آیه ۹۹ - سوره حجر

آیه وَ اعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقينُ [99]

و پروردگارت را عبادت‌ كن تا يقين تو را فرارسد [و از جهان چشم فروبندى].

۱
(حجر/ ۹۹)

الصّادق (علیه السلام)- نَزَلَ جبرئیل (علیه السلام) عَلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) بِصَحِیفَهًٍْ مِنَ السَّمَاءِ لَمْ یَنْزِلِ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ کِتَاباً قَبْلَهُ وَ لَا بَعْدَهُ فِیهِ خَوَاتِیمُ مِنَ الذَّهَبِ فَقَالَ لَهُ یَا مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله) هَذِهِ وَصِیَّتُکَ إِلَی النَّجِیبِ مِنْ أَهْلِکَ فَلَمَّا قُبِضَ رَسُولُ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَکَّ عَلِیٌّ (علیه السلام) خَاتَماً ثُمَّ عَمِلَ بِمَا فِیه وَ مَا تَعَدَّاهُ ثُمَّ دَفَعَهَا إِلَی الحسن‌بْنِ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) فَفَکَّ خَاتَماً وَ عَمِلَ بِهِ مَا تَقَدَّمَ ثُمَّ دَفَعَهَا إِلَی الحسین‌بْنِ‌عَلِیٍّ (علیه السلام) فَفَکَّ خَاتَماِ فَعَمِلَ بِمَا فِیهِ مَا تَعَدَّاهُ ثُمَّ دَفَعَهَا إِلَی رَجُلٍ بَعْدَهُ فَفَکَّ خَاتَماً فَوَجَدَ فِیهِ أَطْرِقْ وَ اصْمُتْ وَ الْزَمْ مَنْزِلَکَ وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ.

امام صادق (علیه السلام)- جبرئیل با صحیفهای از آسمان بر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرود آمد که خداوند عزّّوجلّ مانند آن را نه پیش از آن و نه پس از آن فرو نفرستاده بود. در آن مهرهایی از طلا بود. سپس گفت: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)، این وصیّت نامه‌ی تو برای آن نجیب که از خانواده‌ی توست». پیامبر (صلی الله علیه و آله) به وی فرمود: «ای جبرئیل، نجیب خاندان من کیست»؟ جبرئیل گفت: «علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است که چون وفات یافتی، یکی از مُهرهای وصیّت نامه را میگشاید و طبق آن عمل میکند؛ پس چون رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درگذشت، علی (علیه السلام) مهر وصیّت نامه را گشود و به آن عمل نمود بیآنکه از آن تجاوز کند؛ سپس آن را به حسن‌بن‌علی علی (علیه السلام) سپرد و او نیز یکی از مُهرهای آن را گشود و بدان عمل کرد، سپس آن را به حسین‌بن‌علی (علیه السلام) داد و او چون مُهر آن را گشود، ملاحظه کرد که در آن نوشته شده: «به همراه جمعی خروج کن تا در رکاب تو شهید گردند و جانت را با خدا معامله کن»؛ پس حسین (علیه السلام) بدان عمل نمود و از آن تجاوز نکرد. سپس آن را به مردی که پس از وی بود سپرد که چون مُهر آن را گشود، دریافت در آن نوشته شده: «سکوت اختیار کن و در خانهات بنشین؛ وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۸۸
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۲۰۳/ بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۹۲
۲
(حجر/ ۹۹)

الصّادق (علیه السلام)- فَالْمُخْلِصُ ذَائِبٌ رُوحُهُ بازل {بَاذِلٌ} مُهْجَتَهُ فِی تَقْوِیمِ مَا بِهِ الْعِلْمُ وَ الْأَعْمَالُ وَ الْعَامِلُ وَ الْمَعْمُولُ بِالْعَمَلِ لِأَنَّهُ إِذَا أَدْرَکَ ذَلِکَ فَقَدْ أَدْرَکَ الْکُلَّ وَ إِذَا فَاتَهُ ذَلِکَ فَاتَهُ الْکُلُّ وَ هُوَ تَصْفِیَهًُْ مَعَانِی التَّنْزِیهِ فِی التَّوْحِیدِ کَمَا قَالَ الْأَوَّلُ هَلَکَ الْعَامِلُونَ إِلَّا الْعَابِدُونَ وَ هَلَکَ الْعَابِدُونَ إِلَّا الْعَالِمُونَ وَ هَلَکَ الْعَالِمُونَ إِلَّا الصَّادِقُونَ وَ هَلَکَ الصَّادِقُونَ إِلَّا الْمُخْلِصُونَ وَ هَلَکَ الْمُخْلِصُونَ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَ هَلَکَ الْمُتَّقُونَ إِلَّا الْمُوقِنُونَ وَ إِنَّ الْمُوقِنِینَ لَعَلَی خَطَرٍ عَظِیمٍ قَالَ اللَّهُ لِنَبِیِّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ.

امام صادق (علیه السلام)- شخص با اخلاص روح و جان خود را در آتش عشق حق ذوب نموده و در طریق معرفت و شناخت حق و پیگرد عملی، دل و جان را نثار می‌کند و اگر انسان به چنین مقامی رسید، همه چیز را به دست آورده، ولی اگر این استقامت عملی و این شعور و بینش علمی را به دست نیاورد، همه چیز را از دست داده و همین است معنای حقیقی توحید کامل که از هر نقصی منزّه و پیراسته است. همچنان که خدای ازلی فرموده است: «تمام اهل عمل در معرض هلاکت هستند مگر عمل‌کنندگانی که عملشان به‌عنوان عبادت باشد؛ همه عبادت‌کنندگان هم در معرض هلاکتند، مگر آن‌هایی که عبادتشان بر پایه‌ی علم و دانش باشد؛ دانشمندان هم همگی در معرض هلاکت هستند، جز اهل صدق و راستی و اینان نیز در معرض خطرند، جز اهل اخلاص؛ مخلصین نیز در خطرند، مگر آنان که اهل تقوا و پرهیزکاری باشند؛ اهل تقوا هم در معرض هلاکتند، مگر آنان که دارای حالت یقین باشند؛ اهل یقین هم به نوبه‌ی خود در خطر بزرگی هستند، مگر اینکه خدایم رحم کند». و خداوند به پیامبرش فرموده است: وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۵۸۸
بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲۴۵/ مصباح الشریعهًْ، ص۳۶/ مستدرک الوسایل، ج۱، ص۹۹/ البرهان
بیشتر