آیه ما يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ [18]
انسان هيچ سخنى را بر زبان نمى‌آورد مگر اينكه، فرشته‌اى مراقب و آماده [براى ضبط آن] نزد او حاضر است!
الصّادق (علیه السلام)- یَا إِسْحَاقُ لَا تَمَلَّ زِیَارَهًَْ إِخْوَانِکَ فَإِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا لَقِیَ أَخَاهُ الْمُؤْمِنَ فَقَالَ لَهُ مَرْحَباً کُتِبَ لَهُ مَرْحَباً إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فَإِذَا صَافَحَهُ أَنْزَلَ اللَّهُ فِیمَا بَیْنَ إِبْهَامِهِمَا مِائَهًَْ رَحْمَهًٍْ تِسْعَهًًْ وَ تِسْعِینَ لِأَشَدِّهِمْ لِصَاحِبِهِ حُبّاً ثُمَّ أَقْبَلَ اللَّهُ عَلَیْهِمَا بِوَجْهِهِ فَکَانَ عَلَی أَشَدِّهِمَا حُبّاً لِصَاحِبِهِ أَشَدَّ إِقْبَالًا فَإِذَا تَعَانَقَا غَمَرَتْهُمَا الرَّحْمَهًُْ فَإِذَا لَبِثَا لَا یُرِیدَانِ إِلَّا وَجْهَهُ لَا یُرِیدَانِ غَرَضاً مِنْ غَرَضِ الدُّنْیَا قِیلَ لَهُمَا غُفِرَ لَکُمَا فَاسْتَأْنِفَا فَإِذَا أَقْبَلَا عَلَی الْمُسَاءَلَهًِْ قَالَتِ الْمَلَائِکَهًُْ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ تَنَحَّوْا عَنْهُمَا فَإِنَّ لَهُمَا سِرّاً وَ قَدْ سَتَرَهُ اللَّهُ عَلَیْهِمَا قَالَ إِسْحَاقُ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ لَا یُکْتَبُ عَلَیْنَا لَفْظُنَا فَقَدْ قَالَ اللَّهُ عزّوجلّ: ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ قَالَ فَتَنَفَّسَ ابْنُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) الصُّعَدَاءَ قَالَ ثُمَّ بَکَی حَتَّی خُضِبَتْ دُمُوعُهُ لِحْیَتَهُ وَ قَالَ یَا إِسْحَاقُ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِنَّمَا نَادَی الْمَلَائِکَهًَْ أَنْ یَغِیبُوا عَنِ الْمُؤْمِنَیْنِ إِذَا الْتَقَیَا إِجْلَالًا لَهُمَا فَإِذَا کَانَتِ الْمَلَائِکَهًُْ لَا تَکْتُبُ لَفْظَهُمَا وَ لَا تَعْرِفُ کَلَامَهُمَا فَقَدْ یَعْرِفُهُ الْحَافِظُ عَلَیْهِمَا عَالِمُ السِّرِّ وَ أَخْفَی.
امام صادق (علیه السلام)- «ای اسحاق! از دیدار برادرانت خسته نشو، زیرا مؤمن هرگاه برادر مؤمنش را دیدار کند و به او تحیّت گوید، خداوند تا روز قیامت برای او تحیّت و درود مینویسد و اگر با او مصافحه کند خداوند یکصد رحمت میان دو انگشت ابهام آنان نازل می‌کند که نودونه تای آن برای کسی است که همنشین خود را بیشتر دوست دارد، آنگاه خداوند نظر رحمت به‌سوی آن دو می‌افکند و هرکدام بیشتر رفیق خود را دوست بدارد. بیشتر با آن رحمت روبه‌رو خواهد شد و اگر با هم معانقه کنند رحمت الهی هر دو را فرا می‌گیرد و چون اندکی درنگ کنند و تنها خشنودی خدا را در نظر داشته باشند و قصدشان دنیا نباشد به آن دو گفته می‌شود؛ عمل از سرگیرید که خداوند گناهان شما را آمرزید و اگر از حال یکدیگر بپرسند، فرشتگان موکّل آن‌ها به یکدیگر می‌گویند: از این دو دور شوید که با هم سرّی دارند و خداوند آن را برایشان مستور داشته است». اسحاق می‌گوید: «گفتم؛ فدایت شوم! آیا در آن حال سخنان ما را نمی‌نویسند، درحالی‌که خداوند فرموده است: ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ اسحاق می‌گوید: دراین‌هنگام پسر پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) از دل آهی کشید و سپس گریست چندان که اشک محاسنش را فرا گرفت و فرمود: «ای اسحاق! خداوند فقط به فرشتگان فرمان می‌دهد که برای احترام این دو مؤمن هنگام ملاقات با یکدیگر از آن‌ها دور شوند. اگر فرشتگان سخن آن دو را نمی‌نویسند و کلامشان را نمی‌شناسند، کسی که نگهبان آن دو و دانای نهان و آشکار است آن را می‌داند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ مَسْعُودٍ لَا تَتَکَلَّمْ بِالْعِلْمِ إِلَّا بِشَیْءٍ سَمِعْتَهُ وَ رَأَیْتَهُ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَی یَقُول: وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا و قال: سَتُکْتَبُ شَهادَتُهُمْ وَ یُسْئَلُونَ و قال: إِذْ یَتَلَقَّی الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِیدٌ ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- پسر مسعود! با جزم و یقین مگو، مگر چیزی را که دیده یا شنیده‌ای که می‌فرماید: از آنچه به آن آگاهی نداری، پیروی مکن، چرا که گوش و چشم و دل، همه مسئولند. (اسراء/۳۶) و می‌فرماید: گواهی آنان نوشته می‌شود و [از آن] بازخواست خواهند شد!. (زخرف/۱۸) و می‌فرماید: إِذْ یَتَلَقَّی الْمتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِیدٌ ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیرٍعَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی هذا ما لَدَیَّ عَتِیدٌ قَالَ هُوَ الْمَلَکُ الَّذِی یَحْفَظُ عَلَیْهِ عَمَلَهُ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره آیه: این نامه‌ی اعمال اوست که نزد من حاضر و آماده است!. (ق/۲۳) پرسیدم. فرمود: «آن فرشته‌ای است که اعمال انسان را برایش حفظ می‌کند».
الصّادق (علیه السلام)- فَالنَّاسُ لَمْ یُشَاهِدُوا اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یُنَاجِی رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ یُخَاطِبُهُ وَ لَا شَاهَدُوا الْوَحْیَ وَ وَجَبَ عَلَیْهِمُ الْإِقْرَارُ بِالْغَیْبِ الَّذِی لَمْ یُشَاهِدُوهُ وَ تَصْدِیقُ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فِی ذَلِکَ وَ قَدْ أَخْبَرَنَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ إِنَّهُ لَیْسَ مِنَّا أَحَدٌ یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ وَ قَالَ عَزَّ وَ جَلَ وَ إِنَّ عَلَیْکُمْ لَحافِظِینَ کِراماً کاتِبِینَ یَعْلَمُونَ ما تَفْعَلُونَ وَ نَحْنُ لَمْ نَرَهُمْ وَ لَمْ نُشَاهِدْهُمْ وَ لَوْ لَمْ نُوقِعِ التَّصْدِیقَ بِذَلِکَ لَکُنَّا خَارِجِینَ مِنَ الْإِسْلَامِ رَادِّینَ عَلَی اللَّهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ قَوْلَه.
امام صادق (علیه السلام)- مردم نمی‌دیدند که خدای تبارک‌وتعالی با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نجوا می‌کند و به او خطاب می‌کند. و وحی را مشاهده نمی‌کردند و بر آن‌ها واجب بود به غیبی که ندیده‌اند اقرار کنند و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را تصدیق کنند. خدای عزّوجلّ در کتاب خود به ما خبر داده که هیچ‌کدام ما تلفّظ به گفته‌ای نکنیم مگر اینکه، فرشته‌ای مراقب و آماده [برای ضبط آن] نزد او حاضر است! و می‌فرماید:؛ بر شما نگهبانانی است با کرامت نویسنده می‌دانند هر کاری بکنید. (انفطار/۱۲۱۰) و اگر بدان تصدیق نداشته باشیم خارج از اسلام هستیم و گفته خدای متعال را رد کرده‌ایم.
الأئمّهًْ (علیهم السلام)- إِنَ اللَّهَ لَیُحْصِی عَلَی الْعَبْدِ کُلَ شَیْءٍ حَتَّی أَنِینَهُ فِی مَرَضِهِ وَ الشَّاهِدُ عَلَی ذَلِکَ قَوْلُهُ تَعَالَی: ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ.
ائمّه (علیهم السلام)- خداوند تبارک‌وتعالی همه‌ی اعمال و رفتار بندگان را محاسبه می‌کند حتّی ناله‌های او در اثر درد و بیماری را [نیز] محاسبه می‌کند. و گواه بر این گفته آیه: ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ است.
الأئمّهًْ (علیهم السلام)- أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّکَ مَسْئُولٌ مِنَ الزَّمَانِ مَشْهُودٌ عَلَیْکَ یَوْمَ یَنْطِقُ عَنْکَ الْأَرْکَانُ مَحْفُوظٌ عَلَیْکَ مَا عَمِلْتَ فِی زَمَانِ الْإِمْکَانِ: إِذْ یَتَلَقَّی الْمُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِیدٌ ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِید.
ائمّه (علیهم السلام)- آیا نمی‌دانی از آنچه که انجام می‌دهی؛ سؤال می‌شوی و نمی‌دانی که ارکان و اعضای بدنت بر اعمال تو در روز قیامت به آنچه که ثبت و ضبط نموده‌اند؛ شهادت و گواهی می‌دهند. إِذْ یَتَلَقَّی المُتَلَقِّیانِ عَنِ الْیَمِینِ وَ عَنِ الشِّمالِ قَعِیدٌ ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِید.
الباقر (علیه السلام)- لَا یَکْتُبُ الْمَلَکُ إِلَّا مَا سَمِعَ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ اذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعاً وَ خِیفَةً فَلَا یَعْلَمُ ثَوَابَ ذَلِکَ الذِّکْرِ فِی نَفْسِ الرَّجُلِ غَیْرُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ لِعَظَمَتِهِ.
امام باقر (علیه السلام)- فرشته نمی‌نویسد مگر آنچه به گوشش برسد که خداوند متعال فرمود: پروردگارت را در دل خود، از روی تضرّع و خوف، یاد کن. (اعراف/۲۰۵) بنابراین، به‌جز خدای منّان، کسی ثواب این ذکر درونی را نمی‌داند، به خاطر عظمتی که این ذکر دارد.
الصّادق (علیه السلام)- مَا مِنْ أَحَدٍ إِلَّا وَ مَعَهُ مَلَکَانِ یَکْتُبَانِ مَا یَلْفِظُهُ ثُمَّ یَرْفَعَانِ ذَلِکَ إِلَی مَلَکَیْنِ فَوْقَهُمَا فَیُثْبِتَانِ مَا کَانَ مِنْ خَیْرٍ وَ شَرٍّ وَ یُلْقِیَانِ مَا سِوَی ذَلِکَ.
امام صادق (علیه السلام)- همراه هر بنده‌ای، دو فرشته وجود دارد که سخنان او را می‌نویسند. پس آنچه نوشته‌اند را به نزد دو فرشته که از آن‌ها بالاترند می‌برند. آن‌ها اعمال خیر و شر را ضبط و مابقی را رها می‌کنند.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ مَوْضِعِ الْمَلَکَیْنِ مِنَ الْإِنْسَانِ قَالَ هَاهُنَا وَاحِدٌ وَ هَاهُنَا وَاحِدٌ یَعْنِی عِنْدَ شِدْقَیْه.
امام باقر (علیه السلام)- جابر (رحمة الله علیه) گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی مکان دو فرشته‌ای که اعمال انسان را می‌نویسند، پرسیدم؟ فرمود: «یکی در اینجا و دیگری در این قسمت قرار دارند. یعنی دو طرف فکّ انسان».
الباقر (علیه السلام)- لَا یَکْتُبُ الْمَلَکَانِ إِلَّا مَا نَطَقَ بِهِ الْعَبْد.
امام باقر (علیه السلام)- دو فرشته‌ی موکّل اعمال انسان، تنها آنچه را که انسان گفته است، می‌نویسند.
الباقر (علیه السلام)- إِنَ فِی الْهَوَاءِ مَلَکاً یُقَالُ لَهُ إِسْمَاعِیلُ عَلَی ثَلَاثِمِائَهًِْ أَلْفِ مَلَکٍ کُلُّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ عَلَی مِائَهًِْ أَلْفٍ یُحْصُونَ أَعْمَالَ الْعِبَادِ فَإِذَا کَانَ رَأْسُ السَّنَهًِْ بَعَثَ اللَّهُ إِلَیْهِمْ مَلَکاً یُقَالُ لَهُ السِّجِلُّ فَانْتَسَخَ ذَلِکَ مِنْهُمْ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَوْمَ نَطْوِی السَّماءَ کَطَیِّ السِّجِلِّ لِلْکُتُب.
امام باقر (علیه السلام)- در هوا فرشته‌ای به نام اسماعیل وجود دارد که سیصد هزار ملک، تحت امر او هستند و هریک از آن‌ها صد هزار ملک تحت امر دارند و اعمال بندگان را می‌شمارند. ابتدای هر سال، خداوند ملکی به نام تسجیل را نزد آن‌ها می‌فرستد و او همه‌ی این اعمال را از آن‌ها گرفته و مینویسد و این معنای کلام خداست که می‌فرماید: در آن روز که آسمان را چون طوماری در هم می‌پیچیم. (انبیاء/۱۰۴)
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- کَاتِبُ الْحَسَنَاتِ عَلَی یَمِینِ الرَّجُلِ وَ کَاتَبُ السَّیِّئَاتِ عَلَی شِمَالِهِ وَ صَاحِبُ الْیَمِینِ أَمِیرٌ عَلَی صَاحِبِ الشِّمَالِ. فَإِذَا أَعْمَلَ حَسَنَهًًْ کَتَبَتْهَا مَلَکُ الْیَمِینِ عَشْراً وَ إِذَا عَمِلَ سَیِّئَهًًْ قَالَ صَاحِبُ الْیَمِینِ لِصَاحِبِ الشِّمَالِ: دَعْهُ سَبْعَ سَاعَاتٍ لَعَلَّهُ یُسَبِّحُ أَوْ یَسْتَغْفِرُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- فرشته‌ی نویسنده‌ی نیکی‌ها در سمت راست انسان و نویسنده‌ی بدی‌ها در سمت چپ او قرار دارد. فرشته‌ی سمت راست، فرمانده‌ی فرشته سمت چپ است. هنگامی‌که [بنده] کار خوبی انجام می‌دهد فرشته‌ی سمت راست آن را ده برابر مینویسد و هنگامی‌که عمل بدی انجام می‌دهد، فرشته‌ی سمت راست به فرشته سمت چپ می‌گوید: هفت ساعت به او مهلت بده [و بدی‌اش را ثبت نکن] شاید تسبیح [خدا را] گوید یا استغفار کند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَ صَاحِبَ الشِّمَالِ لَیَرْفَعُ الْقَلَمَ سِتَّ سَاعَاتٍ عَنِ الْعَبْدِ الْمُسْلِمِ الْمُخْطِئِ أَوِ الْمُسِیءِ فَإِنْ نَدِمَ وَ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ مِنْهَا أَلْقَاهَا وَ إِلَّا کَتَبَ وَاحِدَهًًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- نگهبان سمت چپ قلم [ثبت خطای] بنده خطاکار یا بدکار را شش ساعت بالا نگه می دارد؛ اگر پشیمان شود و از آن کار از خداوند طلب مغفرت نماید، آن را به پایین می‌اندازد، و اگر نه یک گناه برایش می نویسد.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَ الْعَبْدَ إِذَا أَذْنَبَ ذَنْباً أُجِّلَ مِنْ غُدْوَهًٍْ إِلَی اللَّیْلِ فَإِنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ لَمْ یُکْتَبْ عَلَیْهِ.
امام صادق (علیه السلام)- هرگاه بنده‌ای گناهی مرتکب شود، از صبح تا شب به او مهلت داده می‌شود. اگر استغفار کرده و از خدا طلب آمرزش نماید، چیزی برای او نوشته نمی‌شود.
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ عَمِلَ سَیِّئَهًًْ أُجِّلَ فِیهَا سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ فَإِنْ قَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُ الْقَیُّومُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ لَمْ تُکْتَبْ عَلَیْهِ.
امام صادق (علیه السلام)- هرکس گناهی مرتکب شود، هفت ساعت از روز را به او مهلت می‌دهند؛ اگر سه بار بگوید: أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الحَیُ الْقَیُّومُ آن گناه برای او نوشته نمی‌شود.
الصّادق (علیه السلام)- الْعَبْدُ الْمُؤْمِنُ إِذَا أَذْنَبَ ذَنْباً أَجَّلَهُ اللَّهُ سَبْعَ سَاعَاتٍ فَإِنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ لَمْ یُکْتَبْ عَلَیْهِ شَیْءٌ وَ إِنْ مَضَتِ السَّاعَاتُ وَ لَمْ یَسْتَغْفِرْ کُتِبَتْ عَلَیْهِ سَیِّئَهًٌْ وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَیُذَکَّرُ ذَنْبَهُ بَعْدَ عِشْرِینَ سَنَهًًْ حَتَّی یَسْتَغْفِرَ رَبَّهُ فَیَغْفِرَ لَهُ وَ إِنَّ الْکَافِرَ لَیَنْسَاهُ مِنْ سَاعَتِه.
امام صادق (علیه السلام)- هرگاه بنده‌ی مؤمن گناهی مرتکب شود، هفت ساعت به او مهلت داده می‌شود تا استغفارکند؛ اگر طلب آمرزش‌کرد، چیزی برایش نوشته نمی‌شود و اگر این ساعات بگذرد و استغفار نکند، گناه برایش نوشته می‌شود. مؤمن بعد از بیست سال، گناه خود را به یاد می‌آورد و استغفار می‌کند و خدا آن را می‌آمرزد. کافر از همان لحظه‌ای که گناهی را مرتکب می‌شود، آن را فراموش می‌کند.
الصّادق (علیه السلام)- مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یُذْنِبُ ذَنْباً إِلَّا أَجَّلَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ فَإِنْ هُوَ تَابَ لَمْ یُکْتَبْ عَلَیْهِ شَیْءٌ وَ إِنْ هُوَ لَمْ یَفْعَلْ کَتَبَ اللَّهُ عَلَیْهِ سَیِّئَهًًْ فَأَتَاهُ عَبَّادٌ الْبَصْرِیُّ فَقَالَ لَهُ بَلَغَنَا أَنَّکَ قُلْتَ مَا مِنْ عَبْدٍ یُذْنِبُ ذَنْباً إِلَّا أَجَّلَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ فَقَالَ لَیْسَ هَکَذَا قُلْتُ وَ لَکِنِّی قُلْتُ مَا مِنْ مُؤْمِنٍ وَ کَذَلِکَ کَانَ قَوْلِی.
امام صادق (علیه السلام)- هر مؤمنی که گناهی مرتکب شود، خداوند عزّوجلّ هفت ساعت از روز را به او مهلت می‌دهد؛ اگر توبه کند، گناهی برایش نوشته نمی‌شود و اگر توبه نکند، آن گناه برای او مکتوب و ثبت می‌شود. عباد بصری نزد امام (علیه السلام) آمد و پرسید: «شنیده‌ایم شما گفته‌اید؛ هر بنده‌ای که گناهی مرتکب شود، خدا هفت ساعت از روز را به او مهلت می‌دهد تا استغفار کند»؟ فرمود: «من چنین نگفتم! بلکه گفتم: هر مؤمنی که گناهی مرتکب شود؛ سخن من این‌گونه بود».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَرْبَعٌ مَنْ کُنَ فِیهِ لَمْ یَهْلِکْ عَلَی اللَّهِ بَعْدَهُنَّ إِلَّا هَالِکٌ یَهُمُّ الْعَبْدُ بِالْحَسَنَهًِْ فَیَعْمَلُهَا فَإِنْ هُو لَمْ یَعْمَلْهَا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَهًًْ بِحُسْنِ نِیَّتِهِ وَ إِنْ هُوَ عَمِلَهَا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْراً وَ یَهُمُّ بِالسَّیِّئَهًِْ أَنْ یَعْمَلَهَا فَإِنْ لَمْ یَعْمَلْهَا لَمْ یُکْتَبْ عَلَیْهِ شَیْءٌ وَ إِنْ هُوَ عَمِلَهَا أُجِّلَ سَبْعَ سَاعَاتٍ وَ قَالَ صَاحِبُ الْحَسَنَاتِ لِصَاحِبِ السَّیِّئَاتِ وَ هُوَ صَاحِبُ الشِّمَالِ لَا تَعْجَلْ عَسَی أَنْ یُتْبِعَهَا بِحَسَنَهًٍْ تَمْحُوهَا فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ أَوِ الِاسْتِغْفَارِ فَإِنْ هُوَ قَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمَ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَهًِْ الْعَزِیزَ الْحَکِیمَ الْغَفُورَ الرَّحِیمَ ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِکْرَامِ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ لَمْ یُکْتَبْ عَلَیْهِ شَیْءٌ وَ إِنْ مَضَتْ سَبْعُ سَاعَاتٍ وَ لَمْ یُتْبِعْهَا بِحَسَنَهًٍْ وَ اسْتِغْفَارٍ قَالَ صَاحِبُ الْحَسَنَاتِ لِصَاحِبِ السَّیِّئَاتِ اکْتُبْ عَلَی الشَّقِیِّ الْمَحْرُوم.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- چهار خصلت است که در هرکه باشد [هنگام] ورود به [پیشگاه] خداوند پس از آن‌ها هلاک نگردد مگر آنکه سزاوار هلاکت باشد؛ بنده آهنگ کار خوب کند که آن را انجام دهد، که اگر آن را نکند یک حسنه خداوند برای او بنویسد به خاطر حسن نیّت او و اگر آن را بکند خداوند برایش ده حسنه بنویسد و بنده آهنگ کار بد کند که آن را انجام دهد، پس اگر انجام ندهد چیزی بر او نوشته نشود و اگر به‌جا آورد تا هفت ساعت مهلتش دهند و فرشته‌ی موکّل حسنات به فرشته‌ی موکّل سیّئات که در طرف چپ است گوید: شتاب مکن شاید دنبال آن (کار بد) کار خوبی کند که آن را محو سازد [و از بین ببرد] زیرا خدای عزّوجلّ فرماید: چرا که حسنات، سیئات [و آثار آن‌ها را] از بین می‌برند. (هود/۱۱۴) و یا آنکه آمرزش خواهد و استغفار کند پس اگر گوید: استغفر اللهَ الذی لا اله الا هو، عالم الغیب و الشهادة العزیز الحکیم الغفور الرحیم ذو الجلال و الاکرام و اتوب الیه. چیزی بر او نوشته نشود و اگر هفت ساعت بگذرد و دنبالش حسنه‌ای نیاورد [و کار نیکی نکند] و استغفار هم نکند فرشته‌ی حسنات به فرشته‌ی سیّئات گوید: [گناه را] بر این بدبخت محروم [از خیر] بنویس».
الصّادقین ( إِنَّ آدَمَ (علیه السلام) قَالَ یَا رَبِ سَلَّطْتَ عَلَیَ الشَّیْطَانَ وَ أَجْرَیْتَهُ مِنِّی مَجْرَی الدَّمِ فَاجْعَلْ لِی شَیْئاً فَقَالَ یَا آدَمُ جَعَلْتُ لَکَ أَنَّ مَنْ هَمَّ مِنْ ذُرِّیَّتِکَ بِسَیِّئَهًٍْ لَمْ تُکْتَبْ عَلَیْهِ فَإِنْ عَمِلَهَا کُتِبَتْ عَلَیْهِ سَیِّئَهًٌْ وَ مَنْ هَمَّ مِنْهُمْ بِحَسَنَهًٍْ فَإِنْ لَمْ یَعْمَلْهَا کُتِبَتْ لَهُ حَسَنَهًٌْ فَإِنْ هُوَ عَمِلَهَا کُتِبَتْ لَهُ عَشْراً قَالَ یَا رَبِّ زِدْنِی قَالَ جَعَلْتُ لَکَ أَنَّ مَنْ عَمِلَ مِنْهُمْ سَیِّئَهًًْ ثُمَّ اسْتَغْفَرَ لَهُ غَفَرْتُ لَهُ قَالَ یَا رَبِّ زِدْنِی قَالَ جَعَلْتُ لَهُمُ التَّوْبَهًَْ أَوْ قَالَ بَسَطْتُ لَهُمُ التَّوْبَهًَْ حَتَّی تَبْلُغَ النَّفْسُ هَذِهِ قَالَ یَا رَبِّ حَسْبِی.
امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام)- آدم (علیه السلام) گفت: «خدایا شیطان را بر من مسلّط ساختی و او را چون خونی در رگ‌هایم جاری ساختی، پس چیزی به من ببخش». فرمود: «ای آدم (علیه السلام)! برایت چنین مقدّر می‌کنم؛ اگر از نسل تو کسی قصد انجام عمل زشتی را داشته باشد، گناهی برای او نوشته نمی‌شود و اگر آن را انجام دهد برایش یک گناه نوشته می‌شود و اگر یکی از آن‌ها قصد انجام عمل نیکی را داشته باشد، اگر انجام ندهد یک حسنه برایش نوشته می‌شود و اگر انجام دهد، ده حسنه برایش نوشته می‌شود». آدم (علیه السلام) گفت: «خدایا مرا بیشتر ببخش». فرمود: «برایت چنین مقدّر کرده‌ام، هریک از شما که گناهی انجام دهد و استغفار کند، گناه او را می‌بخشم». گفت: «خدایا مرا بیشتر ببخش». فرمود: «توبه را برای ایشان مقدّر کردم». یا فرمود: «خوان توبه را برایت گستردم تا جان شخص به اینجا برسد». گفت: «خدایا، همین قدر برایم کافی است».
الصّادقین ( إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی جَعَلَ لآِدَمَ فِی ذُرِّیَّتِهِ مَنْ هَمَّ بِحَسَنَهًٍْ وَ لَمْ یَعْمَلْهَا کُتِبَتْ لَهُ حَسَنَهًٌْ وَ مَنْ هَمَّ بِحَسَنَهًٍْ وَ عَمِلَهَا کُتِبَتْ لَهُ بِهَا عَشْراً وَ مَنْ هَمَّ بِسَیِّئَهًٍْ وَ لَمْ یَعْمَلْهَا لَمْ تُکْتَبْ عَلَیْهِ سَیِّئَهًٌْ وَ مَنْ هَمَّ بِهَا وَ عَمِلَهَا کُتِبَتْ عَلَیْهِ سَیِّئَهًْ.
امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام)- خدای تبارک‌وتعالی برای فرزندان آدم (علیه السلام) چنین مقدّر کرده که اگر یکی از آن‌ها قصد انجام عمل خیری را داشته باشد، امّا آن را انجام ندهد، برای او یک حسنه نوشته می‌شود و اگر علاوه بر قصد خیر، آن را انجام دهد، ده حسنه و پاداش برایش نوشته می‌شود و هرکس قصد انجام شرّ و بدی را داشته باشد و آن را انجام ندهد، چیزی برای او نوشته نمی‌شود و اگر علاوه بر قصد و نیّت، مرتکب گناه شود، برایش تنها یک سیّئه و گناه نوشته می‌شود.