آیه ۱۶۳ - سوره آل‌عمران

آیه هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللهِ وَ اللهُ بَصيرٌ بِما يَعْمَلُونَ [163]

هريك از آنان، درجه و مقامى در پيشگاه خدا دارند؛ وخداوند به آنچه انجام مى‌دهند، بيناست.

۱
(آل‌عمران/ ۱۶۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی عَمْرٍو الزُّبَیْرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ إِنَّ لِلْإِیمَانِ دَرَجَاتٍ وَ مَنَازِلَ یَتَفَاضَلُ الْمُؤْمِنُونَ فِیهَا قال (علیه السلام) نعم ... فَوَضَعَ کُلَّ قَوْمٍ عَلَی قَدْرِ دَرَجَاتِهِمْ وَ مَنَازِلِهِمْ عِنْدَهُ ثُمَّ ذَکَرَ مَا فَضَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ أَوْلِیَاءَهُ بَعْضَهُمْ عَلَی بَعْضٍ‌وَ قَال‌عَزّوجَلّ هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللَّه.

امام صادق (علیه السلام) ابوعمروزبیری از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند که می‌گوید: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: «آیا برای ایمان درجات و مراتبی است که مؤمنین نسبت به آن‌ها نزد خدا بر یکدیگر برتری دارند»؟ فرمود: «آری ... هر گروهی را به‌اندازه‌ی درجات و مراتبشان نزد خود جایگزین فرمود». سپس آنچه را خدای عزّوجلّ به سبب آن بعضی از اولیایش را بر بعض دیگر ترجیح داده بیان فرمود: هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللهِ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۱۴
الکافی، ج۲، ص۴۰/ بحارالأنوار، ج۲۲، ص۳۰۸/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۱۷۱/ العیاشی، ج۱، ص۱۳۵/ دعایم الإسلام، ج۱، ص۱۰
۲
(آل‌عمران/ ۱۶۳)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَلَوْ کَانَ الْإِیمَانُ کُلُّهُ وَاحِداً لَا زِیَادَهًَْ فِیهِ وَ لَا نُقْصَانَ لَمْ یَکُنْ لِأَحَدٍ فَضْلٌ عَلَی أَحَدٍ وَ لَتَسَاوَی النَّاسُ فَبِتَمَامِ الْإِیمَانِ وَ کَمَالِهِ دَخَلَ الْمُؤْمِنُونَ الْجَنَّهًَْ وَ نَالُوا الدَّرَجَاتِ فِیهَا وَ بِذَهَابِهِ وَ نُقْصَانِهِ دَخَلَ الْآخَرُونَ النَّارَ وَ کَذَلِکَ السَّبْقُ إِلَی الْإِیمَانِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللهِ وَ اللهُ بَصِیرٌ بِما یَعْمَلُونَ.

امام علی (علیه السلام) اگر همه در ایمان با هم مساوی بودند، کسی را بر کسی فضیلت و برتری نبود با ایمان کامل مؤمنان وارد بهشت می‌گردند و به درجات آن نایل می‌شوند. اگر کسانی ایمان آن‌ها ناقص باشد و یا ایمان خود را از دست بدهند وارد دوزخ می‌شوند. کسانی که در ایمان سابقه دارند بر دیگران برتری پیدا می‌کنند. خداوند در قرآنش فرموده است: هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللهِ وَ اللهُ بَصِیرٌ بِما یَعْمَلُونَ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۱۴
بحارالأنوار، ج۶۶، ص۷۸/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۵۳
۳
(آل‌عمران/ ۱۶۳)

الرّضا (علیه السلام)- أَنَّهُ ذَکَرَ قَوْلَ اللَّهِ هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللهِ قَالَ الدَّرَجَهًُْ مَا بَیْنَ السَّمَاءِ إِلَی الْأَرْضِ.

امام رضا (علیه السلام) هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللهِ؛ درجاتی است که فاصله‌ی آن‌ها به‌اندازه‌ی فاصله‌ی آسمان و زمین می‌باشد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۱۶
العیاشی، ج۱، ص۲۰۵/ نورالثقلین/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۱۷۱
۴
(آل‌عمران/ ۱۶۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فِی تَفسِیر الإمَام (علیه السلام): ... قَالَ رَسُولُ الله (صلی الله علیه و آله) یَا عِبَادَاللَّه أَلَا أُنَبِّئُکُمْ بِمَثَلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ آلِهِ قَالُوا بَلَی یَا رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) قَالَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) فِی عِبَادِ اللَّهِ کَشَهْرِ رَمَضَانَ فِی الشُّهُورِ وَ آلُ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فِی عِبَادِ اللَّهِ کَشَهْرِ شَعْبَانَ فِی الشُّهُورِ وَ علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) فِی آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) کَأَفْضَلِ أَیَّامِ شَعْبَانَ وَ لَیَالِیهِ وَ هُوَ لَیْلَهًُْ نِصْفِهِ وَ یَوْمُهُ وَ سَائِرُ الْمُؤْمِنِینَ فِی آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) کَشَهْرِ رَجَبٍ فِی شَهْرِ شَعْبَانَ هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللَّهِ وَ طَبَقَاتٌ فَأَجَدُّهُمْ فِی طَاعَهًِْ اللَّهِ أَقْرَبُهُمْ شَبَهاً بِآلِ مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله).

پیامبر (صلی الله علیه و آله) در تفسیر امام عسکری (علیه السلام) آمده است: ای بندگان خدا! آیا شما را به مَثَل محمّد (صلی الله علیه و آله) و خاندان (علیهم السلام) او آگاه نکنم؟ اصحاب گفتند: «بله آگاه کن ای رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله)»! فرمود: «محمّد در میان بندگان خدا مانند ماه رمضان در میان ماه‌ها است و آل‌محمّد (صلی الله علیه و آله) در میان بندگان خدا مانند ماه شعبان در میان ماه‌ها هستند و علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) در میان آل‌محمّد (صلی الله علیه و آله) مانند برترین روزها و شب‌های شعبان است و آن شب نیمه شعبان و روزش می‌باشد و سایر مؤمنان در خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) مانند ماه رجب در مقایسه با ماه شعبان هستند، هُمْ دَرَجاتٌ عِنْدَ اللهِ و مرتبه‌ای دارند. و کوشاترین آن‌ها در اطاعت خداوند شبیه‌ترین آن‌ها به خاندان محمّد (صلی الله علیه و آله) علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۱۶
بحارالأنوار، ج۳۷، ص۵۳
۵
(آل‌عمران/ ۱۶۳)

الصّادق (علیه السلام)- هُمْ وَ اللَّهِ یَا عَمَّارُ دَرَجَاتٌ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ بِوَلَایَتِهِمْ وَ مَعْرِفَتِهِمْ إِیَّانَا یُضَاعِفُ اللَّهُ لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ وَ یَرْفَعُ اللَّهُ لَهُمُ الدَّرَجَاتِ الْعُلَی.

امام صادق (علیه السلام) [خطاب به عمّار]: ای عمّار! به خدا که ایشان درجات اهل ایمانند که به‌وسیله‌ی ولایت و معرفت ایشان نسبت به ما خدا اعمال نیکشان را چند برابر کند و درجات عالی آن‌ها را افراشته سازد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۱۶
الکافی، ج۱، ص۴۳۰/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۹۲/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۱۲۹/ المناقب، ج۴، ص۱۷۹/ نورالثقلین/ البرهان/ بحارالأنوار، ج۶۶، ص۱۷۱/ العیاشی، ج۱، ص۲۰۵
بیشتر