آیه ۴۷ - سوره نساء

آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ وَ كانَ أَمْرُ اللهِ‌ مَفْعُولا ً [47]

اى كسانى كه كتاب آسمانى به شما داده شده! به آنچه [بر پيامبر خود] نازل كرديم و هماهنگ با نشانه‌هايى است كه با شماست ايمان بياوريد، پيش از آنكه صورت [انسانى] گروهى را محو كنيم، سپس به پشت سر بازگردانيم، يا آن‌ها را از رحمت خود دور سازيم، همان‌گونه كه «اصحاب سبت» (گروهى از تبهكاران بنى‌اسرائيل) را از رحمت خود دور ساختيم؛ و فرمان خدا، در‌ هر‌حال انجام شدنى است.

ای کسانی که کتاب آسمانی به شما داده شده

۱ -۱
(نساء/ ۴۷)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ سُبْحَانَهُ: یا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا إِلَی قَوْلِهِ فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِهَا قَالَ ابْنُ‌عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) الْمَعْنِیُّ عَبْدُ اللهِ‌بْنِ‌سَلَامٍ وَ غَیْرُهُ فَلَمَّا أَسْلَمُوا دُوفِعَ عَنْهُمْ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- شأن نزول آیه: یا أَیُّهَا الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِها در مورد عبدالله‌بن‌سلام و افرادی مثل اوست که [مسلمان نبودند ولی] وقتی اسلام آوردند، این عذاب از آن‌ها دفع شد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۰۲
متشابه القرآن، ج۱، ص۱۸۲

ایمان بیاورید، پیش از آنکه صورت [انسانی] گروهی را محو کنیم، سپس به پشت سر بازگردانیم، یا آن‌ها را از رحمت خود دور سازیم، همان‌گونه که «اصحاب سبت» گروهی از تبهکاران بنی‌اسرائیل) را از رحمت خود دور ساختیم؛ و فرمان خدا، در هرحال انجام شدنی است

۲ -۱
(نساء/ ۴۷)

الباقر (علیه السلام)- یَا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ آمِنُوا بِمَا أَنْزَلْتُ فِی عَلِیٍّ مُصَدِّقاً لِمَا مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّهَا عَلَی أَعْقَابِهَا الْآیَهًَْ فَأَمَّا قَوْلُهُ مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ یَعْنِی مُصَدِّقاً بِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله).

امام باقر (علیه السلام)- یَا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ آمِنُواْ بِمَا به آنچه در مورد علی (علیه السلام) نازل کردم، ایمان بیاورید. مُصَدِّقًا لِّمَا مَعکُم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا علَی أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعنَهُمْ کَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ وَ کانَ أَمْرُ اللهِ مَفْعُولاً امّا این گفته‌ی خداوند که می‌فرماید: مُصَدِّقًا لِّمَا مَعکُم یعنی باورداشتن رسول خدا (صلی الله علیه و آله).

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۰۲
بحارالأنوار، ج۹، ص۱۹۳/ الکافی، ج۱، ص۴۱۷/ البرهان/ العیاشی، ج۱، ص۲۴۵/ فرات الکوفی، ص۱۰۵
۲ -۲
(نساء/ ۴۷)

الصّادق (علیه السلام)- آمِنُوا بِمَا نَزَّلنَاهُ فِی عَلِیٍّ (علیه السلام).

امام صادق (علیه السلام)- آمِنُوا بِما نَزَّلْنا یعنی به آنچه در مورد علی (علیه السلام) نازل کردیم، ایمان بیاورید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۰۲
الصراط المستقیم، ج۱، ص۲۸۸

پیش از آنکه صورت [انسانی] گروهی را محو کنیم، سپس به پشت سر بازگردانیم

۳ -۱
(نساء/ ۴۷)

الباقر (علیه السلام)- فَنَرُدَّها عَلَی أَدْبَارِهَا فِی ضَلَالَتِهَا ذَمّاً لَهَا بِأَنَّهَا لَا تُفْلِحُ أَبَداً.

امام باقر (علیه السلام)- فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِها یعنی او را به آن تاریکی که درآن بود [که کفر باشد] بازمی‌گردانیم که این بازگشت یک ذم و سرزنش برای اوست زیرا دیگر او هیچ‌گاه اصلاح نمی‌شود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۰۴
بحرالعرفان، ج۴، ص۲۴۱
۳ -۲
(نساء/ ۴۷)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- قال رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فی‌خطبهًْ الغدیر: ... مَعَاشِرَ النَّاسِ آمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِها مَعَاشِرَ النَّاسِ النُّورُ مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِیَّ مَسْلُوکٌ ثُمَّ فِی عَلِیٍّ ثُمَّ فِی النَّسْلِ مِنْهُ إِلَی الْقَائِمِ الْمَهْدِیِّ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) الَّذِی یَأْخُذُ بِحَقِّ اللَّهِ وَ بِکُلِّ حَقٍّ هُوَ لَنَا لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قَدْ جَعَلَنَا حُجَّهًًْ عَلَی الْمُقَصِّرِینَ وَ الْمُعَانِدِینَ وَ الْمُخَالِفِینَ وَ الْخَائِنِینَ وَ الْآثِمِینَ وَ الظَّالِمِینَ وَ الْغَاصِبِینَ مِنْ جَمِیعِ الْعَالَمِین.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) در خطبه‌ی غدیر فرمود: ... «ای گروه مردم! به خدا و پیامبرش و نوری که با او نازل شده قرآن ایمان بیاورید پیش از آنکه صورت [انسانی] گروهی را محو کنیم، سپس به پشت سر بازگردانیم. ای گروه مردم! نور خداوند در من راه یافته، سپس در علی (علیه السلام)، و پس از آن در نسل او تا قائم مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) جاری خواهد بود، مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که حقّ خدا و هر حقّی را می‌گیرد، از ماست، زیرا خداوند ما را حجّتی بر اهل تقصیر و عناد و خلاف و خیانت و گناه و ستم و خلاصه بر همه‌ی جهانیان قرار داده است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۰۴
بحارالأنوار، ج۳۷، ص۲۱۱/ التحصین لابن طاوس، ص۵۸۵/ الیقین، ص۳۵۴
۳ -۳
(نساء/ ۴۷)

الباقر (علیه السلام)- یَبْعَثُ السُّفْیَانِیُّ جَیْشاً إِلَی الْکُوفَهًِْ وَ عِدَّتُهُمْ سَبْعُونَ أَلْفاً فَیُصِیبُونَ مِنْ أَهْلِ الْکُوفَهًِْ قَتْلًا وَ صَلْباً وَ سَبْیاً فَبَیْنَا هُمْ کَذَلِکَ إِذْ أَقْبَلَتْ رَایَاتٌ مِنْ قِبَلِ خُرَاسَانَ تَطْوِی الْمَنَازِلَ طَیّاً حَثِیثاً وَ مَعَهُمْ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ثُمَّ یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ مَوَالِی أَهْلِ الْکُوفَهًِْ فِی ضُعَفَاءَ فَیَقْتُلُهُ أَمِیرُ‌جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ بَیْنَ الْحِیرَهًِْ وَ الْکُوفَهًِْ وَ یَبْعَثُ السُّفْیَانِیُّ بَعْثاً إِلَی الْمَدِینَهًِْ فَیَنْفِرُ الْمَهْدِیُّ مِنْهَا إِلَی مَکَّهًَْ فَیَبْلُغُ أَمِیرَ‌جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ أَنَّ الْمَهْدِیَّ قَدْ‌خَرَجَ إِلَی مَکَّهًَْ فَیَبْعَثُ جَیْشاً عَلَی أَثَرِهِ فَلَایُدْرِکُهُ حَتَّی یَدْخُلَ مَکَّهًَْ خائِفاً یَتَرَقَّبُ عَلَی سُنَّهًِْ مُوسَی‌بْنِ‌عِمْرَانَ (علیه السلام) قَالَ وَ یَنْزِلُ أَمِیرُ‌جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ الْبَیْدَاءَ فَیُنَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ یَا بَیْدَاءُ أَبِیدِی الْقَوْمَ فَیُخْسَفُ بِهِمْ فَلَا یُفْلِتُ مِنْهُمْ إِلَّا ثَلَاثَهًُْ نَفَرٍ یُحَوِّلُ اللَّهُ وُجُوهَهُمْ إِلَی أَقْفِیَتِهِمْ وَ هُمْ مِنْ کَلْبٍ وَ فِیهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ یا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِها.

امام باقر (علیه السلام)- سفیانی سپاهی هفتاد هزار نفره به‌سوی کوفه گسیل می‌دارد. این سپاه به قتل و به صلیب‌کشیدن و اسیرکردن اهالی کوفه می‌پردازد. زمانی‌که آن‌ها به این اعمال مشغولند، پرچم‌هایی از سوی خراسان، پیش می‌آیند و منزل‌ها را به‌سرعت طی می‌کنند و همراه آنان جمعی از یاران قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) هستند. یک‌نفر از موالی کوفه با گروهی ضعیف، قیام می‌کند که فرمانده لشکر سفیانی، او را بین حیره و کوفه به شهادت می‌رساند. سفیانی، جمعی را به‌سمت مدینه می‌فرستد. مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از مدینه به‌سوی مکّه خارج می‌شود، این خبر به فرمانده‌ی سپاه سفیانی می‌رسد که مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از مدینه خارج شده است و به مکّه می‌رود؛ پس سپاهی را به‌دنبال او اعزام می‌کند، امّا قبل از رسیدن سپاه، براساس سنّت موسی‌بن‌عمران (علیه السلام)، ترسان و منتظر، وارد مکّه می‌شود و فرمانده‌ی سپاه سفیانی در بیابان بیداء فرود می‌آید. دراین‌هنگام، ندا دهنده‌ای از آسمان ندا می‌دهد: «ای بیابان! این قوم را نابود کن، و بیابان آن‌ها را می‌بلعد، به‌طوری که هیچ کس جز سه نفر جان سالم به در نمی‌برند. خداوند چهره‌ی این سه نفر را به پشت سرشان برمی‌گرداند. آن‌ها از قبیله‌ی کلب هستند، این آیه در مورد این سه نفر نازل شد: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ آمِنُواْ بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعکُم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا علَی أَدْبَارِهَا».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۰۴
بحارالأنوار، ج۵۲، ص۲۳۷/ الغیبهًْ للنعمانی، ص۲۷۹/ الاختصاص، ص۲۵۵/ البرهان
۳ -۴
(نساء/ ۴۷)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ جَابِرِ الْجُعْفِیِّ قَالَ قَالَ لِی أَبُوجَعْفَرٍ (علیه السلام) فِی حَدِیثٍ لَهُ طَوِیلٍ: یَا جَابِرُ أَوَّلُ أَرْضِ الْمَغْرِبِ تَخْرَبُ أَرْضُ الشَّامِ یَخْتَلِفُونَ عِنْدَ ذَلِکَ عَلَی رَایَاتٍ ثَلَاثٍ: رَایَهًِْ الْأَصْهَبِ وَ رَایَهًِْ الْأَبْقَعِ وَ رَایَهًِْ السُّفْیَانِیِّ فَیَلْتَقِی السُّفْیَانِیُّ بِالْأَبْقَعِ فَیَقْتَتِلُونَ فَیَقْتُلُهُ وَ مَنْ مَعَهُ، وَ رَایَهًِْ الْأَصْهَبِ ثُمَّ لَا یَکُونَ لَهُمْ هَمٌّ إِلَّا الْإِقْبَالَ نَحْوَ الْعِرَاقِ یَمُرُّ جَیْشُهُ بِقِرْقِیسِیَاءَ فَیَقْتَتِلُونَ بِهَا مِائَهًُْ أَلْفٍ مِنَ الْجَبَّارِینَ، وَ یَبْعَثُ السُّفْیَانِیُّ جَیْشاً إِلَی الْکُوفَهًِْ وَ عِدَّتُهُمْ سَبْعُونَ أَلْفاً فَیُصِیبُونَ مِنْ أَهْلِ الْکُوفَهًِْ قَتْلًا وَ صُلْباً وَ سَبْیاً فَبَیْنَا هُمْ کَذَلِکَ إِذْ أَقْبَلَتْ رَایَاتٌ مِنْ نَاحِیَهًِْ خُرَاسَانَ تَطْوِی الْمَنَازِلَ طَیّاً حَثِیثاً وَ مَعَهُمْ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِ الْقَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) یَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ مَوَالِی أَهْلِ الْکُوفَهًِْ فِی ضُعَفَاءَ فَیَقْتُلُهُ أَمِیرُ جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ بَیْنَ الْحِیرَهًِْ وَ الْکُوفَهًِْ وَ یَبْعَثُ السُّفْیَانِیُّ بَعْثاً إِلَی الْمَدِینَهًِْ فَیَنْفَرُ الْمَهْدِیُّ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) مِنْهَا إِلَی مَکَّهًَْ فَیَبْلُغُ أَمِیرَ جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ أَنَّ الْمَهْدِیَّ (عجل الله تعالی فرجه الشریف) قَدْ خَرَجَ مِنَ الْمَدِینَهًِْ فَیَبْعَثُ جَیْشاً عَلَی أَثَرِهِ فَلَا یُدْرِکُهُ حَتَّی یَدْخُلَ مَکَّهًَْ خائِفاً یَتَرَقَّبُ عَلَی سُنَّهًِْ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ (علیه السلام)، قَالَ وَ یَنْزِلُ أَمِیرُ جَیْشِ السُّفْیَانِیِّ الْبَیْدَاءَ فَیُنَادِی مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ یَا بَیْدَاءُ أَبِیدِی بِالْقَوْمِ فَیَخْسِفُ بِهِمُ الْبَیْدَاءُ، فَلَا یُفْلِتُ مِنْهُمْ إِلَّا ثَلَاثَهًُْ نَفَرٍ یُحَوِّلُ اللَّهُ وُجُوهَهُمْ فِی أَقْفِیَتِهِمْ وَ هُمْ مِنْ کَلْبٍ وَ فِیهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ: یا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ آمِنُوا بِما أَنْزَلْنَا عَلَی عَبْدِنَا یَعْنِی الْقَائِمَ (عجل الله تعالی فرجه الشریف)مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلی أَدْبارِهَا.

امام باقر (علیه السلام)- جابر جعفی گوید: امام باقر (علیه السلام) در حدیثی طولانی به من فرمود: «ای جابر! [در آن سال اختلاف بسیاری در هر بخشی از نواحی غربی پدید خواهد آمد]. نخستین سرزمینی که خراب می‌شود شام است. در آن هنگام مردم سه گروه خواهند شد و زیر سه پرچم گرد خواهند آمد: اوّل پرچم سرخ و سفید، دوّم پرچم سیاه و سفید و سوّم پرچم سفیانی. آنگاه سفیانی با پرچمدار سیاه و سفید برخورد می‌کند و با یکدیگر نبرد می‌نمایند، و او و تمامی همراهانش را به قتل می‌رساند. آنگاه سفیانی شخص سرخ و سفید را می‌کشد، و دیگر هدفی نخواهد داشت جز اینکه به‌سوی عراق پیشروی کند. لشکریانش از قرقیسیا می‌گذرند و صدها هزارتن از گردنکشان را در آنجا می‌کشند. سفیانی لشکری به‌سوی کوفه می‌فرستد که تعداد آن‌ها هفتادهزار مرد جنگی است. پس آن‌ها به کشتن و دار زدن و اسیرکردن اهل کوفه می‌پردازند. در همین اثناء که سرگرم این فجایع هستند پرچم‌هایی از ناحیه‌ی خراسان بلند می‌شود که به‌سرعت منزل‌ها را پشت سر می‌گذارند، و چندتن از اصحاب حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) با ایشان هستند. سپس مردی از غلامان اهل کوفه با عدّه‌ای از افراد ضعیف خروج می‌کند که فرمانده‌ی لشکر سفیانی او را بین حیره و کوفه به قتل می‌رساند. آنگاه سفیانی گروهی را به مدینه می‌فرستد، پس حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از آنجا به‌سوی مکّه کوچ می‌کند. به فرمانده‌ی لشکر سفیانی خبر می‌رسد که حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) از مدینه خارج گردیده، لذا سپاهی درپی آن بزرگوار روانه می‌سازد که به او نمی‌رسند تا اینکه آن حضرت با بیم و هراس همچون موسی‌بن‌عمران (علیه السلام) به مکّه داخل می‌شود». امام باقر (علیه السلام) فرمود: «و فرمانده و لشکریان سفیانی در بیابان بیداء فرود می‌آیند، پس منادی از آسمان بانگ می‌زند: ای بیداء! این قوم را نابود کن، و زمین بیداء آن‌ها را به کام خود فرو می‌برد. جز سه تن کسی از آن‌ها جان سالم بدر نمی‌برد. خداوند صورت‌های آن سه را به پشت بر می‌گرداند. و آنان از قبیله‌ی کلب می‌باشند که درباره‌ی آن‌ها این آیه نازل شده است: یَا أَیُّهَا الَّذِینَ أُوتُواْ الْکِتَابَ آمِنُواْ بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعکُم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا علَی أَدْبَارِهَا.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۰۴
العیاشی، ج۱، ص۲۴۴/ البرهان

اصحاب سبت

۴ -۱
(نساء/ ۴۷)

السّجّاد (علیه السلام)- کَانَ هَؤُلَاءِ قَوْماً یَسْکُنُونَ عَلَی شَاطِئِ بَحْرٍ نَهَاهُمُ اللَّهُ وَ أَنْبِیَاؤُهُ (عَنِ اصْطِیَادِ السَّمَکِ فِی یَوْمِ السَّبْتِ إِلَی قَولِهِ فَکَانُوا فِی الْمَدِینَهًِْ نَیِّفاً وَ ثَمَانِینَ أَلْفاً فَعَلَ هَذَا مِنْهُمْ سَبْعُونَ أَلْفاً إِلَی قَولِهِ فَلَمَّا نَظَرَ الْعَشَرَهًُْ آلَافٍ وَ النَّیِّفُ أَنَّ السَّبْعِینَ أَلْفاً لَا یَقْبَلُونَ مَوَاعِظَهُمْ وَ لَا یَحْفِلُونَ بِتَخْوِیفِهِمْ إِیَّاهُمْ وَ تَحْذِیرِهِمْ لَهُمْ اعْتَزَلُوهُمْ إِلَی قَرْیَهًٍْ أُخْرَی قَرِیبَهًٍْ مِنْ قَرْیَتِهِمْ وَ قَالُوا إِنَّا نَکْرَهُ أَنْ یَنْزِلَ بِهِمْ عَذَابُ اللَّهِ وَ نَحْنُ فِی خِلَالِهِمْ فَأَمْسَوْا لَیْلَهًًْ فَمَسَخَهُمُ اللَّهُ کُلَّهُمْ قِرَدَهًًْ وَ بَقِیَ بَابُ الْمَدِینَهًِْ مُغْلَقاً لَا یَخْرُجُ مِنْهُمْ أَحَدٌ وَ لَا یَدْخُلُ عَلَیْهِمْ أَحَدٌ وَ تَسَامَعَ بِذَلِکَ أَهْلُ الْقُرَی فَقَصَدُوهُمْ وَ تَسَنَّمُوا حِیطَانَ الْبَلَدِ فَاطَّلَعُوا عَلَیْهِمْ فَإِذَا کُلُّهُمْ رِجَالُهُمْ وَ نِسَاؤُهُمْ قِرَدَهًٌْ یَمُوجُ بَعْضُهُمْ فِی بَعْضٍ یَعْرِفُ هَؤُلَاءِ النَّاظِرُونَ مَعَارِفَهُمْ وَ قَرَابَاتِهِمْ وَ خُلَطَاءَهُمْ یَقُولُ الْمُطَّلِعُ لِبَعْضِهِمْ أَنْتَ فُلَانٌ أَنْتَ فُلَانٌ فَتَدْمَعُ عَیْنُهُ وَ یُومِئُ بِرَأْسِهِ أَنْ نَعَمْ فَمَا زَالُوا کَذَلِکَ ثَلَاثَهًَْ أَیَّامٍ ثُمَّ بَعَثَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مَطَراً وَ رِیحاً فَجَرَفَتْهُمْ إِلَی الْبَحْرِ وَ مَا بَقِیَ مَسْخٌ بَعْدَ ثَلَاثَهًِْ أَیَّامٍ وَ أَمَّا الَّذِینَ تَرَوْنَ مِنْ هَذِهِ الْمُصَوَّرَاتِ بِصُوَرِهَا فَإِنَّمَا هِیَ أَشْبَاهُهَا لَا هِیَ بِأَعْیَانِهَا وَ لَا مِنْ نَسْلِهَا ثُمَّ قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ مَسَخَ هَؤُلَاءِ لِاصْطِیَادِهِمُ السَّمَکَ فَکَیْفَ تَرَی عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ حَالَ مَنْ قَتَلَ أَوْلَادَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ هَتَکَ حُرْمَتَهُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی وَ إِنْ لَم یَمْسَخْهُمْ فِی الدُّنْیَا فَإِنَّ الْمُعَدَّ لَهُمْ مِنْ عَذَابِ الْآخِرَهًِْ أَضْعَافُ عَذَابِ الْمَسْخِ ثُمَّ قَالَ (علیه السلام) أَمَا إِنَّ هَؤُلَاءِ الَّذِینَ اعْتَدَوْا فِی السَّبْتِ لَوْ کَانُوا حِینَ هَمُّوا بِقَبِیحِ فِعَالِهِمْ سَأَلُوا رَبَّهُمْ بِجَاهِ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیِّبِینَ (لَعَصَمَهُمْ وَ لَکِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یُلْهِمْهُمْ ذَلِکَ وَ لَمْ یُوَفِّقْهُمْ لَهُ فَجَرَتْ مَعْلُومَاتُ اللَّهِ فِیهِمْ عَلَی مَا کَانَ سُطِرَ فِی اللَّوْحِ الْمَحْفُوظِ.

امام سجّاد (علیه السلام)- آنان از ساکنان ساحل بودند که که خدا و انبیاء (آن‌ها را از صید ماهی در روز شنبه نهی کرده بودند تا آنجا که فرمود: «در آن شهر هشتادهزار و خورده‌ای فرد زندگی می‌کردند که هفتادهزار نفر آنان این کار را می‌کردند (معصیت امر خدا) و وقتی‌که آن ده‌هزار و خورده‌ای آدم دیدند که باقی اهل شهر، نصیحت‌های آنان را قبول نمی‌کنند و خودشان را از بیم و انذاری که به آن‌ها داده می‌شود به زحمت نمی‌اندازند و قبول نمی‌کنند و دست از کار خود بر نمی‌دارند، آن‌ها را ترک کرده و به روستایی نزدیک آن روستا کوچ کردند، و گفتند: «ما خوش نداریم که عذاب خدا بر آن‌ها نازل شود و ما در بین آن‌ها باشیم، پس شب گذشت و خدا همه‌ی آنان [که در شهر مانده بودند] را تبدیل به میمون کرد و مسخ شدند و درب‌های شهر بسته ماند و هیچ‌کس از شهر خارج نشد و هیچ‌کس نیز نمی‌توانست وارد شهر شود، این خبر به گوش روستاهای کناری رسید و آنان به‌سمت این روستا حرکت کردند و از دیوارهای شهر بالا رفتند و بر احوال آنان مطلع شدند و دیدند که همه‌ی آنان و زنانشان تبدیل میمون شده‌اند که دسته‌دسته با هم حرکت می‌کنند، مردم بعضی از آنان را از روی بعضی علائم و نزدیکی‌هایی که با آنان داشتند و مراوداتی که داشتند می‌شناختند و آن فرد مطّلع رو به آن میمون می‌کرد و می‌گفت: تو فلانی هستی و تو فلانی. و شروع به گریه می‌کرد و بر سر خود می‌زد که آری تو فلانی هستی، سی روز بر این منوال گذشت تا آنکه خدا باران و بادی تند فرستاد که آن‌ها (میمون‌ها) را به دریا انداخت و بقیّه نیز بعد از سه روز مسخ شدند ولی این میمون‌هایی که امروز می‌بینید، فقط شبیه به آن‌ها هستند نه اینکه خود آن‌ها باشند و یا از نسل آن‌ها باشند. خداوند اینان را به خاطر آنکه ماهی‌های دریا را می‌کشتند و شکار می‌کردند را مسخ فرمود، پس ببینید نزد خدا حکم کسی که فرزندان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را می‌کشد و حرمت آنان را می‌شکند چیست؟! و اگر آنان را در این دنیا مسخ نمی‌کند، برای آنان در قیامت عذابی چندین برابر عذاب مسخ آماده کرده است. اگر این افرادی که در حکم روز شنبه تعدّی کردند، هنگامی‌که دچار گناه شدندشان و جایگاه محمّد و آلش (را وجیه نزد خدا قرار می‌دادند، حتماً خدا آن‌ها را از آن عذاب مصون می‌داشت امّا خدای این معنا را به آن‌ها الهام نکرد و به این کار موفّق نشدند سپس آنچه که در لوح محفوظ نوشته شده و نزد خدا معلوم و حتمی است در مورد آن‌ها اجرا شد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۳، ص۲۰۶
بحار الأنوار، ج۱۴، ص۵۶
بیشتر