آیه ۵۶ - سوره مدثر

آیه وَ ما يَذْكُرُونَ إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللهُ هُوَ أَهْلُ التَّقْوى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ [56]

قوله تعالي: و هيچ‌كس پند نمي‌گيرد مگر اينكه خدا بخواهد او اهل تقوا و اهل آمرزش است!

۱
(مدثر/ ۵۶)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌إبْرَاهِیمَ (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ: هُوَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ قَالَ هُوَ أَهْلٌ أَنْ یُتَّقَی وَ أَهْلٌ أَنْ یَغْفِر.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- درباره‌ی سخن خداوند هُوَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ المَغْفِرَةِ گفت: «او شایسته است که از او بترسند و شایسته است که [گناهان بندگانش را] بیامرزد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۱۹۸
القمی، ج۲، ص۳۹۵/ نورالثقلین
۲
(مدثر/ ۵۶)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَلَیْکَ بِخَشْیَهًِْ اللَّهِ وَ أَدَاءِ الْفَرَائِضِ فَإِنَّهُ یَقُولُ: هُوَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- بر تو باد به ترس از خدا و انجام واجبات، زیرا خداوند می‌فرماید: هُوَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمغْفِرَةِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۲۰۰
مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۲۳۰/ مکارم الأخلاق، ص۴۵۱
۳
(مدثر/ ۵۶)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَنَا أَهْلٌ أَنْ أُتَّقَی وَ لَا یُشْرِکَ بِی عَبْدِی شَیْئاً وَ أَنَا أَهْلٌ إِنْ لَمْ یُشْرِکْ بِی عَبْدِی شَیْئاً أَنْ أُدْخِلَهُ الْجَنَّهًَْ. وَ قَالَ (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ وَ جَلَالِهِ أَنْ لَا یُعَذِّبَ أَهْلَ تَوْحِیدِهِ بِالنَّارِ أَبَداً.

امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) روایت می‌کند که فرمود: «هُوَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ المَغْفِرَةِ خدای تبارک‌وتعالی فرموده که من سزاوار آنم که از من پرهیز شود و بندگان از من بترسند و بنده‌ی من چیزی را با من شریک نگرداند. و اگر بنده‌ی من چیزی را با من شریک نکند، او را داخل بهشت می‌گردانم». و فرمود: «خدای تبارک‌وتعالی به عزّت و جلال خود قسم یاد کرده که هرگز اهل توحیدش را به آتش دوزخ عذاب نکند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۲۰۰
بحارالأنوار، ج۳، ص۴/ التوحید، ص۱۹/ نورالثقلین؛ «و قال ان الله تبارک و تعالی ... الی آخر» محذوف/ البرهان؛ «اتقی» محذوف
۴
(مدثر/ ۵۶)

الصّادق (علیه السلام)- قَالَ أَنَا أَهْلٌ أَنْ یَتَّقِیَنِی عَبْدِی فَإِنْ لَمْ یَفْعَلْ فَأَنَا أَهْلٌ أَنْ أَغْفِرَ لَهُ.

امام صادق (علیه السلام)- فرمود: [خداوند می‌فرماید] من سزاوارم که بنده‌ام تقوای مرا پیشه کند، پس اگر هم این کار را به جای نیاورد، من سزاوارم که او را بیامرزم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۲۰۰
مشکاهًْ الأنوار، ص۴۴/ بحارالأنوار، ج۶۷، ص۲۸۶/ مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص۲۶۵
۵
(مدثر/ ۵۶)

الکاظم (علیه السلام)- ٍعَنْ دَاوُدَ‌الرَّقِّیِّ أَنَّ أَبَاحَنِیفَهًَْ قَالَ لِابْنِ‌أَبِی‌لَیْلَی مُرَّ بِنَا إِلَی مُوسَی‌بْنِ‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَا لَهُ أَخْبِرْنَا عَنْ أَفَاعِیلِ الْعِبَادِ مِمَّنْ هِیَ فَقَالَ لَهُمَا إِنْ کَانَتْ أَفَاعِیلُ الْعِبَادِ مِنَ اللَّهِ دُونَ خَلْقِهِ فَاللَّهُ أَعْلَی وَ أَعَزُّ وَ أَعْدَلُ مِنْ أَنْ یُعَذِّبَ عَبِیدَهُ عَلَی فِعْلِ نَفْسِهِ وَ إِنْ کَانَتْ مِنَ اللَّهِ وَ مِنْ خَلْقِهِ فَإِنَّهُ أَعْلَی وَ أَعَزَّ مِنْ أَنْ یُعَذِّبَ عَبِیدَهُ عَلَی فِعْلٍ قَدْ شَارَکَهُمْ فِیهِ وَ إِنْ کَانَتْ أَفَاعِیلُ الْعِبَادِ مِنَ الْعِبَادِ فَإِنْ عَذَّبَ فَبِعَدْلِهِ وَ إِنْ غَفَرَ فَ هُوَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ.

امام کاظم (علیه السلام)- داود رقّی گوید: ابوحنیفه به ابن‌أبی لیلی گفت: موسی‌بن‌جعفر (علیه السلام) از کنار ما می‌گذشت که گفتند: «به ما خبر بده از کارهای بندگان خدا که از کیست و فاعل حقیقی آن‌ها کیست»؟ در پاسخشان فرمود: «اگر کارهای بندگان از خدا باشد و آن‌ها ابزار صرف باشند و کار آن‌ها نباشد خدا والاتر و عزیزتر و عادل‌تر است که بنده‌هایش را بر کاری که خودش کرده عذاب کند و اگر از خدا و از خلقش هر دو باشند و در کار مشترک باشند خدا والاتر و عزیزتر است از اینکه بندگانش را بر کاری که خودش شریک آنان بوده عذاب کند و اگر کارها از خود بنده‌ها باشند، اگر بر کارهای بد عذاب کند، عدالت است و اگر هم بیامرزد خدا اهل تقوا و اهل آمرزش است!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۲۰۰
بحارالأنوار، ج۱۰، ص۲۴۸
۶
(مدثر/ ۵۶)

أمیرالمومنین (علیه السلام)- هَذَا دَعَاءُ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) لَیْلَهًَْ بَاتَ عَلَی فِرَاشِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ هُوَ یَا مَنْ لَیْسَ مَعَهُ رَبٌّ یُدْعَی ... وَ افْعَلْ بِی مَا أَنْتَ أَهْلُهُ فَإِنَّکَ أَهْلُ التَّقْوی وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ وَ أَنْتَ أَهْلُ الْجُودِ وَ الْخَیْرِ وَ الْکَرَمِ.

امام علی (علیه السلام)- این دعای امیرالمؤمنین (علیه السلام) است؛ در شبی که در رختخواب رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خوابید، به این صورت: یَا مَنْ لَیْسَ مَعَهُ رَبٌّ یُدْعَی... و آنچه را که خود سزاوار آن هستی با من بکن، که تو اهل تقوا و اهل آمرزش هستی! و نیز زیبنده‌ی بخشش و خیر و بزرگواری می‌باشی.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۲۰۰
بحارالأنوار، ج۸۱، ص۱۸۰
۷
(مدثر/ ۵۶)

الباقر (علیه السلام)- فَالتَّقْوَی فِی هَذَا الْمَوْضِعِ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) وَ الْمَغْفِرَهًُْ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).

امام باقر (علیه السلام)- تقوی در این آیه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و مغفرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۷، ص۲۰۰
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۲۵
بیشتر