آیه وَ جَعَلَ فيها رَواسِيَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَكَ فيها وَ قَدَّرَ فيها أَقْواتَها في أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلينَ [10]
او برفراز زمين كوههاى استوارى قرار داد و بركاتى در آن نهاد و مواد غذايى آن را مقدّر فرمود، اينها همه در چهار روز (چهار دوران ) بود درست بهاندازهی نياز تقاضاكنندگان.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- وَ هِیَ الصَّخْرَهًُْ الَّتِی ذَکَرَهَا لُقْمَانُ لَیْسَتْ فِی السَّمَاءِ وَ لَا فِی الْأَرْضِ فَتَحَرَّکَ الْحُوتُ وَ اضْطَرَبَتْ وَ تَزَلْزَلَتِ الْأَرْضُ فَأَرْسَی عَلَیْهَا الْجِبَالَ فَقَرَّتْ وَ الْجِبَالُ تَفْخَرُ عَلَی الْأَرْضِ فَذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ جَعَلَ فِیها رَواسِیَ.
ابنعبّاس ( همان صخره است که لقمان ذکر کرده نه در آسمان است و نه در زمین. ماهی جنبید و پریشان شد و زمین لرزید، و کوهها را بر آن لنگر نمود و آرام شد و کوهها بر زمین بالیدند و این است فرموده خدای متعال: وَ جَعَلَ فِیها رَواسِیَ.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- أَنْبَتَ فِیهَا شَجَرَهَا وَ قَدَّرَ فِیها أَقْواتَها وَ أَهْلَهَا فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلِینَ یَقُولُ مَنْ سَأَلَ فَهَکَذَا الْأَمْر.
ابنعبّاس ( درخت را در آن رویاند، و موادّ غذایی آن را مقدّر فرمود و اهلش را تقدیر کرد اینها همه در چهار روز بود؛ درست بهاندازهی نیاز تقاضاکنندگان. هرکه بپرسد کار اینچنین بوده است.
ابنعبّاس (رحمة الله علیه)- وَ عَنِ ابْنِعَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ وَ قَدَّرَ فِیها أَقْواتَها قَالَ شَقَّ الْأَنْهَارَ وَ غَرَسَ الْأَشْجَارَ وَ وَضَعَ الْجِبَالَ وَ أَجْرَی الْبِحَارَ وَ جَعَلَ فِی هَذِهِ مَا لَیْسَ فِی هَذِهِ وَ فِی هَذِهِ مَا لَیْسَ فِی هَذِهِ.
ابنعبّاس ( وَ قَدَّرَ فِیها أَقْواتَها جویها را شکافت، درختها را کشت، کوهها را نهاد و دریاها را روان کرد، و در هرکدام فایدهای نهاد که در دیگری نیست.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَأَلُوهُ (علیه السلام) عَنْ لَفْظِ الْوَحْیِ فِی کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی فَقَالَ مِنْهُ وَحْیُ النُّبُوَّهًِْ وَ مِنْهُ وَحْیُ الْإِلْهَامِ وَ مِنْهُ وَحْیُ الْإِشَارَهًِْ وَ مِنْهُ وَحْیُ أَمْرٍ وَ مِنْهُ وَحْیُ کَذِبٍ وَ مِنْهُ وَحْیُ تَقْدِیرٍ وَ مِنْهُ وَحْیُ خَبَرٍ وَ مِنْهُ وَحْیُ الرِّسَالَهًِْ ... وَ أَمَّا وَحْیُ التَّقْدِیرِ فَقَوْلُهُ تَعَالَی وَ أَوْحی فِی کُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ قَدَّرَ فِیها أَقْواتَها.
امام علی (علیه السلام)- از امام علی (علیه السلام) پیرامون [کاربردِ] لفظ وحی در قرآن سؤال پرسیدند؛ حضرت در پاسخ فرمود: «یک قسم از آن وحی نبوّت، قسم دیگر وحی الهام، قسم دیگر وحی اشاره، قسم دیگر وحی فرمان، قسم دیگر وحی دروغین، قسم دیگر وحی تقدیر، قسم دیگر وحی خبر و قسمی وحی رسالت است؛.. امّا تفسیر وحی تقدیر، این کلام خداوند است [که فرمود:] وَ أَوْحی فِی کُلِّ سَماءٍ أَمْرَها وَ قَدَّرَ فِیها أَقْواتَها».
علیبنإبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ جَعَلَ فِیها رَواسِیَ مِنْ فَوْقِها وَ بارَکَ فِیها وَ قَدَّرَ فِیها أَقْواتَها أَیْ لَا تَزُولُ وَ تَبْقَی فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلِینَ یَعْنِی فِی أَرْبَعَهًِْ أَوْقَاتٍ وَ هِیَ الَّتِی یُخْرِجُ اللَّهُ فِیهَا أَقْوَاتَ الْعَالَمِ مِنَ النَّاسِ وَ الْبَهَائِمِ وَ الطَّیْرِ وَ حَشَرَاتِ الْأَرْضِ وَ مَا فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ مِنَ الْخَلْقِ وَ الثِّمَارِ وَ النَّبَاتِ وَ الشَّجَرِ وَ مَا یَکُونُ فِیهِ مَعَایِشُ الْحَیَوَانِ کُلِّهِ وَ هُوَ الرَّبِیعُ وَ الصَّیْفُ وَ الْخَرِیفُ وَ الشِّتَاءُ.
علیّبنابراهیم ( سپس میفرماید: وجَعَل فِیهَا رَواسِیَ مِن فَوقِهَا وبَارَکَ فِیهَا وقَدَّرَ فِیهَا أَقْواتَهَا. یعنی نابود نمیشود و فناپذیر است. فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَواء للسَّائِلینَ یعنی در چهار وقت که خداوند در آن قوتهای جهان اعمّ از مردم، چهارپایان، پرندگان، حشرات زمین و هر انسان، میوه، گیاه، درخت و مواد مورد نیاز جانداران را در آن چهار وقت آفرید که همان چهار فصل سال یعنی بهار، تابستان، پاییز و زمستان است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنِ ابْنِ عَبَّاس (رحمة الله علیه) أَنَّ الْیَهُودَ أَتَتِ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) فَسَأَلَتْهُ عَنْ خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ فَقَالَ خَلَقَ اللَّهُ الْأَرْضَ یَوْمَ الْأَحَدِ وَ الْإِثْنَیْنِ وَ خَلَقَ الْجِبَالَ وَ مَا فِیهِنَّ مِنْ مَنَافِعَ یَوْمَ الثَّلَاثَاءِ وَ خَلَقَ یَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ الشَّجَرَ وَ الْمَاءَ وَ الْمَدَائِنَ وَ الْعُمْرَانَ وَ الْخَرَابَ فَهَذِهِ أَرْبَعَهًٌْ فَقَالَ تَعَالَی قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذِی خَلَقَ الْأَرْضَ فِی یَوْمَیْنِ إِلَی قَوْلِهِ فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلِینَ وَ خَلَقَ یَوْمَ الْخَمِیسِ السَّمَاءَ وَ خَلَقَ یَوْمَ الْجُمُعَهًِْ النُّجُومَ وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ وَ الْمَلَائِکَهًَْ إِلَی ثَلَاثِ سَاعَاتٍ بَقِینَ مِنْهُ فَخَلَقَ فِی أَوَّلِ سَاعَهًٍْ مِنْ هَذِهِ الثَّلَاثِ الْآجَالَ حِینَ یَمُوتُ مَنْ مَاتَ وَ فِی الثَّانِیَهًِْ أَلْقَی الْآفَهًَْ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ مِمَّا یُنْتَفَعُ بِهِ وَ فِی الثَّالِثَهًِْ خَلَقَ آدَمَ (علیه السلام) وَ أَسْکَنَهُ الْجَنَّهًَْ وَ أَمَرَ إِبْلِیسَ بِالسُّجُودِ لَهُ وَ أَخْرَجَهُ مِنْهَا فِی آخِرِ سَاعَهًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابنعبّاس (گوید: یهود نزد پیغمبر (صلی الله علیه و آله) آمدند و از خلق آسمانها و زمین پرسیدند، فرمود: «خدا زمین را روز یکشنبه و دوشنبه آفرید، و کوهها و منافع آنها را روز سهشنبه، و در چهارشنبه درخت و آب و شهرها و آبادانی و ویرانی را آفرید، و این شد چهار روز و خدای تعالی فرمود: قُلْ أَ ئنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ بِالَّذِی خَلَقَ الْأَرْضَ فیِ یَوْمَینِْ وَ تجَعَلُونَ لَهُ أَندَادًا ذَالِکَ رَبُّ الْعَالَمِینَ* وَ جَعَلَ فِیهَا رَوَاسیَِ مِن فَوْقِهَا وَ بَارَکَ فِیهَا وَ قَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتهَا فیِ أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَوَاءً لِّلسَّائلِین. روز پنجشنبه آسمان را آفرید، و روز جمعه اختران و خورشید و ماه و فرشتهها تا سه ساعت به غروب که در اوّل ساعت آن برگها را آفرید، هنگامیکه میمیرد هرکه مرده و در دوّم آفت برای هر سودمند آفرید، و در سوّم آدم را آفرید و در بهشت جای داد و ابلیس را فرمود بر او سجده کند، و در ساعت آخر او را برآورد.