آیه ۵ - سوره عنکبوت

آیه مَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ اللهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللهِ لَأَتٍ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ [5]

كسى كه اميد به لقاى خداوند يگانه[و رستاخيز] دارد[بايد در اطاعت فرمان او بكوشد.] زيرا سرآمدى را كه خدا تعيين كرده فرا مى‌رسد؛ و او شنوا و داناست!

سبب نزول

۱
(عنکبوت/ ۵)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِهِ تَعَالَی مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللهِ لَآتٍ قَالَ نَزَلَتْ فِی بَنِی هَاشِمٍ مِنْهُمْ حَمْزَهًُْ‌بْنُ‎عَبْدِالْمُطَّلِبِ وَ عُبَیْدَهًُْ‌بْنُ‌الْحَارِثِ وَ فِیهِمْ نَزَلَتْ وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللهِ لَآتٍ؛ این آیه درباره‌ی بنی‌هاشم نازل شده که حمزه‌بن‌عبدالمطّلب و عبیده‌بن‌حارث از آن جمله می‌باشند. و این آیه: وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسه نیز در مورد آن‌ها نازل شده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۳۲۰
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۲۸۳/ فرات الکوفی، ص۳۱۸

کسی که امید به لقای خداوند یگانه[و رستاخیز] دارد [باید در اطاعت فرمان او بکوشد.] زیرا سرآمدی را که خدا تعیین کرده فرا می‌رسد؛ و او شنوا و داناست

۱ -۱
(عنکبوت/ ۵)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی الإحتجاج: جَاءَ بَعْضُ الزَّنَادِقَهًِْ إِلَی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ قَالَ لَوْ لَا مَا فِی الْقُرْآنِ مِنَ الِاخْتِلَافِ وَ التَّنَاقُضِ لَدَخَلْتُ فِی دِینِکُمْ فَقَالَ لَهُ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ مَا هُو قَالَ قَوْلُهُ فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّه ... قَالَ عَلِیٌّ (علیه السلام) وَ أَمَّا قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ بَلْ هُمْ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ کافِرُونَ وَ قَوْلُهُ الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ وَ قَوْلُهُ إِلی یَوْمِ یَلْقَوْنَهُ وَ قَوْلُهُ فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلًا صالِحاً یَعْنِی الْبَعْثَ فَسَمَّاهُ اللَّهُ لِقَاءً وَ کَذَلِکَ قَوْلُهُ مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللهِ لَآتٍ یَعْنِی مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ أَنَّهُ مَبْعُوثٌ فَإِنَّ وَعْدَ اللَّهِ لَآتٍ مِنَ الثَّوَابِ وَ الْعِقَابِ فَاللِّقَاءُ هَاهُنَا لَیْسَ بِالرُّؤْیَهًِْ وَ اللِّقَاءُ هُوَ الْبَعْث.

امام علی (علیه السلام)- در کتاب «الإحتجاج» آمده است: فرد زندیقی نزد مولی الموحّدین أمیرالمؤمنین (علیه السلام) آمده و گفت: «اگر این اختلاف در آیات قرآن شما نبود حتماً به دین شما می‌آمدم». حضرت فرمود: «آن آیه کدام است؟» [گفت:] فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّه ... حضرت علی (علیه السلام) فرمود: «و امّا آیه‌ی شریفه: ایشان به دیدار با پروردگارشان ایمان ندارند (سجده/۱۰) و آیه: آنان که بی‌گمان می‌دانند که با پروردگار خود دیدار خواهند کرد (بقره/۴۶) و تا روزی که با او ملاقات کنند (توبه/۷۷) و: هرکس دیدار پروردگار خویش را امید می‌بندد، باید کرداری شایسته داشته باشد (کهف/۱۱۰) مراد از لقای خداوند همان رستاخیز و قیامت است که آن را لقاء نامیده است، و همچنین است آیه: مَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ اللهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللهِ لَآتٍ؛ یعنی: هرکس که یقین دارد که برانگیخته خواهد شد، پس وعده الهی حتمی است که یا ثواب دهد یا عقاب کند، پس مراد از لقاء در این آیه رؤیت نیست، و آن همان رستاخیز است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۳۲۰
بحار الأنوار، ج۹۰، ص۱۰۳/ بحار الأنوار، ج۶۷، ص۳۴۲؛ «جاء بعض الزنادقهًْ ... الله لآت» و «فاللقاء ... هو البعث» محذوف/ الاحتجاج، ج۱، ص۲۴۴؛ «ها هنا ... و اللقاء» محذوف/ نورالثقلین؛ «جاء بعض الزنادقهًْ ... لقاء و کذلک» محذوف
بیشتر