آیه يُوصيكُمُ اللهُ في أَوْلادِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ فَإِنْ كُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَكَ وَ إِنْ كانَتْ واحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ وَ لِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَ وَرِثَهُ أَبَواهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ فَإِنْ كانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصي بِها أَوْ دَيْنٍ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ لا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعاً فَريضَةً مِنَ اللهِ إِنَّ اللهَ كانَ عَليماً حَكيماً [11]
خداوند درباره‌ی فرزندانتان به شما سفارش مى‌كند كه سهم [ميراث] پسر، به‌اندازه‌ی سهم دو دختر باشد؛ و اگر فرزندان شما، [دو دختر و] بيش از دو دختر باشند، دو سوّم ميراث از آن آن‌هاست؛ و اگر يك دختر باشد، نيمى [از ميراث]، از آن اوست. و براى هريك از پدر و مادر ميّت، يك ششم ميراث است، اگر او فرزندى داشته باشد؛ و اگر فرزندى نداشته باشد، و [تنها] پدر و مادرش از او ارث مى‌برند، براى مادر او يك سوّم است [و بقيّه از آن پدر است]؛ و اگر او برادرانى داشته باشد، مادرش يك ششم مى‌برد [و پنج ششم باقيمانده، براى پدر است و همه‌ی اين‌ها]، بعد از انجام وصيّتى است كه او كرده، و بعد از اداى دين است شما نمى‌دانيد پدران [و مادران] و فرزندانتان، كدام يك براى شما سودمندترند اين فريضه‌ی الهى است؛ و خداوند، دانا و حكيم است.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ‌سِنَانٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) لِأَیِّ عِلَّهًٍْ صَارَ الْمِیرَاثُ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ قَالَ لِمَا جَعَلَ اللَّهُ لَهَا مِنَ الصَّدَاقِ.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌سنان گوید: از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «چرا سهم میراث پسر، به‌اندازه‌ی سهم دو دختر می‌باشد»؟ حضرت فرمود: «زیرا خداوند مهریه‌ی زن را در آن (سهم مردان) قرار داده است».
الرّضا (علیه السلام)- عِلَّهًُْ إِعْطَاءِ النِّسَاءِ نِصْفَ مَا یُعْطَی الرِّجَالُ مِنَ الْمِیرَاثِ لِأَنَّ الْمَرْأَهًَْ إِذَا تَزَوَّجَتْ أَخَذَتْ وَ الرَّجُلُ یُعْطِی فَلِذَلِکَ وُفِّرَ عَلَی الرِّجَالِ وَ عِلَّهًٌْ أُخْرَی فِی إِعْطَاءِ الذَّکَرِ مِثْلَیْ مَا تُعْطَی الْأُنْثَی لِأَنَّ الْأُنْثَی فِی عِیَالِ الذَّکَرِ إِنِ احْتَاجَتْ وَ عَلَیْهِ أَنْ یَعُولَهَا وَ عَلَیْهِ نَفَقَتُهَا وَ لَیْسَ عَلَی الْمَرْأَهًِْ أَنْ تَعُولَ الرَّجُلَ وَ لَا تُؤْخَذُ بِنَفَقَتِهِ إِنِ احْتَاجَ فَوُفِّرَ عَلَی الرَّجُلِ لِذَلِکَ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَی الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللهُ بَعْضَهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِم.
امام رضا (علیه السلام)- دلیل اینکه نصف سهم ارث مردان به زنان میرسد، این است که اگر زن ازدواج کند، مهریه میگیرد و این مرد است که باید آن را پرداخت کند و دلیل دیگر اینکه؛ زن، جزو اهل بیت مرد است و در موقع احتیاج، مرد باید به او خرجی و نفقه بدهد، امّا زن نباید خرج مرد را بدهد و در موقع احتیاج به او نفقه پرداخت کند و بدین دلیل، خداوند سهم ارث مردان را بیشتر از زنان قرار داد و همچنین در این آیه می‌فرماید: الرِّجَالُ قَوَّامُونَ علَی النِّسَاء بِمَا فَضَّلَ اللهُ بَعضَهُمْ علَی بَعضٍ وَ بِمَا أَنفَقُواْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ.
الرّضا (علیه السلام)- عَنْ یُونُسَ‌بْنِ‌عَبْدِ الرَّحْمنِ عَنْ أَبِی‌الْحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام)، قَالَ: ِ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ کَیْفَ صَارَ الرَّجُلُ إِذَا مَاتَ وَ وُلْدُهُ مِنَ الْقَرَابَهًِْ سَوَاءٌ تَرِثُ النِّسَاءُ نِصْفَ مِیرَاثِ الرِّجَالِ وَ هُنَّ أَضْعَفُ مِنَ الرِّجَالِ وَ أَقَلُّ حِیلَهًًْ؟ فَقَالَ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَضَّلَ الرِّجَالَ عَلَی النِّسَاءِ بِدَرَجَهًٍْ وَ لِأَنَّ النِّسَاءَ یَرْجِعْنَ عِیَالًا عَلَی الرِّجَال.
امام رضا (علیه السلام)- یونس‌بن‌عبدالرّحمن گوید: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: «جانم فدایتان، اگر مردی بمیرد، فرزندان او چه پسر و چه دختر، از لحاظ نسبت و نزدیکی به او در یک درجه قرار دارند و یکسانند؛ پس چرا فرزندان دختر، نصف سهم پسران، ارث میبرد درحالی‌که آنان ضعیف‌تر و کم چاره‌تر از مردانند»؟ فرمود: «برای این خداوند متعال، مردان را [در مباحث مالی] یک درجه بر زنان برتری داد که هزینه‌ی زنان بر عهده‌ی مردان است».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌سَالِمٍ عَنْ أَبِیهِ قَال: سَأَلْتُ أَبَاعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) کَیْفَ صَارَ الْمِیرَاثُ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ فَقَالَ لِأَنَّ الْحَبَّاتِ الَّتِی أَکَلَهَا آدَمُ (علیه السلام) وَ حَوَّاءُ فِی الْجَنَّهًِْ کَانَتْ ثَمَانِیَهًَْ عَشَرَ أَکَلَ آدَمُ (علیه السلام) مِنْهَا اثْنَتَیْ عَشْرَهًَْ حَبَّهًًْ وَ أَکَلَتْ حَوَّاءُ سِتّاً فَلِذَلِکَ صَارَ الْمِیرَاثُ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
امام صادق (علیه السلام)- علی‌بن‌سالم گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «چرا سهم میراث پسر، به‌اندازه‌ی سهم دو دختر می‌باشد»؟ حضرت فرمود: «به خاطر آنکه حبّه‌هایی که آدم و حوا در بهشت از آنها تناول کردند هیجده حبّه بود، آدم (علیه السلام) دوازده تا و حوّا شش تا از آن را خورد لذا میراث مذکّر دو برابر مؤنّث گردید».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَن أَبِی الحَسَنِ الرِّضَا (علیه السلام) عَنْ آبَائِهِ عَنْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ‌َ (علیه السلام)أَنَّهُ فَسَأَلَهُ شَامِیٌّ عَنْ مَسَائِل فَکَانَ فِیمَا سَأَلَه: سَأَلَ الشَّامِیُّ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَقَالَ لِمَ صَارَ الْمِیرَاثُ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ قَالَ مِنْ قِبَلِ السُّنْبُلَهًِْ کَانَ عَلَیْهَا ثَلَاثُ حَبَّاتٍ فَبَادَرَتْ إِلَیْهَا حَوَّاءُ فَأَکَلَتْ مِنْهَا حَبَّهًًْ وَ أَطْعَمَتْ آدَمَ (علیه السلام) حَبَّتَیْنِ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِکَ وَرِثَ الذَّکَرُ مِثْلَ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
امام علی (علیه السلام)- امام رضا (علیه السلام) از پدرانش روایت می‌کند که امام علی (علیه السلام) فرمود: مردی از اهل شام از امام علی (علیه السلام) پرسید: «چرا میراث پسر دو برابر دختر است»؟ فرمود: «به خاطر آن سمبله و گندمی]که در بهشت بود که سه دانه و حبّه داشت و حوّا قصد خوردن آن کرد و یک حبّه از آن را خورد و دو حبّه را به آدم (علیه السلام) داد]که بخورد[، به خاطر همین سهم میراث پسر، به‌اندازه‌ی سهم دو دختر می‌باشد».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- إِذَا مَاتَ الرَّجُلُ وَ تَرَکَ بَنِینَ وَ بَنَاتٍ {فَ} لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْن.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- اگر مردی بمیرد و فرزندان پسر و دختری پس از او باقی بمانند، سهم میراث پسر، به‌اندازه‌ی سهم دو دختر می‌باشد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الْفَرَائِضُ مِنْ سِتَّهًِْ أَسْهُمٍ الثُّلُثَانِ أَرْبَعَهًُْ أَسْهُمٍ وَ النِّصْفُ ثَلَاثَهًُْ أَسْهُمٍ وَ الثُّلُثُ سَهْمَانِ وَ الرُّبُعُ سَهْمٌ وَ نِصْفٌ وَ الثُّمُنُ ثَلَاثَهًُْ أَرْبَاعِ سَهْمٍ وَ لَا یَرِثُ مَعَ الْوَلَدِ إِلَّا الْأَبَوَانِ وَ الزَّوْجُ وَ الْمَرْأَهًُْ وَ لَا یَحْجُبُ الْأُمَّ عَنِ الثُّلُثِ إِلَّا الْوَلَدُ وَ الْإِخْوَهًُْ وَ لَا یُزَادُ الزَّوْجُ عَلَی النِّصْفِ وَ لَا یُنْقَصُ مِنَ الرُّبُعِ وَ لَا تُزَادُ الْمَرْأَهًُْ عَلَی الرُّبُعِ وَ لَا تُنْقَصُ مِنَ الثُّمُنِ وَ إِنْ کُنَّ أَرْبَعاً أَوْ دُونَ ذَلِکَ فَهُنَّ فِیهِ سَوَاءٌ وَ لَا یُزَادُ الْإِخْوَهًُْ مِنَ الْأُمِّ عَلَی الثُّلُثِ وَ لَا یُنْقَصُونَ مِنَ السُّدُسِ وَ هُمْ فِیهِ سَوَاءٌ الذَّکَرُ وَ الْأُنْثَی وَ لَا یَحْجُبُهُمْ عَنِ الثُّلُثِ إِلَّا الْوَلَدُ وَ الْوَالِدُ وَ الدِّیَهًُْ تُقْسَمُ عَلَی مَنْ أَحْرَزَ الْمِیرَاثَ.
امام علی (علیه السلام)- ابی‌عمر عبدی از حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) نقل کرده که می‌فرمود: فرائض را از شش سهم حساب می‌کنند، بنابراین ثلثان، چهار سهم از ششم سهم بوده و نصف سه سهم از آن منظور شده و ثلث، دو سهم و ربع، یک سهم و نیم و ثمن، سه چهارم یک سهم از شش سهم می‌باشد. با بودن فرزند هیچکدام از ورّاث ارث نبرده، مگر پدر و مادر و شوهر و همسر. مادر را از ثلثی که نصیبش می‌باشد محجوب و ممنوع نمی‌کند مگر فرزند و برادران میّت که از او به جا مانده باشند. شوهر میّت نه بیش از نصف ارث برده و نه کمتر از ربع، چنانچه همسر و زن میّت، بیش از ربع و کمتر از ثمن نمی‌برد، اعمّ از آنکه از میّت چهار زن مانده باشند یا کمتر، پس در جایی که از میّت چهار همسر به جا مانده، جملگی ربع یا ثُمُن را بین خود بالسویّه تقسیم می‌کنند. خواهران و برادران مادری میّت بیشتر از ثلث ارث نبرده، چنانچه از سُدُس نیز کمتر نمیبرند. قابل توجّه آنکه ثلث یا سدس را باید بین خود به طور مساوی تقسیم کنند و ذکور و اناث آن ها با هم بالسّویه میبرند و تنها کسی که ایشان را از ثلث منع می‌کند و آن را به سدس کاهش می‌دهد، فرزند و پدر میّت باشند. در پایان حضرت فرمودند: دیه مقتول را بین کسانی باید توزیع کرد که ارث میبرند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ جَابِر أَنَّ سَعْدَ‌بْنَ‌الرَّبِیعِ قُتِلَ یَوْمَ أُحُدٍ وَ أَنَّ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) زَارَ امْرَأَتَهُ فَجَاءَتْ بِابْنَتَیْ سَعْدٍ فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ أَبَاهُمَا قُتِلَ یَوْمَ أُحُدٍ وَ أَخَذَ عَمُّهُمَا الْمَالَ کُلَّهُ وَ لَا تُنْکَحَانِ إِلَّا وَ لَهُمَا مَالٌ فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) سَیَقْضِی اللَّهُ فِی ذَلِکَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی یُوصِیکُمُ اللهُ فِی أَوْلادِکُمْ حَتَّی خَتَمَ الْآیَهًَْ فَدَعَا النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) عَمَّهُمَا وَ قَالَ لَهُ أَعْطِ الْجَارِیَتَیْنِ الثُّلُثَیْنِ وَ أَعْطِ أُمَّهُمَا الثُّمُنَ وَ مَا بَقِیَ فَلَکَ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جابر نقل می‌کند: سعدبن‌ربیع در جنگ احد شهید شد،]روزی[پیامبر همسر او را دید و آن زن دو دختر خود را نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آورد و گفت: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! پدر این دو دختر در جنگ احد کشته شده و عموی اینان، همه‌ی مال و ارث آنان را گرفته است و به این خاطر آن دو نمی‌توانند ازدواج کنند مگر آنکه مالی داشته باشند. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «خداوند به‌زودی در این مورد حکم می‌کند. سپس خداوند این آیه را نازل کرد: یُوصِیکُمُ اللهُ فِی أَوْلادِکُمْ سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله) عموی آنها را خواند و فرمود: «به آن دو دختر، ثلث (دو سوّم) مال را بده و ثُمُن (یک هشتم) آن را به مادرشان بده و باقی آن مال توست».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ‌سِنَانٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ تَرَکَ إِخْوَهًًْ وَ أَخَوَاتٍ لِأَبٍ وَ أُمٍّ وَ جَدّاً قَالَ الْجَدُّ کَوَاحِدٍ مِنَ الْإِخْوَهًِْ الْمَالُ بَیْنَهُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌سنان گوید: از امام صادق (علیه السلام) درباره‌ی مردی سؤال کردم که برادران و خواهرانی ابوینی و یک جدّی از خود به جای گذاشته است، امام (علیه السلام) فرمود: «جدّ مانند یکی از برادران است، و مال به قاعده‌ی لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ میان ایشان قسمت میشود».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِاللَّهِ‌بْنِ‌سِنَانٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ الْجَدَّ مَعَ الْإِخْوَهًِْ مِنَ الْأَبِ یَصِیرُ مِثْلَ وَاحِدٍ مِنَ الْإِخْوَهًِْ مَا بَلَغُوا قَالَ قُلْتُ رَجُلٌ تَرَکَ أَخَاهُ لِأَبِیهِ وَ أُمِّهِ وَ جَدَّهُ (أَوْ أَخَاهُ لِأَبِیهِ) أَوْ قُلْتُ تَرَکَ جَدَّهُ وَ أَخَاهُ لِأَبِیهِ وَ أُمِّهِ فَقَالَ الْمَالُ بَیْنَهُمَا وَ إِنْ کَانَا أَخَوَیْنِ أَوْ مِائَهًًْ فَلَهُ مِثْلُ نَصِیبِ وَاحِدٍ مِنَ الْإِخْوَهًِْ قَالَ قُلْتُ رَجُلٌ تَرَکَ جَدَّهُ وَ أُخْتَهُ فَقَالَ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ وَ إِنْ کَانَتَا أُخْتَیْنِ فَالنِّصْفُ لِلْجَدِّ وَ النِّصْفُ الْآخَرُ لِلْأُخْتَیْنِ وَ إِنْ کُنَّ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ فَعَلَی هَذَا الْحِسَابِ وَ إِنْ تَرَکَ إِخْوَهًًْ وَ أَخَوَاتٍ لِأَبٍ وَ أُمٍّ أَوْ لِأَبٍ وَ جَدّاً فَالْجَدُّ أَحَدُ الْإِخْوَهًِْ وَ الْمَالُ بَیْنَهُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ وَ قَالَ زُرَارَهًُْ هَذَا مِمَّا لَا یُؤْخَذُ عَلَیَّ فِیهِ قَدْ سَمِعْتُهُ مِنْ أَبِیهِ وَ مِنْهُ قَبْلَ ذَلِکَ وَ لَیْسَ عِنْدَنَا فِی ذَلِکَ شَکٌّ وَ لَا اخْتِلَافٌ.
امام صادق (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌سنان نقل می‌کند که امام صادق (علیه السلام) فرمود: «جدّ و برادران پدر در دریافت ارث، مانند یکی از برادران شخص مرده هستند». گفتم: «حکم ارث در مورد فردی که از او فقط برادر پدرش و مادرش و جدّش [یا برادر پدرش] باقی مانده‌اند چیست؟ در جایی دیگر پرسیدم: حکم ارث در مورد مردی که از او فقط جدّش و برادر پدرش و مادرش باقی مانده چیست»؟ امام فرمود: «چه دو برادر باشند و چه صد برادر، ارث بین آنها تقسیم میشود و به جدّ شخص متوفی، یک سهم که معادل سهم برادران است میرسد». گفتم: «حکم ارث درمورد مردی که از او فقط جدّش و خواهرش باقی مانده‌اند چیست»؟ فرمود: «سهم مرد، دو برابر زن است و اگر دو خواهر باشند، نصف ارث برای جد و نصف دیگر برای آن دو خواهر است و اگر تعداد خواهران بیشتر از این باشد، روش محاسبه به همین شکل است و اگر از شخص متوفی فقط یک خواهر و خواهران پدری و مادری یا خواهران پدری و جدّش زنده باشند، در حکم ارث، جدّ او مانند یکی از برادران او محاسبه میشود و در بین آنان، ارث را به نسبت دو به یک، بین مرد و زنشان تقسیم می‌کنند؛ زراره گفته است: این مطلب را من از جانب خودم نگفته‌ام بلکه این مطلب را از معصوم و پدرانش شنیده بودم و نزد ما (شیعه) در این مسأله هیچ شکّ و اختلافی نیست».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ زُرَارَهًَْ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ رَجُلٍ تَرَکَ أَخَاهُ لِأَبِیهِ وَ أُمِّهِ وَ جَدَّهُ قَالَ الْمَالُ بَیْنَهُمَا نِصْفَانِ فَإِنْ کَانَا أَخَوَیْنِ أَوْ مِائَهًًْ کَانَ الْجَدُّ مَعَهُمْ کَوَاحِدٍ مِنْهُمْ (یُصِیبُ الْجَدَّ) مَا یُصِیبُ وَاحِداً مِنَ الْإِخْوَهًِْ قَالَ وَ إِنْ تَرَکَ أُخْتَهُ وَ جَدَّهُ فَلِلْجَدِّ سَهْمَانِ وَ لِلْأُخْتِ سَهْمٌ وَ إِنْ کَانَتَا أُخْتَیْنِ فَلِلْجَدِّ النِّصْفُ وَ لِلْأُخْتَیْنِ النِّصْفُ قَالَ وَ إِنْ تَرَکَ إِخْوَهًًْ وَ أَخَوَاتٍ وَ جَدّاً کَانَ الْجَدُّ کَوَاحِدٍ مِنَ الْإِخْوَهًِْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
امام باقر (علیه السلام)- زراره گوید: از امام صادق (علیه السلام) درمورد]حکم ارث درمورد[مردی پرسیدم که از او برادری پدری و مادری به همراه جدّش باقی مانده‌اند. فرمود: «بین آنها به دو قسمت تقسیم میشود، چه دو برادر باشند چه صد برادر و حکم جد مانند حکم یکی از برادران است و همان مقدار ارث میبرد و فرمود: اگر از او خواهرش و جدّش باقی بماند، برای جدّش، دو سهم و برای خواهرش یک سهم خواهد بود. امّا اگر دو خواهر بودند، برای جد، نصف مال و نصف دیگر مال آن دو خواهر است. اگر از او برادران و خواهران و جد باقی بماند، جد در حکم یکی از برادران است و لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ یُونُسَ‌بْنِ‌عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) إِنَّ زُرَارَهًَْ قَدْ رَوَی عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) أَنَّهُ لَا یَرِثُ مَعَ الْأُمِّ وَ الْأَبِ وَ الِابْنِ وَ الْبِنْتِ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ شَیْئاً إِلَّا زَوْجٌ أَوْ زَوْجَهًٌْ فَقَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) أَمَّا مَا رَوَاهُ زُرَارَهًُْ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) فَلَا یَجُوزُ لِی رَدُّهُ وَ أَمَّا فِی الْکِتَابِ فِی سُورَهًِْ النِّسَاءِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ یُوصِیکُمُ اللهُ فِی أَوْلادِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ فَإِنْ کُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَیْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَکَ وَ إِنْ کانَتْ واحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ وَ لِأَبَوَیْهِ لِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَکَ إِنْ کانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلَدٌ وَ وَرِثَهُ أَبَواهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ فَإِنْ کانَ لَهُ إِخْوَهًٌْ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ یَعْنِی إِخْوَهًًْ لِأَبٍ وَ أُمٍّ وَ إِخْوَهًًْ لِأَبٍ وَ الْکِتَابُ مَأْنُوسٌ قَدْ وَرَّثَ هَاهُنَا مَعَ الْأَنْبِیَاءِ (فَلَا یُورَثُ الْبَنَاتُ إِلَّا الثُّلُثَیْنِ.
امام باقر (علیه السلام)- یونس‌بن‌عمّار گوید: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: زراره از امام باقر (علیه السلام) روایت می‌کند که همراه با مادر و پدر و پسر و دختر، هیچ‌کس دیگر ارث نمی‌برد مگر شوهر و همسر». امام صادق (علیه السلام) فرمود: «من اجازه‌ی ردکردن آنچه از زراره از قول پدرم امام باقر (علیه السلام) روایت کردی را ندارم. امّا آنچه در کتاب خدا در سوره‌ی نساء است این است که فرمود: یُوصِیکُمُ اللهُ فِی أَوْلادِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ فَإِنْ کُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَیْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَکَ وَ إِنْ کانَتْ واحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ وَ لِأَبَوَیْهِ لِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَکَ إِنْ کانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِنْ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلَدٌ وَ وَرِثَهُ أَبَواهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ فَإِنْ کانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ که منظور برادران پدری و مادری و برادران پدری است و این]حکم، که از[کتاب]اخذ شده[مأنوس و متداول است، که از انبیاء (تا به اینجا به ارث رسیده، پس بدان‌که دختران]اگر زیاد باشند[بیشتر از دو سوّم ارث نمیبرند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیر عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) فِی رَجُلٍ مَاتَ وَ تَرَکَ ابْنَتَیْهِ وَ أَبَاهُ قَالَ لِلْأَبِ السُّدُسُ وَ لِلِابْنَتَیْنِ الْبَاقِی قَالَ وَ لَوْ تَرَکَ بَنَاتٍ وَ بَنِینَ لَمْ یَنْقُصِ الْأَبُ مِنَ السُّدُسِ شَیْئاً قُلْتُ لَهُ فَإِنَّهُ تَرَکَ بَنَاتٍ وَ بَنِینَ وَ أُمّاً قَالَ لِلْأُمِّ السُّدُسُ وَ الْبَاقِی یُقْسَمُ لَهُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) در مورد مردی که مرده و ورثه‌ای او دو دخترش و پدرش است، پرسیدند. فرمود: «برای پدر او سُدُس (یک ششم) باقی برای دو دختر است و حتی اگر دختران بیشتر و پسرانی نیز می‌داشت، از سهم یک ششم مربوط به پدر آن مرده، هیچ‌چیز کم نمی‌شد». گفتم: «اگر فقط دختران و پسران و مادر خود را به‌عنوان ورثه داشته باشد چه»؟ فرمود: «یک ششم به مادر میرسد و باقی بین آنها، با رعایت لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ نسبت دو به یک برای مردها نسبت به زن‌ها، داده میشود».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِیعَبْدِاللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ تَرَکَ خَالَهُ وَ جَدَّهُ قَالَ الْمَالُ بَیْنَهُمَا وَ سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ تَرَکَ أُخْتَهُ وَ أَخَاهُ وَ جَدَّهُ فَقَالَ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ لِلْجَدِّ سَهْمَانِ وَ لِلْأَخِ سَهْمَانِ وَ لِلْأُخْتِ سَهْمٌ قَالَ وَ سَأَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ تَرَکَ أُخْتَهُ وَ جَدَّهُ قَالَ الْمَالُ بَیْنَهُمَا.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: از امام صادق (علیه السلام) در مورد مردی که دایی و پدر بزرگش ورثه او هستند، سؤال کردم. فرمود: «مال بین آن دو [مساوی] تقسیم میشود». از مردی که خواهر و برادرش و پدربزرگش ورثه‌ی او هستند، پرسیدم. فرمود: «اوّلاً برای مرد دو برابر زن است، سپس برای پدر بزرگ او دو سهم و برای برادرش دو سهم و برای خواهرش یک سهم می‌باشد». و درباره‌ی مردی که فقط خواهر و جدّش را [به‌عنوان] ورثه دارد، پرسیدم. فرمود: «بینشان (مساوی) تقسیم میشود».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ (سَلَمَهًَْ‌بْنِ‌مُحْرِزٍ) عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) فِی حَدِیث أَنَّهُ قَالَ فِی ابْنِ‌عَمٍّ وَ خَالَهًٍْ قَالَ الْمَالُ لِلْخَالَهًِْ وَ قَالَ فِی ابْنِ‌عَمٍّ وَ خَالٍ قَالَ الْمَالُ لِلْخَالِ وَ قَالَ فِی ابْنِ عَمٍّ وَ ابْنِ خَالَهًٍْ قَالَ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
امام صادق (علیه السلام)- سلمهًْ‌بن‌محرز روایت می‌کند: امام صادق (علیه السلام) فرمود: «اگر ورثه، پسر عمو و خاله باشد، مال به خاله میرسد و اگر ورثه، پسر عمو و دایی باشد، مال به دایی میرسد ولی اگر ورثه پسر عمو و پسر خاله باشند، طبق قاعده لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ می‌باشد».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- یُوصِیکُمُ اللهُ فِی أَوْلادِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ قَالَ إِذَا مَاتَ الرَّجُلُ وَ تَرَکَ بَنِینَ وَ بَنَاتٍ فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ فَإِنْ کُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَیْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَکَ یَعْنِی إِذَا مَاتَ الرَّجُلُ وَ تَرَکَ أَبَوَیْنِ وَ ابْنَتَیْنِ فَلِلْأَبَوَیْنِ السُّدُسَانِ وَ لِلِابْنَتَیْنِ الثُّلُثَانِ وَ إِنْ کَانَتِ الِابْنَهًُْ وَاحِدَهًًْ فَلَهَا النِّصْفُ وَ لِأَبَوَیْهِ لِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ وَ بَقِیَ سَهْمٌ یُقْسَمُ عَلَی خَمْسَهًِْ أَسْهُمٍ فَمَا أَصَابَ ثَلَاثَهًَْ أَسْهُمٍ فَلِلِابْنَهًِْ وَ مَا أَصَابَ اثْنَتَیْنِ فَلِلْأَبَوَیْنِ فَإِنْ کَانَ لِلْمَیِّتِ إِخْوَهًٌْ وَ أَخَوَاتٌ مِنْ قِبَلِ الْأَبِ وَ الْأُمِّ أَوْ مِنْ قِبَلِ الْأَبِ وَحْدَهُ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ وَ لِلْأَبِ خَمْسَهًُْ أَسْدَاسٍ فَإِنَّ الْإِخْوَهًَْ وَ الْأَخَوَاتِ مِنْ قِبَلِ الْأَبِ هُمْ فِی عِیَالِ الْأَبِ وَ تَلْزَمُهُ مَئُونَتُهُمْ فَهُمْ یَحْجُبُونَ الْأُمَّ عَنِ الثُّلُثِ وَ لَا یَرِثُونَ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یُوصِیکُمُ اللهُ فِی أَوْلادِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ؛ وقتی مردی فوت کرد و از او پسرها و دخترهایی باقی ماندند [قاعده‌ی تقسیم ارث این است که] برای مرد دو برابر زن، سهم از ارث میرسد، و فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ فَإِنْ کُنَّ نِساءً فَوْقَ اثْنَتَیْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثا ما تَرَک یعنی اگر مردی بمیرد و پدر و مادرش و دو دختر از او باقی بمانند، به پدر و مادر دو ششم و به دو دختر دو سوّم می رسد؛ و اگر یک دختر باشد، یک دوّم به او و به هر یک از پدر و مادرش، دو ششم می رسد و یک سهم باقی می ماند که به پنج سهم تقسیم می شود، بخشی که شامل سه سهم باشد از آن دختر و بخشی که شامل دو سهم است برای پدر و مادر است. اگر مرده برادران و خواهرانی از طرف پدر و مادر، یا از فقط از طرف پدر داشته باشد، یک ششم برای مادرش و پنج ششم برای پدرش است، چرا که برادران و خواهران پدری در نفقه پدر هستند و پدر موظف است هزینه و مخارج آن ها را بپردازد و در واقع آنان مانع از این می شوند که به مادر یک سوم ارث تعلق گیرد و آنان ارث نمی برند.
الرّضا (علیه السلام)- إِنْ تَرَکَ خَالًا وَ خَالَهًًْ وَ عَمّاً وَ عَمَّهًًْ فَلِلْخَالِ وَ الْخَالَهًِْ الثُّلُثُ بَیْنَهُمَا بِالسَّوِیَّهًِْ وَ مَا بَقِیَ فَلِلْعَمِّ وَ الْعَمَّهًِْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
امام رضا (علیه السلام)- اگر از مرده، دایی و خاله و عمو و عمّه‌ای مانده باشد، برای دایی و خاله، یک سوّم سهم میرسد که به‌طور مساوی بینشان تقسیم میشود و باقی ارث، به عمّه و عمو میرسد که به نسبت دو به یک بین مرد و زن تقسیم میشود؛ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَ الْمَیِّتَ إِذَا مَاتَ وَ تَرَکَ أَوْلَاداً ذُکُوراً وَ إِنَاثاً لَا وَارِثَ لَهُ غَیْرُهُمْ فَمَالُهُ بَیْنَهُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ فَإِنْ لَمْ یَتْرُکْ غَیْرَ وَلَدٍ وَاحِدٍ ذَکَرٍ فَالْمِیرَاثُ لَهُ کُلُّهُ وَ إِنْ تَرَکَ ابْنَهًًْ وَاحِدَهًًْ فَلِلِابْنَهًِْ النِّصْفُ بِالْمِیرَاثِ الْمُسَمَّی وَ یُرَدُّ عَلَیْهَا النِّصْفُ الثَّانِی بِالرَّحِمِ إِذَا لَمْ یَکُنْ لِلْمَیِّتِ مَنْ هُوَ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنْهَا رَحِما.
امام صادق (علیه السلام)- وقتی انسانی مرد و هیچ وارثی جز دختران و پسرانش نداشت، طبق لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ ارث به نسبت دو به یک بین پسر و دختر آنان تقسیم میشود امّا اگر یک پسر دارد، کلّ میراث به او میرسد امّا اگر از مرده فقط یک دختر باقی مانده باشد، نصف مال به او ارث میرسد که عنوان ارث فقط به این مال داده میشود و باقی مال نیز به او داده خواهد شد، امّا تحت عنوان خویشاوندی او با فرد مرده، زیرا کسی نیست که از لحاظ خویشاوندی از او به مرده نزدیک‌تر باشد.
فقه‌الرّضا (علیه السلام)- إِذَا تَرَکَ الرَّجُلُ أَخَاهُ لِأَبِیهِ وَ أَخَاهُ لِأُمِّهِ وَ أَخَاهُ لِأَبِیهِ وَ أُمِّهِ فَلِلْأَخِ مِنَ الْأُمِّ السُّدُسُ وَ مَا بَقِیَ فَلِلْأَخِ مِنَ الْأُمِّ وَ الْأَبِ وَ سَقَطَ الْأَخُ مِنَ الْأَبِ وَ کَذَلِکَ إِذَا تَرَکَ ثَلَاثَ أَخَوَاتٍ مُتَفَرِّقَاتٍ فَلِلْأُخْتِ مِنَ الْأُمِّ السُّدُسُ فَمَا بَقِیَ فَلِلْأُخْتِ مِنَ الْأُمِّ وَ الْأَبِ فَإِنْ تَرَکَ أَخَوَیْنِ لِلْأُمِّ أَوْ أَخاً وَ أُخْتاً لِأُمٍّ أَوْ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ أَوْ أُخْتاً لِأَبٍ وَ أُمٍّ أَوْ لِأَبٍ أَوْ إِخْوَهًًْ وَ أَخَوَاتٍ لِأَبٍ وَ أُمٍّ أَوْ لِأُمٍّ فَلِلْإِخْوَهًِْ وَ الْأَخَوَاتِ مِنَ الْأَبِ وَ الْأُمِّ وَ مِنَ الْأَبِ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ وَ کَذَلِکَ سَهْمُ أَوْلَادِهِمْ عَلَی هَذَا فَإِنْ تَرَکَ أَخاً لِأَبٍ وَ أُمٍّ وَ جَدّاً الْمَالُ بَیْنَهُمَا نِصْفَانِ وَ کَذَلِکَ إِذَا تَرَکَ أَخاً لِأَبٍ وَ جَدّاً فَالْمَالُ بَیْنَهُمَا نِصْفَانِ فَإِنْ تَرَکَ أَخاً لِأُمٍّ وَ جَدّاً فَلِلْأَخِ مِنَ الْأُمِّ السُّدُسُ وَ مَا بَقِیَ فَلِلْجَدِّ فَإِنْ تَرَکَ أُخْتَیْنِ أَوْ أَخَوَیْنِ أَوْ أَخاً وَ أُخْتاً لِأُمٍّ أَوْ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ وَ جَدّاً فَلِلْإِخْوَهًِْ وَ الْأَخَوَاتِ مِنَ الْأُمِّ الثُّلُثُ بَیْنَهُمْ بِالسَّوِیَّهًِْ وَ مَا بَقِیَ فَلِلْجَدِّ وَ إِنْ تَرَکَ أَخاً لِأُمٍّ أَوْ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ وَ إِخْوَهًًْ وَ أَخَوَاتٍ لِأَبٍ وَ أُمٍّ وَ إِخْوَهًًْ وَ أَخَوَاتٍ لِأَبٍ وَ جَدّاً فَلِلْإِخْوَهًِْ وَ الْأَخَوَاتِ مِنَ الْأُمِّ الثُّلُثُ بَیْنَهُمْ بِالسَّوِیَّهًِْ وَ مَا بَقِیَ فَلِلْإِخْوَهًِْ وَ الْأَخَوَاتِ مِنَ الْأَبِ وَ الْأُمِّ وَ الْجَدِّ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ وَ سَقَطَ الْإِخْوَهًُْ وَ الْأَخَوَاتُ مِنَ الْأَبِ فَإِنْ تَرَکَ أُخْتاً لِأَبٍ وَ أُمٍّ وَ جَدّاً فَلِلْأُخْتِ النِّصْفُ وَ لِلْجَدِّ النِّصْفُ فَإِنْ تَرَکَ أُخْتَیْنِ لِأَبٍ وَ أُمٍّ أَوْ لِأَبٍ وَ جَدّاً فَلِلْإِخْوَهًِْ الثُّلُثَانِ وَ مَا بَقِیَ فَلِلْجَدِّ وَ مَنْ تَرَکَ عَمّاً وَ جَدّاً فَالْمَالُ لِلْجَدِّ فَإِنْ تَرَکَ عَمّاً وَ خَالًا وَ جَدّاً وَ أَخاً فَالْمَالُ بَیْنَ الْأَخِ وَ الْجَدِّ وَ سَقَطَ الْعَمُّ وَ الْخَالُ فَإِنْ تَرَکَ جَدّاً مِنْ قِبَلِ الْأَبِ وَ جَدّاً مِنْ قِبَلِ الْأُمِّ فَلِلْجَدِّ مِنْ قِبَلِ الْأُمِّ الثُّلُثُ وَ لِلْجَدِّ مِنْ قِبَلِ الْأَبِ الثُّلُثَانِ فَإِنْ تَرَکَ جَدَّیْنِ مِنْ قِبَلِ الْأُمِّ وَ جَدَّیْنِ مِنْ قِبَلِ الْأَبِ فَلِلْجَدِّ وَ الْجَدَّهًِْ مِنْ قِبَلِ الْأُمِّ الثُّلُثُ بَیْنَهُمَا بِالسَّوِیَّهًِْ وَ مَا بَقِیَ فَلِلْجَدِّ وَ الْجَدَّهًِْ مِنْ قِبَلِ الْأَبِ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ.
فقه‌الرّضا (علیه السلام)- هرگاه مردی برادر پدری و برادر مادری اش و برادر پدر و مادری اش را به جای گذارد، در این حالت، برادر مادری اش یک ششم از ارث را می گیرد و ما بقی به برادر مادری و پدری اش تعلّق می گیرد و برادر پدری اش ساقط می شود؛ و همچنین اگر سه خواهر متفرّق و جدا از او باقی بماند، سهم خواهر مادری یک ششم است و مابقی از آن خواهر پدری و مادری است. اگر دو برادر یا یک یا چند برادر و خواهر مادری، یا یک خواهر پدری و مادری، یا فقط پدری، یا برادران و خواهران پدری و مادری، یا فقط مادری از او باقی بماند، برادران و خواهران پدری و مادری و برادران و خواهران پدری مذکّر، دو برابر مؤنّث ارث می برد و سهم فرزندانشان نیز بر این اساس است. پس اگر برادر پدری و مادری و پدربزرگی از او باقی بماند، میراث میان آن دو نصف می شود؛ و همچنین اگر برادر پدری و پدربزرگی به جای گزارد، مال موروثی میان آن دو نصف می شود؛ و اگر برادر مادری و پدربزرگی از او باقی بماند، برادر مادری یک ششم ارث می برد و مابقی از آن پدر بزرگ است؛ و اگر دو خواهر یا دو برادر یا یک یا چند برادر و خواهر مادری، و پدربزرگی از او باقی بماند، سهم برادران و خواهران مادری یک سوّم است که به طور مساوی میان آن ها تقسیم می شود و ما بقی متعلق به پدربزرگ است؛ و اگر یک یا چند برادر مادری و برادران و خواهران پدری و مادری و برادران و خواهران پدری، و پدربزرگی از او باقی بمانند، برادران و خواهران مادری یک سوم ارث می برند که میانشان به طور مساوی تقسیم میگردد و مابقی ارث به برادران و خواهران پدری و مادری و پدربزرگ می رسد که سهم مذکّر دو برابر سهم مؤنّث است و برادران و خواهران پدری از ارث ساقط می گردند. اگر یک خواهر پدری و مادری و پدربزرگی از او باقی بماند، سهم هر کدام نصف خواهد بود؛ و اگر دو خواهر پدری و مادری یا فقط پدری و پدربزرگی از او باقی بماند، خواهران دو سوم و مابقی برای پدر بزرگ است؛ و هرکس عمو و پدربزرگی از او باقی بماند، مال موروثی متعلق به پدربزرگ است؛ و اگر عمو و دائی و پدربزرگ و برادری از او باقی بماند، مال میان برادر و پدربزرگ تقسیم میشود و سهم عمو و دائی ساقط می گردد؛ و اگر پدربزرگی از پدر و پدربزرگی از مادر به جای گذارد، سهم پدربزرگ مادری یک سوم و سهم پدربزرگ پدری دو سوّم است؛ و اگر پدربزرگ و مادربزرگ مادری و پدربزرگ و مادربزرگ پدری از او بماند، سهم پدربزرگ و مادر بزرگ مادری یک سوّم است که به طور مساوی میانشان تقسیم می شود و مابقی ارث به پدربزرگ و مادربزرگ پدری می رسد و سهم مذکر دو برابر سهم مؤنث است».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: أَقْرَأَنِی أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) صَحِیفَهًَْ کِتَابِ الْفَرَائِضِ الَّتِی هِیَ إِمْلَاءُ رَسُولِ اللَّه (صلی الله علیه و آله) وَ خَطُّ عَلِیٍّ (علیه السلام) بِیَدِهِ فَوَجَدْتُ فِیهَا رَجُلٌ تَرَکَ ابْنَتَهُ وَ أُمَّهُ لِلِابْنَهًِْ النِّصْفُ ثَلَاثَهًُْ أَسْهُمٍ وَ لِلْأُمِّ السُّدُسُ سَهْمٌ یُقْسَمُ الْمَالُ عَلَی أَرْبَعَهًِْ أَسْهُمٍ فَمَا أَصَابَ ثَلَاثَهًَْ أَسْهُمٍ فَلِلِابْنَهًِْ وَ مَا أَصَابَ سَهْماً فَهُوَ لِلْأُمِّ قَالَ: وَ قَرَأْتُ فِیهَا رَجُلٌ تَرَکَ ابْنَتَهُ وَ أَبَاهُ فَلِلِابْنَهًِْ النِّصْفُ ثَلَاثَهًُْ أَسْهُمٍ وَ لِلْأَبِ السُّدُسُ سَهْمٌ یُقْسَمُ الْمَالُ عَلَی أَرْبَعَهًِْ أَسْهُمٍ فَمَا أَصَابَ ثَلَاثَهًَْ أَسْهُمٍ فَلِلِابْنَهًِْ وَ مَا أَصَابَ سَهْماً فَلِلْأُمِّ قَالَ مُحَمَّدٌ: وَ وَجَدْتُ فِیهَا رَجُلٌ تَرَکَ أَبَوَیْهِ وَ ابْنَتَهُ فَلِلِابْنَهًِْ النِّصْفُ ثَلَاثَهًُْ أَسْهُمٍ وَ لِلْأَبَوَیْنِ لِکُلِّ واحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ {لِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا سَهْمٌ} یُقْسَمُ الْمَالُ عَلَی خَمْسَهًِْ أَسْهُمٍ فَمَا أَصَابَ ثَلَاثَهًًْ فَلِلِابْنَهًِْ وَ مَا أَصَابَ سَهْمَیْنِ فَلِلْأَبَوَیْنِ.
امام باقر (علیه السلام)- محمّدبن‌مسلم گوید: امام باقر (علیه السلام) کتاب فرائض را که به املاء رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و دست خط است، برای من خواند و در آن دیدم که چنین نوشته است: مردی که بمیرد و دختر و مادرش از او باقی بماند، برای دختر نصف است، یعنی سه سهم و برای مادر، یک ششم است، یعنی یک سهم؛ یعنی مال به چهار سهم تقسیم میشود: بخشی که شامل سه سهم باشد از آن دختر است و بخشی که شامل یک سهم است از مادر است. گفت: همچنین دیدم که در آن کتاب نوشته است: مردی که یک دختر و پدرش پس از او باقی بمانند، نصف ارث که سه سهم می‌باشد از آن دختر و یک ششم، سهم پدر می‌باشد؛ یعنی کل مال به چهار سهم تقسیم میشود، بخشی شامل سه سهم از آن دختر و بخش یک سهم از آن پدر است». محمّد گفت: «همچنین در آن کتاب خواندم: مردی که پدر و مادر، و یک دختر پس از او باقی بمانند، دختر، نصف ارث که سه سهم است را به ارث میبرد و پدر و مادر هریک، یک ششم آن را. مال به پنج سهم تقسیم میشود: بخشی که شامل سه سهم است از آن دختر و بخشی که شامل دو سهم است از آن پدر و مادر است».