آیه ۲۰ - سوره نساء

آیه وَ إِنْ أَرَدْتُمُ اسْتِبْدالَ زَوْجٍ مَكانَ زَوْجٍ وَ آتَيْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً [20]

و اگر تصميم گرفتيد كه همسر ديگرى به‌جاى همسر خود انتخاب كنيد، و مال فراوانى [به‌عنوان مهر] به يكى از آن‌ها پرداخته‌ايد، چيزى از آن را پس نگيريد. آيا براى باز پس گرفتن آن، به تهمت و گناه آشكار متوسّل مى‌شويد؟!

۱
(نساء/ ۲۰)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُمَرَ‌بْنِ‌یَزِیدَ قَال: قُلْتُ لِأَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) أَخْبِرْنِی عَمَّنْ تَزَوَّجَ عَلَی أَکْثَرَ مِنْ مَهْرِ السُّنَّهًِْ أَ‌یَجُوزُ لَهُ ذَلِکَ قَالَ إِذَا جَازَ مَهْرَ السُّنَّهًِْ فَلَیْسَ هَذَا مَهْراً إِنَّمَا هُوَ نُحْلٌ لِأَنَّ اللَّهَ یَقُولُ فَإِنْ آتَیْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئاً إِنَّمَا عَنَی النُّحْلَ وَ لَمْ یَعْنِ الْمَهْرَ أَلَاتَرَی أَنَّهُ إِذَا أَمْهَرَهَا مَهْراً ثُمَّ اخْتَلَعَتْ کَانَ لَهَا أَنْ تَأْخُذَ الْمَهْرَ کَامِلًا فَمَا زَادَ عَلَی مَهْرِ السُّنَّهًِْ فَإِنَّمَا هُوَ نُحْلٌ کَمَا أَخْبَرْتُکَ فَمِنْ ثَمَّ وَجَبَ لَهَا مَهْرُ نِسَائِهَا لِعِلَّهًٍْ مِنَ الْعِلَلِ قُلْتُ کَیْفَ یُعْطِی وَ‌کَمْ مَهْرُ نِسَائِهَا قَالَ إِنَّ مَهْرَ الْمُؤْمِنَاتِ خَمْسُمِائَهًٍْ وَ هُوَ مَهْرُ السُّنَّهًِْ وَ قَدْ یَکُونُ أَقَلَّ مِنْ خَمْسِمِائَهًٍْ وَ لَا یَکُونُ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ وَ مَنْ کَانَ مَهْرُهَا وَ مَهْرُ نِسَائِهَا أَقَلَّ مِنْ خَمْسِمِائَهًٍْ أَعْطَی ذَلِکَ الشَّیْءَ وَ مَنْ فَخَرَ وَ بَذَخَ بِالْمَهْرِ فَازْدَادَ عَلَی خَمْسِمِائَهًٍْ ثُمَّ وَجَبَ لَهَا مَهْرُ نِسَائِهَا فِی عِلَّهًٍْ مِنَ الْعِلَلِ لَمْ یَزِدْ عَلَی مَهْرِ السُّنَّهًِْ خَمْسِمِائَهًِْ دِرْهَمٍ.

امام صادق (علیه السلام)- عمربن‌یزید گوید: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: «اگر کسی با مهری بیشتر از مهرالسنه ازدواج کند مجاز است»؟ فرمود: «وقتی که مهرالسنه مجاز است، بیشتر از آن، مهر به حساب نمی‌آید بلکه عنوان نحل دارد که همان هدیه و بخشش است که خداوند فرمود: فَإِنْ آتَیْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَیْئاً، که منظور در این آیه هدیه و بخشش است نه مهریه، مگر نمی‌بینی که وقتی مهری برای او تعیین می‌کنی و سپس طلاقش می‌دهی، او حق دارد که مهرش را تمام و کمال پس بگیرد. و آنچه که بیشتر از مهرالسنه باشد، هدیه است و همانگونه که به تو گفتم از اینجا بود که [پس از نزول آیه] به علّتی از علل، مهردادن به زنان واجب شد». گفتم: «چگونه مهر داده می‌شود و مقدار آن چقدر است»؟ فرمود: «مهر زنان مؤمن پانصد درهم است که همان مهرالسنه است گرچه گاهی کمتر از این مقدار می‌شود امّا بیشتر از آن نمی‌شود، پس هرکس که مهر زن و همسرانش کمتر از پانصد درهم باشد آن را می‌پردازد امّا اگر به دلیل دست‌ودل‌بازی و توانایی بیش از پانصد درهم مهر کند، مهر زنش به علّتی از علل‌ها [مثل طلاق یا خواست زن یا...] به او واجب می‌شود امّا این کار موجب آن نمی‌شود که مهرالسنه عددی بیش از پانصد درهم داشته باشد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۹۸
بحارالأنوار، ج۱۰۰، ص۳۵۰
بیشتر