آیه ۳۳ - سوره رعد

آیه أَفَمَنْ هُوَ قَائِمٌ عَلَى کُلِّ نَفْسٍ بِمَا کَسَبَتْ وَ جَعَلُوا لِلّهِ شُرَکَاءَ قُلْ سَمُّوهُمْ أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِمَا لا یَعْلَمُ فِی الْأَرْضِ أَمْ بِظاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ بَلْ زُیِّنَ لِلَّذِینَ کَفَرُوا مَکْرُهُمْ وَ صُدُّوا عَنْ السَّبِیلِ وَ مَنْ یُضْلِلِ اللهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ [33]

آیا کسى‌ که بر همه سلطه دارد [و مراقب همه است] و اعمالشان را مى‌بیند [همچون کسى است که هیچ‌یک از این صفات را ندارد]؟! آنان براى خدا همتایانى قراردادند؛ بگو: «آن‌ها را نام ببرید! آیا چیزى رابه او خبر مى‌دهید که از وجود آن در روى زمین بى‌خبر است، یا سخنان ظاهرى و بى‌محتوا مى‌گویید»؟! [او همتایى ندارد]؛ ولى در نظر کافران، دروغ و نیرنگشان جلوه داده شده‌ است، [و مى‌پندارند واقعیّتى دارد] و آن‌ها [به سبب اعمالشان] از راه [خدا] بازداشته شده‌اند و هرکس را خدا گمراه کند، هدایت‌کننده‌اى براى او وجود نخواهد داشت.

قائم

۱
(رعد/ ۳۳)

الرّضا (علیه السلام)- أَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَدِیم ... وَ هُوَ قَائِمٌ لَیْسَ عَلَی مَعْنَی انْتِصَابٍ وَ قِیَامٍ عَلَی سَاقٍ فِی کَبَدٍ کَمَا قَامَتِ الْأَشْیَاءُ وَ لَکِنَّهُ أَخْبَرَ أَنَّهُ قَائِمٌ یُخْبِرُ أَنَّهُ حَافِظٌ کَقَوْلِ الرَّجُلِ الْقَائِمُ بِأَمْرِنَا فُلَانٌ وَ هُوَ عَزَّوَجَلَّ الْقَائِمُ عَلی کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ وَ الْقَائِمُ أَیْضاً فِی کَلَامِ النَّاسِ الْبَاقِی وَ الْقَائِمُ أَیْضاً یُخْبِرُ عَنِ الْکِفَایَهًِْ کَقَوْلِکَ لِلرَّجُلِ قُمْ بِأَمْرِ فُلَانٍ أَیِ اکْفِهِ وَ الْقَائِمُ مِنَّا قَائِمٌ عَلَی سَاقٍ فَقَدْ جَمَعَنَا الِاسْمُ وَ لَمْ یَجْمَعْنَا الْمَعْنَی.

امام رضا (علیه السلام)- خدای تبارک‌وتعالی قدیم است ... او قائم است امّا نه به معنی ایستادن روی پا با زحمت و سختی و خستگی مثل ایستادن سایر اشیاء ولی وقتی می‌فرماید: «خدا قائم است؛ معنایش این است که حافظ و قیّم اشیاء است مثل اینکه گفته می‌شود: «فلانی قائم به امر فلانی است؛ یعنی کارهای او به دست فلانی است». کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ و قائم در کلام مردم به‌معنی [باقی] نیز هست، و به معنی [کفایت] نیز بکار می‌رود، مثل اینکه گفته می‌شود: قم بامر فلان؛ کار فلانی را برایش انجام بده. یعنی نیازش را برطرف کن و نیز قائم در میان ما مردمان به‌معنی کسی است که روی پا ایستاده است. دراین‌مورد نیز اسم مشترک و مصداق متفاوت است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۰۰
بحارالأنوار؛ ج۴، ص۱۷۸
۲
(رعد/ ۳۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ قَائِمٌ لَا بِعَمَد.

امام علی (علیه السلام)- بر پاست نه به ستون و چیزی که بر آن تکیه داشته باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۰۰
بحارالأنوار؛ ج۸۷، ص۱۳۹/ نورالثقلین

سخنان ظاهری

۱
(رعد/ ۳۳)

الباقر (علیه السلام)- الظَّاهِرُ مِنَ الْقَوْلِ هُوَ الرِّزْق.

امام باقر (علیه السلام)- مقصود از ظاهر گفتار، همان رزق و روزی است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۷، ص۳۰۰
القمی؛ ج۱، ص۳۶۶/ نورالثقلین/ البرهان
بیشتر