آیه ۳ - سوره طلاق

آیه وَ يَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللهُ لِكُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدْراً [3]

و او را از جايى كه گمان ندارد روزى مى‌دهد؛ و هركس بر خدا توكّل كند، خدا امر او را كفايت مى‌كند؛ خداوند فرمان خود را به انجام مى‌رساند؛ به يقين خدا براى هرچيزى اندازه‌اى قرار داده است.

و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد

۱ -۱
(طلاق/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَلِیِّ‌بْنِ‌عَبْدِ‌الْعَزِیزِ قَالَ قَالَ لِی أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) مَا فَعَلَ عُمَرُ‌بْنُ‌مُسْلِمٍ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَقْبَلَ عَلَی الْعِبَادَهًِْ وَ تَرَکَ التِّجَارَهًَْ فَقَالَ وَیْحَهُ أَمَا عَلِمَ أَنَّ تَارِکَ الطَّلَبِ لَا یُسْتَجَابُ لَهُ إِنَّ قَوْماً مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا نَزَلَتْ وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ أَغْلَقُوا الْأَبْوَابَ وَ أَقْبَلُوا عَلَی الْعِبَادَهًِْ وَ قَالُوا قَدْ کُفِینَا فَبَلَغَ ذَلِکَ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) فَأَرْسَلَ إِلَیْهِمْ فَقَالَ مَا حَمَلَکُمْ عَلَی مَا صَنَعْتُمْ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّه (صلی الله علیه و آله) تُکُفِّلَ لَنَا بِأَرْزَاقِنَا فَأَقْبَلْنَا عَلَی الْعِبَادَهًِْ فَقَالَ إِنَّهُ مَنْ فَعَلَ ذَلِکَ لَمْ یُسْتَجَبْ لَهُ عَلَیْکُمْ بِالطَّلَبِ.

امام صادق (علیه السلام)- علیّ‌بن‌عبدالعزیز گوید: امام صادق (علیه السلام) به من فرمود: «عمربن‌مسلم چه کار کرد»؟ عرض کردم: «فدایت شوم! به عبادت روی آورد و تجارت را رها کرد». فرمود: «وای بر او! مگر نمی‌داند که ترک‌کننده‌ی طلب، دعایش مستجاب نمی‌شود؟! هنگامی‌که این آیه نازل شد: وَ مَن یَتَّقِ اللهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا * وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ، گروهی از یاران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درها را بستند و به عبادت روی آوردند و گفتند: [خداوند] ما را بسنده است. خبر آنان به پیامبر (صلی الله علیه و آله) رسید و دنبال آن‌ها فرستاد و فرمود: «چه چیزی شما را بر این کار واداشت»؟ عرض کردند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! رزق و روزی ما تأمین خواهد شد، پس به عبادت روی آوردیم». آن حضرت فرمود: «هرکس این کار را انجام دهد، دعایش مستجاب نخواهد شد؛ روزی را بجویید (به طلب‌کردن اهمیّت دهید).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۲
من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۱۶۶/ مستدرک الوسایل، ج۱۳، ص۲۰۴/ الجعفریات، ص۱۵۳/ نورالثقلین
۱ -۲
(طلاق/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- هَؤُلَاءِ قَوْمٌ مِنْ شِیعَتِنَا ضُعَفَاءُ لَیْسَ عِنْدَهُمْ مَا یَتَحَمَّلُونَ بِهِ إِلَیْنَا فَیَسْمَعُونَ حَدِیثَنَا وَ یَقْتَبِسُونَ مِنْ عِلْمِنَا فَیَرْحَلُ قَوْمٌ فَوْقَهُمْ وَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ وَ یُتْعِبُونَ أَبْدَانَهُمْ حَتَّی یَدْخُلُوا عَلَیْنَا فَیَسْمَعُوا حَدِیثَنَا فَیَنْقُلُونَهُ إِلَیْهِمْ فَیَعِیهِ هَؤُلَاءِ وَ تُضَیِّعُهُ هَؤُلَاءِ فَأُولَئِکَ الَّذِینَ یَجْعَلُ اللَّهُ عَزَّ ذِکْرُهُ لَهُمْ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقُهُمْ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُونَ.5

امام صادق (علیه السلام)- آنان گروهی از شیعه‌ی ما هستند که ضعیفند و این امکان برای آنان موجود نیست که به‌سوی ما سفر کنند؛ بنابراین حدیث ما را می‌شنوند، و از علم ما اقتباس می‌کنند، و گروهی که بالاتر از آنان هستند سفر می‌کنند و اموال خویش را خرج می‌کنند و بدن‌های خویش را خسته می‌کنند تا اینکه حدیث را فرا گیرند و به آن‌ها منتقل کنند. پس اینان آن را می‌فهمند و آن‌ها آن را از دست می‌دهند، و اینان همان کسانی هستند که خداوند تبارک‌وتعالی، گشایشی برای آن‌ها قرار میدهد، و از آنجا که گمان نمی‌کنند، به آن‌ها روزی میرساند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۲
مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۲۶۷/ بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲۸۵/ کنزالفواید، ج۲، ص۱۰/ مجموعهًْ ورام، ج۲، ص۱۱۷
۱ -۳
(طلاق/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- مَنْ أَتَاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِرِزْقٍ لَمْ یَخْطُ إِلَیْهِ بِرِجْلِهِ وَ لَمْ یَمُدَّ إِلَیْهِ یَدَهُ وَ لَمْ یَتَکَلَّمْ فِیهِ بِلِسَانِهِ وَ لَمْ یَشُدَّ إِلَیْهِ ثِیَابَهُ وَ لَمْ یَتَعَرَّضْ لَهُ کَانَ مِمَّنْ ذَکَرَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی کِتَابِهِ وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ.

امیرالمؤمنین (علیه السلام)- هرکس را که خداوند نصیبی به او رسانید که او با پای خود قدم به‌سوی آن بر نداشته و دستی به‌جانب آن دراز ننموده، و سخنی راجع به آن بر زبان نیاورده و مکری برای آن نبسته و به هیچ‌گونه متعرّض آن نشده باشد، این از آن مواردی است که خداوند در کتاب خود چنین یاد کرده است: وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۲
۱ -۴
(طلاق/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- خَصْلَهًٌْ مَنْ لَزِمَهَا أَطَاعَتْهُ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًُْ وَ رَبِحَ الْفَوْزَ فِی الْجَنَّهًِْ قِیلَ وَ مَا هِیَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ التَّقْوَی مَنْ أَرَادَ أَنْ یَکُونَ أَعَزَّ النَّاسِ فَلْیَتَّقِ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ ثُمَّ تَلَا وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- صفتی است که هرکس دارا باشد دنیا و آخرت در اختیارش قرار گیرد و پیروزی در بهشت را سود برد. گفته شد: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن صفت چیست»؟ فرمود: «پرهیزکاری کسی که اراده دارد عزیزترین مردم باشد پس باید تقوای خدای عزّوجلّ را پیشه کند، بعد تلاوت کرد: وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِب».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۲
۱ -۵
(طلاق/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَ أَرْزَاقَ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُونَ وَ ذَلِکَ أَنَّ الْعَبْدَ إِذَا لَمْ یَعْرِفْ وَجْهَ رِزْقِهِ کَثُرَ دُعَاؤُهُ.

امام صادق (علیه السلام)- خدای عزّوجلّ روزی‌های مؤمنان را از جایی قرار داده که نمی‌پندارند و این به‌جهت آن است که بنده چون وجه و راه روزی خود را نشناسد دعایش بسیار شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۴
الکافی، ج۵، ص۸۴/ البرهان/ نورالثقلین/ المناقب، ج۴، ص۱۶۵/بحارالأنوار، ج۴۶، ص۹۵
۱ -۶
(طلاق/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- فَإِنِّی أُوصِیکَ بِتَقْوَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ ضَمِنَ لِمَنِ اتَّقَاهُ أَنْ یُحَوِّلَهُ عَمَّا یَکْرَهُ إِلَی مَا یُحِبُّ وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَا یُخْدَعُ عَنْ جَنَّتِهِ وَ لَا یُنَالُ مَا عِنْدَهُ إِلَّا بِطَاعَتِهِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَی.

امام صادق (علیه السلام)- من توصیّه و سفارش می‌کنم تو را به تقوی و پرهیزگاری از خدا که خداوند قطعاً ضمانت فرمود، برای آن کس که تقوی داشته باشد که او را از مشکلات و ناراحتی نجات داده و به آنچه دوست می‌دارد برساند و از جاهایی که گمان ندارد روزی بدهد با فریب و خدعه نمی‌توان بهشت را از خدا گرفت و فقط از راه اطاعت می‌توان عنایات او را جلب نمود ان‌شاءاللَّه تعالی.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۴
بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲۸۵/ عدهًْ الداعی، ص۳۰۵/ نورالثقلین

و هرکس بر خدا توکّل کند، خدا امر او را کفایت می‌کند

۲ -۱
(طلاق/ ۳)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌سُوَیْدٍ عَنْ أَبِی‌الْحَسَنِ الْأَوَّلِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ فَقَالَ التَّوَکُّلُ عَلَی اللَّهِ دَرَجَاتٌ مِنْهَا أَنْ تَتَوَکَّلَ عَلَی اللَّهِ فِی أُمُورِکَ کُلِّهَا فَمَا فَعَلَ بِکَ کُنْتَ عَنْهُ رَاضِیاً تَعْلَمُ أَنَّهُ لَا یَأْلُوکَ خَیْراً وَ فَضْلًا وَ تَعْلَمُ أَنَّ الْحُکْمَ فِی ذَلِکَ لَهُ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ بِتَفْوِیضِ ذَلِکَ إِلَیْهِ وَ ثِقْ بِهِ فِیهَا وَ فِی غَیْرِهَا.

امام کاظم (علیه السلام)- علیّ‌بن‌سوید گوید: از حضرتش سؤال نمودم درباره‌ی این آیه وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ فرمود. توکّل دارای درجات و مراتبی است که من جمله از آن مراتب این است که در کلیه‌ی کارهای خود توکّل و اعتماد بر او داشته و آنچه که درباره‌ی تو انجام دهد راضی و خشنود باشی و علم و یقین داشته باشی که هیچ‌گونه از خیر و فضل و کرم در حقّ تو کوتاهی نخواهد کرد و بدانی که حکم و فرمان در این‌گونه امور از آن او است. پس بنابراین با واگذارکردن کار به او بر او توکّل نموده و در این کار و تمام کارها به او اعتماد داشته باش و یا در کارهای خود و در کارهای بستگان خود به او اعتماد کن.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۴
الکافی، ج۲، ص۶۵/ بحارالأنوار، ج۶۸، ص۱۲۹/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۵، ص۲۱۳/ تحف العقول، ص۴۴۳؛ «بتفاوت لفظی»/ التمحیص، ص۶۲/ نورالثقلین/ البرهان
۲ -۲
(طلاق/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ أُعْطِیَ ثَلَاثاً لَمْ یُمْنَعْ ثَلَاثاً مَنْ أُعْطِیَ الدُّعَاءَ أُعْطِیَ الْإِجَابَهًَْ وَ مَنْ أُعْطِیَ الشُّکْرَ أُعْطِیَ الزِّیَادَهًَْ وَ مَنْ أُعْطِیَ التَّوَکُّلَ أُعْطِیَ الْکِفَایَهًَْ ثُمَّ قَالَ أَ‌تَلَوْتَ کِتَابَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس سه چیز عطا شود از سه چیز محروم نمی‌گردد، هرکس موفّق به دعا شد از اجابت محروم نمی‌شود، و هرکس موفّق به شکر و سپاسگزاری شد از زیادی نعمت محروم نخواهد شد. هرکس به توکّل توفیق پیدا کرد خداوند او را کفایت می‌کند، بعد از آن فرمود: «مگر در کتاب خدا نخوانده‌ای که فرمود: وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۴
الکافی، ج۲، ص۶۵/ وسایل الشیعهًْ، ج۷، ص۲۹/ بحارالأنوار، ج۶۸، ص۴۳/ الخصال، ج۱، ص۱۰۱/ روضهًْ الواعظین، ج۲، ص۳۲۵/ المحاسن، ج۱، ص۳/ نورالثقلین/ البرهان
۲ -۳
(طلاق/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سُلَیْمَانَ‌بْنِ‌خَالِدٍ قَالَ: سَأَلْتُهُ عَمَّا أَقُولُ إِذَا اضْطَجَعْتُ عَلَی یَمِینِی بَعْدَ رَکْعَتَیِ الْفَجْرِ فَقَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) اقْرَأِ الْخَمْسَ آیَاتٍ الَّتِی فِی آخِرِ آلِ عِمْرَانَ إِلَی إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ وَ قُلِ اسْتَمْسَکْتُ بِعُرْوَهًِْ اللَّهِ الْوُثْقَی الَّتِی لَا انْفِصَامَ لَهَا وَ اعْتَصَمْتُ بِحَبْلِ اللَّهِ الْمَتِینِ وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ شَرِّ فَسَقَهًِْ الْعَرَبِ وَ الْعَجَمِ آمَنْتُ بِاللَّهِ تَوَکَّلْتُ عَلَی اللهِ أَلْجَأْتُ ظَهْرِی إِلَی اللَّهِ فَوَّضْتُ أَمْرِی إِلَی اللَّهِ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْراً حَسْبِیَ اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ اللَّهُمَّ مَنْ أَصْبَحَتْ حَاجَتُهُ إِلَی مَخْلُوقٍ فَإِنَّ حَاجَتِی وَ رَغْبَتِی إِلَیْکَ الْحَمْدُ لِرَبِّ الصَّبَاحِ الْحَمْدُ لِفَالِقِ الْإِصْبَاحِ ثَلَاثاً.

امام صادق (علیه السلام)- سلیمان‌بن‌خالد گفته است: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «وقتی بعد از دو رکعت نافله فجر به پهلوی راست خود میخوابم، چه چیز بگویم»؟ فرمود: «پنج آیه از آیات آخر سوره آل عمران را تا إِنَّکَ لا تُخْلِفُ الْمِیعادَ بخوان و بگو: به ریسمان محکم خداوند که گسستی ندارد چنگ زدهام، و به حبل محکم و قوی خداوند دست انداختهام، و از شر فاسقان عرب و عجم به خدا پناه میبرم. به خدا ایمان آوردم، و به خدا توکّل کردم، و به خدا تکیه دادم، و امورم را به خدا واگذار نمودم، وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْرا. خدا مرا بس است و نیکو حمایتگری است. خدایا! هر کس شب را به صبح رسانده و حاجتش به سوی مخلوقات است، پس حاجت و رغبت من به سوی توست. سپاس مخصوص خداوند صبح است، سپاس مخصوص خداوند شکافنده صبح است. و سه مرتبه این ذکر را بگو».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۴
تهذیب الأحکام، ج۲، ص۱۳۶/ بحارالأنوار، ج۸۴، ص۳۱۳/ وسایل الشیعهًْ، ج۶، ص۴۹۱
۲ -۴
(طلاق/ ۳)

الرّضا (علیه السلام)- وَ تَوَکَّلْ عَلَیْهِ فِی سِرِّ أَمْرِکَ وَ عَلَانِیَتِکَ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ.

امام رضا (علیه السلام)- در امور پوشیده و آشکار خود بر او توکّل کن وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ همانا خدا امر خود را به هرچه بخواهد و به هرجا که اراده کند، می‌رساند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۶
عیون أخبارالرضا (ج۲، ص۵۱/ وسایل الشیعهًْ، ج۱۰، ص۳۰۱/ بحارالأنوار، ج۹۴، ص۳۵۴/ إقبال الأعمال، ص۸/ نورالثقلین؛ «بتفاوت لفظی»
۲ -۵
(طلاق/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا أَبَاذَرٍّ (رحمة الله علیه) إِنْ سَرَّکَ أَنْ تَکُونَ أَقْوَی النَّاسِ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ وَ إِنْ سَرَّکَ أَنْ تَکُونَ أَکْرَمَ النَّاسِ فَاتَّقِ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ وَ إِنْ سَرَّکَ أَنْ تَکُونَ أَغْنَی النَّاسِ فَکُنْ بِمَا فِی یَدَیِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَوْثَقَ مِنْکَ بِمَا فِی یَدَیْکَ یَا أَبَاذَرٍّ (رحمة الله علیه) لَوْ أَنَّ النَّاسَ کُلَّهُمْ أَخَذُوا بِهَذِهِ الْآیَهًِْ لَکَفَتْهُمْ وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْراً.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای اباذر (رحمة الله علیه) اگر می‌خواهی که قوی‌ترین مردم باشی بر خدای متعال تکیه و توکّل کن، و اگر می‌خواهی که گرامی‌ترین مردم باشی از خدا بترس، و اگر دوست داری که غنی‌ترین مردم باشی به آنچه نزد خداست امیدوارتر باش از آنچه در اختیار و در دست توست. یا اباذر (رحمة الله علیه) اگر همه‌ی مردم به این آیه عمل کنند، خداوند همه‌ی آن‌ها را کفایت کند؛ وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللهَ بالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْراً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۶
مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۲۱۶/ بحارالأنوار، ج۷۴، ص۸۸/ أعلام الدین، ص۱۹۹/ مجموعهًْ ورام، ج۲، ص۶۲/ مکارم الأخلاق، ص۴۶۷؛ «قدجعل الله کل شیء قدیرا» محذوف/ نورالثقلین؛ «یا اباذر ان سرک ... فی یدیک» محذوف و «قد جعل الله کل شیء قدیرا» محذوف
۲ -۶
(طلاق/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنِ انْقَطَعَ إِلَی اللَّهِ کَفَاهُ اللَّهُ کُلَ مَئُونَهًْ وَ مَنِ انْقَطَعَ إِلَی الدُّنْیَا وَکَلَهُ اللَّهُ إِلَیْهَا وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ یَرْزُقَهُ اللَّهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ فَلْیَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس به خدا توکّل کند خدا هم او را از حیث روزی کفایت می‌کند و هرکس از دنیا امیدواری داشته باشد خدا او را به دنیا ومی‌اگذارد و هرکس روزیش را اراده کند که خداوند از جایی که گمان ندارد برساند، پس باید توکّل به خدا کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۶
إرشادالقلوب، ج۱، ص۱۲۰
۲ -۷
(طلاق/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَرَأْتُ التَّوْرَاهًَْ وَ الْإِنْجِیلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَانَ فَخَیَّرْتُ مِنْ کُلِّ کِتَابٍ کَلِمَهًْ مِنَ التَّوْرَاهًْ مَنْ صَمَتَ نَجَا وَ مِنَ الْإِنْجِیلِ مَنْ قَنِعَ شَبِعَ وَ مِنَ الزَّبُورِ مَنْ تَرَکَ الشَّهَوَاتِ فَقَدْ سَلِمَ عَنِ الْآفَاتِ وَ مِنَ الْفُرْقَانِ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ.

امام علی (علیه السلام)- تورات و انجیل و زبور و قرآن را خواندم و از هریک کلمه‌ای انتخاب کردم: از تورات؛ «هرکه سکوت اختیار کند نجات یابد»، از انجیل؛ «هرکه قناعت کند سیر شود»، از زبور؛ «هرکه تمایلات را رها کند از آفت‌ها سالم بماند»، و از قرآن؛ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۶
جامع الأخبار، ص۱۸۳
۲ -۸
(طلاق/ ۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ أَرَادَ التَّوَکُّلَ عَلَی اللَّهِ فَلْیُحِبَ أَهْلَ بَیْتِی.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هرکس می‌خواهد بر خدا توکّل کند، باید اهل بیت مرا دوست بدارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۶
بحارالأنوار، ج۲۷، ص۱۱۶

خداوند فرمان خود را به انجام می‌رساند

۳ -۱
(طلاق/ ۳)

الصّادق (علیه السلام)- وَ لَکِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ وَ یُخْرِجُ اللَّهُ مِنْ صُلْبِهِ تَکْمِلَهًَْ اثْنَیْ عَشَرَ إِمَاماً مَهْدِیّاً اخْتَصَّهُمُ اللَّهُ بِکَرَامَتِهِ وَ أَحَلَّهُمْ دَارَ قُدْسِهِ.

امام صادق (علیه السلام)- خداوند خواسته‌ی خود را اجرا می‌کند، اگرچه کافران مایل نباشند از نژاد او بقیّه دوازده امامی که خداوند آن‌ها را به لطف خویش امتیاز بخشید و در فردوس برین جای دارند، خارج می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۶
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۴۰۱/ بحارالأنوار، ج۴۸، ص۱۵
۳ -۲
(طلاق/ ۳)

الهادی (علیه السلام)- نَقْشُ خَاتَمِ الْحُسَیْنِ إِنَّ اللَّهَ بالِغُ أَمْرِهِ وَ خَاتَمُ عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) خَاتَمُ أَبِیهِ وَ أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) الْأَکْبَرُ خَاتَمُ جَدِّهِ الْحُسَیْن (علیه السلام).

امام هادی (علیه السلام)- انقش انگشتر امام حسین (علیه السلام) إِنَّ اللهَ بالِغُ أَمْرِهِ بود. و نقش انگشتر امام سجّاد (علیه السلام) نیز مانند پدر بود، و امام باقر (علیه السلام) نیز انگشترش همانند جدّش حسین (علیه السلام) بود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۶
وسایل الشیعهًْ، ج۵، ص۱۰۰/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۴۷؛ «بتفاوت»/ بحارالأنوار، ج۴۳، ص۲۴۲؛ «و خاتم علی بن الحسین ... جده الحسین» محذوف

به یقین خدا برای هرچیزی اندازه‌ای قرار داده است

۴ -۱
(طلاق/ ۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الْحَمْدُ لِلَّهِ الْمَعْرُوفِ مِنْ غَیْرِ رُؤْیَهًٍْ وَ الْخَالِقِ مِنْ غَیْرِ مَنْصَبَهًٍْ خَلَقَ الْخَلَائِقَ بِقُدْرَتِهِ وَ اسْتَعْبَدَ الْأَرْبَابَ بِعِزَّتِهِ وَ سَادَ الْعُظَمَاءَ بِجُودِهِ وَ هُوَ الَّذِی أَسْکَنَ الدُّنْیَا خَلْقَهُ وَ بَعَثَ إِلَی الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ رُسُلَهُ لِیَکْشِفُوا لَهُمْ عَنْ غِطَائِهَا وَ لِیُحَذِّرُوهُمْ مِنْ ضَرَّائِهَا وَ لِیَضْرِبُوا لَهُمْ أَمْثَالَهَا وَ لِیُبَصِّرُوهُمْ عُیُوبَهَا وَ لِیَهْجُمُوا عَلَیْهِمْ بِمُعْتَبَرٍ مِنْ تَصَرُّفِ مَصَاحِّهَا وَ أَسْقَامِهَا وَ حَلَالِهَا وَ حَرَامِهَا وَ مَا أَعَدَّ اللَّهُ لِلْمُطِیعِینَ مِنْهُمْ وَ الْعُصَاهًِْ مِنْ جَنَّهًٍْ وَ نَارٍ وَ کَرَامَهًٍْ وَ هَوَانٍ أَحْمَدُهُ إِلَی نَفْسِهِ کَمَا اسْتَحْمَدَ إِلَی خَلْقِهِ وَ جَعَلَ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْراً وَ لِکُلِّ قَدْرٍ أَجَلًا وَ لِکُلِّ أَجَلٍ کِتَابا.

امام علی (علیه السلام)- ستایش خدایی را که شناخته است بی‌آنکه دیده شود، و آفریننده است، بی‌آنکه رنجی برد. خلایق را به نیروی خود بیافرید، و مهتران را با چیرگی در بند بندگی کشید، و بزرگان را با بخشش خویش مهتری بخشید، و اوست که آفریده خود را در این جهان ساکن گرداند، و پیامبرانش را بر جنّ و انس برانگیزاند، تا دنیا را چنانکه هست بدیشان بنمایانند، و آنان را از زیان‌هایش بترسانند، و از دنیا برای‌شان مثل‌ها زنند، و زشتی‌های آن را به آنان نشان دهند، و به آنان گوشزد کنند، آنچه از آن عبرت توان گرفت، از دگرگونی‌هایی پی‌درپی، و سراسر شگفت، از تندرستی‌ها و بیماری‌هایش، و از حلال‌ها و حرام‌هایش، و آنچه خدا آماده ساخته است برای فرمانبران و نافرمانان، از بهشت و یا آتش سوزان، و ارجمندی و یا خواری در آن جهان. او را می‌ستایم، چنانکه خود خواسته است از آفریدگان. جَعَلَ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْراً و هر اندازه را مدّتی معیّن داشت، و هر مدّتی را در کتابی نگاشت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۵۶
نهج البلاغهًْ، ص۲۶۵
بیشتر