آیه ۱۷ - سوره غافر

آیه الْيَوْمَ تُجْزى كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللهَ سَريعُ الْحِسابِ [17]

امروز هركس در برابر آنچه انجام داده است جزا داده مى‌شود؛ امروز هيچ ظلمى نيست؛ خداوند سريع الحساب است.

۱
(غافر/ ۱۷)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَکَیْفَ بِکُمْ لَوْ قَدْ تَنَاهَتِ الْأُمُورُ وَ بُعْثِرَتِ الْقُبُورُ وَ حُصِّلَ مَا فِی الصُّدُورِ وَ وَقَفْتُمْ لِلتَّحْصِیلِ بَیْنَ یَدَیْ مَلَکٍ جَلِیلٍ فَطَارَتِ الْقُلُوبُ لِإِشْفَاقِهَا مِنْ سَالِفِ الذُّنُوبِ وَ هَتَکَتْ عَنْکُمُ الْحُجُبُ وَ الْأَسْتَارُ وَ ظَهَرَتْ مِنْکُمُ الْعُیُوبُ وَ الْأَسْرَارُ هُنَالِکَ تُجْزی کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَت.

امام علی (علیه السلام)- هنگامی‌که کارها پایان یابد و قبرها از هم شکافته گردند و آنچه در سینه‌ها می‌باشد؛ بیرون شود. شما در آن هنگام مقابل خداوند بزرگ قرار خواهید گرفت، دل‌ها از ترس گناهان خائف و پریشان می‌باشند و می‌دانند چه کرده‌اند، پرده‌ها بالا می‌روند و فاش می‌شوند و عیب‌ها آشکار می‌گردند و رازها بر ملا می‌شوند در آن روز هرکس کاری در دنیا انجام داده خواهد یافت و عواقب اعمال خود را خواهد دید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۸۰
بحارالأنوار، ج۷۰، ص۱۱۷/ بحارالأنوار، ج۷۴، ص۴۳۹
۲
(غافر/ ۱۷)

الباقر (علیه السلام)- یَرْجِعُ کُلُّ شَیْءٍ إِلَی أَصْلِهِ وَ جَوْهَرِهِ وَ عُنْصُرِهِ فَإِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًِْ یَنْزِعُ اللَّهُ تَعَالَی مِنَ الْعَدُوِّ النَّاصِبِ سِنْخَ الْمُؤْمِنِ وَ مِزَاجَهُ وَ طِینَتَهُ وَ جَوْهَرَهُ وَ عُنْصُرَهُ مَعَ جَمِیعِ أَعْمَالِهِ الصَّالِحَهًِْ وَ یَرُدُّهُ إِلَی الْمُؤْمِنِ وَ یَنْزِعُ اللَّهُ مِنَ الْمُؤْمِنِ سِنْخَ النَّاصِبِ وَ مِزَاجَهُ وَ طِینَتَهُ وَ جَوْهَرَهُ وَ عُنْصُرَهُ مَعَ جَمِیعِ أَعْمَالِهِ السَّیِّئَهًِْ الرَّدِیَّهًِْ وَ یَرُدُّهُ إِلَی النَّاصِبِ عَدْلًا مِنْهُ جَلَّ جَلَالُهُ وَ تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ وَ یَقُولُ لِلنَّاصِبِ لَا ظُلْمَ عَلَیْکَ هَذِهِ الْأَعْمَالُ الْخَبِیثَهًُْ مِنْ طِینَتِکَ وَ مِزَاجِکَ وَ أَنْتَ أَوْلَی بِهَا وَ هَذِهِ الْأَعْمَالُ الصَّالِحَهًُْ مِنْ طِینَهًِْ الْمُؤْمِنِ وَ مِزَاجِهِ وَ هُوَ أَوْلَی بِهَا الْیَوْمَ تُجْزی کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْیَوْمَ إِنَّ اللهَ سَرِیعُ الْحِساب.

امام باقر (علیه السلام)- هرچیز به اصل و جوهر و مایه‌ی خود برمی‌گردد، و چون رستاخیز شود خدا، از دشمن ناصبی، منش مؤمن و مزاج و سرشت و جوهر و مایه‌ی او را با همه‌ی کارهای خوب از او می‌ستاند و آن را به مؤمن برمی‌گرداند و از مؤمن نیز، منش و مزاج و سرشت و جوهر و مایه‌ی او را با هر کار بدی کرده باشد، از او می‌ستاند و از روی عدالت به ناصبی برمی‌گرداند. و به ناصبی می‌فرماید: «بر تو ستم نشده، این کارهای بد از سرشت و مزاج توست و تو بدان‌ها سزاواری و این کارهای خوب از سرشت و مزاج مؤمن است و او بدان‌ها سزاوار است؛ الْیَوْمَ تُجْزی کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْیَوْمَ إِنَّ اللهَ سَرِیعُ الْحِساب».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۸۰
بحارالأنوار، ج۶۴، ص۱۰۶
۳
(غافر/ ۱۷)

الهادی (علیه السلام)- رِسَالَتُهُ (علیه السلام) فِی الرَّدِّ عَلَی أَهْلِ الجَبْرِ وَ التَّفْوِیضِ وَ إِثبَاتِ العَدْلِ وَ المَنْزِلَهًِْ بَیْنَ المَنْزِلَتَیْنِ: ... إِنَّ اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ جَازَی الْعِبَادَ عَلَی أَعْمَالِهِمْ وَ یُعَاقِبُهُمْ عَلَی أَفْعَالِهِمْ بِالاسْتِطَاعَهًِْ الَّتِی مَلَّکَهُمْ إِیَّاهَا فَأَمَرَهُمْ وَ نَهَاهُمْ بِذَلِکَ وَ نَطَقَ کِتَابُهُ ... و قال الْیَوْمَ تُجْزی کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْیَوْمَ فَهَذِهِ آیَاتٌ مُحْکَمَاتٌ تَنْفِی الْجَبْرَ وَ مَنْ دَانَ بِه.

امام هادی (علیه السلام)- نامه‌ی آن حضرت (علیه السلام) در إنکار و ردّ مذهب جبر و تفویض و إثبات «عدل» و معنی جایگاه و مرتبه میان جبر و تفویض ... خداوند عزّوجلّ بندگان را بر پایه‌ی کردار خودشان کیفر می‌دهد و آن‌ها را به سبب کارها [ی بد] شان به علّت توانایی [و اختیاری] که به آن‌ها داده و به آن‌ها امر و نهی فرموده، باز خواست می‌کند ... و فرماید: الْیَوْمَ تُجْزی کُلُّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْیَوْمَ. این‌ها همه آیات محکمی است که جبر و معتقدان به جبر را رد می‌کند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۳۸۰
تحف العقول، ص۴۶۲
بیشتر