی مَوَاقِیتِ الصَّلَاهًِْ فَقَالَ: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَ اسْجُدُوا وَ اعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَ افْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون فَهَذِهِ فَرِیضَهًٌْ جَامِعَهًٌْ عَلَی الْوَجْهِ وَ الْیَدَیْنِ وَ الرِّجْلَیْنِ وَ قَالَ فِی مَوْضِعٍ آخَرَ وَ أَنَّ الْمَساجِدَ للهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً.

امام صادق (علیه السلام)- ابوعمرو زبیری از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند که فرمود: «خداوند متعال ایمان را بر جوارح فرزندان آدم (علیه السلام) واجب گردانید و آن را بر اعضاء تقسیم نمود، و برای هریک سهمی معیّن کرد. هریک از وظایف آدمیان را به یکی از جوارح اختصاص داده، و هر عضوی تکلیف مخصوصی دارد که عضو دیگرش به آن مکلّف نیست... بر صورت آدمیان سجده را واجب کرده که در شب و روز هنگام نماز باید چهره بر زمین گذارند و سجده کنند و در قرآن کریم فرمود: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! رکوع کنید، و سجود بجا آورید، و پروردگارتان را عبادت کنید، و کار نیک انجام دهید، شاید رستگار شوید!. (حج/۷۷) این هم فریضه‌ای است که بر صورت و دست‌ها و پاها لازم گردیده است، و در جای دیگری می‌فرماید: وَ أَنَّ الْمساجِدَ للهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۰۸
الکافی، ج۲، ص۳۶/ بحارالأنوار، ج۸۲، ص۱۲۷/ دعایم الإسلام، ج۱، ص۸؛ «فهذا ما فرض ... و الصلاهًْ» زیادهًْ/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۵، ص۱۶۶/ مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۱۵۲/ نورالثقلین؛ «فلیس من حوارحه ... به اختها» محذوف
۴
(جن/ ۱۸)

أمیرالمومنین (علیه السلام)- قَالَ أَمِیرُ‌الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فِی وَصِیَّتِهِ لِابْنِهِ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْحَنَفِیَّهًِْ یَا بُنَی ... فَإِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَدْ فَرَضَ عَلَی جَوَارِحِکَ کُلِّهَا فَرَائِضَ یَحْتَجُّ بِهَا عَلَیْکَ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ یَسْأَلُکَ عَنْهَا وَ ذَکَّرَهَا وَ وَعَظَهَا وَ حَذَّرَهَا وَ أَدَّبَهَا وَ لَمْ یَتْرُکْهَا سُدًی فَقَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ: وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا ثُمَّ اسْتَعْبَدَهَا بِطَاعَتِهِ فَقَالَ عَزَّوَجَلَّ: یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَ اسْجُدُوا وَ اعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَ افْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ فَهَذِهِ فَرِیضَهًٌْ جَامِعَهًٌْ وَاجِبَهًٌْ عَلَی الْجَوَارِحِ وَ قَالَ عَزَّوَجَلَّ: وَ أَنَّ الْمَساجِدَ للهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً یَعْنِی بِالْمَسَاجِدِ الْوَجْهَ وَ الْیَدَیْنِ وَ الرُّکْبَتَیْنِ وَ الْإِبْهَامَیْن.

امام علی (علیه السلام)- وصیّت امام علی (علیه السلام) به محمّد حنفیّه: «ای پسرم!... همانا خداوند متعال بر کلّیه‌ی اعضای تو وظایف و واجباتی را مقرّر و مفروض داشته است که در روز قیامت به‌وسیله‌ی آن‌ها بر تو احتجاج می‌کند، و از آن‌ها سؤال می‌نماید. و آن اعضا را تذکّر داده، و موعظه کرده، و برحذر داشته، و تأدیب نموده، و آن‌ها را بیهوده رها نکرده است، چنانکه خدای عزّوجلّ فرموده است: از آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسئولند. (اسراء/۳۶) و آنگاه خدای عزّوجلّ آن اعضاء را به بند طاعت خود کشیده، و در این‌باره فرموده است: ای کسانی که ایمان آورده‌اید! رکوع کنید، و سجود بجا آورید، و پروردگارتان را عبادت کنید، و کار نیک انجام دهید، شاید رستگار شوید!. (حج/۷۷) پس این فریضه‌ای جامع و فراگیر و بر همگی جوارح واجب است، و خدای عزّوجلّ فرموده است: وَ أَنَّ المَساجِدَ لِلهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً و مقصود از سجده‌گاه‌ها (مساجد) که در این آیه آمده، صورت، و دو دست، و دو زانو، و دو انگشت بزرگ پا است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۰۸
من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۶۲۶/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۵۰؛ «و اسجدوا و ابدوا ربکم وافعلوا الخیر» محذوف/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۵، ص۱۶۸/ بحارالأنوار، ج۸۲، ص۱۲۸؛ «فإن الله تبارک و تعالی قد فرض ... علی الحوارج» محذوف/ نورالثقلین؛ «فإن الله تبارک و تعالی قد فرض ... علی الحوارج» محذوف
۵
(جن/ ۱۸)

الجواد (علیه السلام)- عَنِ ابْنِ‌أَبِی‌دَاوُد ... قَالَ فَالْتَفَتَ إِلَی مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) فَقَالَ مَا تَقُولُ فِی هَذَا یَا أَبَاجَعْفَر (علیه السلام) قَال ... فَإِنَّ الْقَطْعَ یَجِبُ أَنْ یَکُونَ مِنْ مَفْصِلِ أُصُولِ الْأَصَابِعِ فَیُتْرَکُ الْکَفُّ قَالَ وَ مَا الْحُجَّهًُْ فِی ذَلِکَ قَالَ قَوْلُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) السُّجُودُ عَلَی سَبْعَهًِْ أَعْضَاءٍ الْوَجْهِ وَ الْیَدَیْنِ وَ الرُّکْبَتَیْنِ وَ الرِّجْلَیْنِ فَإِذَا قُطِعَتْ یَدُهُ مِنَ الْکُرْسُوعِ أَوِ الْمِرْفَقِ لَمْ یَبْقَ لَهُ یَدٌ یَسْجُدُ عَلَیْهَا وَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی: وَ أَنَّ الْمَساجِدَ للهِ یَعْنِی بِهِ هَذَا الْأَعْضَاءَ السَّبْعَهًَْ الَّتِی یُسْجَدُ عَلَیْهَا فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً وَ مَا کَانَ للهِ لَمْ یُقْطَعْ قَالَ فَأَعْجَبَ الْمُعْتَصِمَ ذَلِکَ وَ أَمَرَ بِقَطْعِ یَدِ السَّارِقِ مِنْ مَفْصِلِ الْأَصَابِعِ دُونَ الْکَفِّ.

امام جواد (علیه السلام)- ابن‌ابی‌داود گوید: ... [معتصم] در این موقع رو به جانب محمّدبن‌علی (علیه السلام) کرده گفت: شما چه می‌گویید»؟ فرمود: «... زیرا دست دزد باید از آخر انگشتان قطع شود؛ پس کف دست باقی بماند». [معتصم] گفت: «به چه دلیل»؟ فرمود: «به دلیل فرمایش پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که فرموده است: «سجده بر هفت موضع انجام می‌شود: صورت و دو دست و دو زانو و دو پا؛ اگر دستش را از مچ یا آرنج قطع کنند، دیگر دستی نخواهد ماند تا سجده نماید! خداوند تبارک و تعالی می فرماید: أَنَّ الْمَساجِدَ لِلَّهِ؛ منظورش همین هفت موضع است که با آن سجده می کنند، فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً؛ آنچه اختصاص به خدا داشته باشد قطع نمی‌شود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۰۸
بحارالأنوار، ج۵۰، ص۵/ وسایل الشیعهًْ، ج۲۸، ص۲۵۲/ بحارالأنوار، ج۷۶، ص۱۹۰
۶
(جن/ ۱۸)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ أَنَّ الْمَساجِدَ للهِ فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً إِنَّ الْإِمَامَ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْ غَیْرِهِمْ إِمَاماً.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَدًا یعنی اینکه کسی را همراه با آل محمّد (علیهم السلام) نخوانید و کسی غیر از آنان را به‌عنوان امام در نظر نگیرید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۱۰
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۸۹/ القمی، ج۲، ص۳۸۹؛ «بتفاوت»
بیشتر