آیه ۱۷۸ - سوره آل‌عمران

آیه وَلا يَحْسَبَنَّ الَّذينَ كَفَرُوا أَنَّما نُمْلي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلي لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهينٌ [178]

آن‌ها كه كافر شدند، [و راه طغيان پيش گرفتند]، گمان نكنند مهلتى كه به آنان مى‌دهيم، به سودشان است. ما به آنان مهلت مى‌دهيم فقط براى اينكه بر گناهان خود بيفزايند؛ و براى آن‌ها، عذاب خواركننده‌اى [آماده‌شده] است.

۱
(آل‌عمران/ ۱۷۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عُرِضَتْ عَلَیَّ أُمَّتِی وَ أُعْلِمْتُ مَنْ یُؤْمِنُ وَ مَنْ یَکْفُرُ فَقَالَ الْمُنَافِقُونَ: إِنَّهُ یَزْعُمُ أَنَّهُ یَعْرِفُ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ وَ مَنْ یَکْفُرُ وَ نَحْنُ مَعَهُ وَ لَا یَعْرِفُنَا فَنَزَلَتْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله) امّتم بر من عرضه شد و شناختم که چه کسی ایمان می‌آورد و چه کسی کفر می‌ورزد. منافقان گفتند: «او گمان می‌کند کسی را که به او ایمان می‌آورد و کسی را که کفر می‌ورزد، می‌شناسد درحالی‌که ما با او هستیم و ما را نمی‌شناسد». در نتیجه این آیه نازل شد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۴۲
بحارالأنوار، ج۶، ص۱۳۴/ العیاشی، ج۱، ص۲۰۶/ شرح نهج البلاغهًْ، ج۲۰، ص۳۴۴/ نورالثقلین/ البرهان
۲
(آل‌عمران/ ۱۷۸)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- کَمْ مِنْ مُسْتَدْرَجٍ بِالْإِحْسَانِ إِلَیْهِ وَ کَمْ مِنْ مَغْرُورٍ بِالسَّتْرِ عَلَیْهِ وَ کَمْ مِنْ مَفْتُونٍ بِحُسْنِ الْقَوْلِ فِیهِ وَ مَا ابْتَلَی اللَّهُ عَبْداً بِمِثْلِ الْإِمْلَاءِ لَهُ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً.

امام علی (علیه السلام) چقدر از اشخاصی که به‌واسطه‌ی نعمت‌هایی که خدا به آن‌ها داده، محکوم می‌شوند و چقدر از اشخاص به‌واسطه‌ی سرپوشی که خدا بر عمل آن‌ها نهاده فریب می‌خورند و چقدر فریفته شده به دنیا هستند که حسن‌ظن و خوش‌گمانی مردم موجب دلبستگی آن‌ها شده خداوند بنده‌ای را مانند مهلت‌دادن به او گرفتار نکرده است در قرآن می‌فرماید: إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۴۲
بحارالأنوار، ج۷۵، ص۴۰/ تحف العقول، ص۲۰۳
۳
(آل‌عمران/ ۱۷۸)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ، عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ أَخْبِرْنِی عَنِ الْکَافِرِ الْمَوْتُ خَیْرٌ لَهُ أَمِ الْحَیَاهًُْ فَقَالَ الْمَوْتُ خَیْرٌ لِلْمُؤْمِنِ وَ الْکَافِرِ قُلْتُ وَ لِمَ قَالَ لِأَنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ ما عِنْدَ اللهِ خَیْرٌ لِلْأَبْرارِوَ یَقُولُ وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ.

امام باقر (علیه السلام) محمّدبن‌مسلم از امام باقر (علیه السلام) روایت می‌کند: به امام باقر (علیه السلام) گفتم: به من بگویید: «مرگ برای کافر بهتر است یا زندگی»؟ ایشان جواب داد: «مرگ برای مؤمن و کافر خیر است». گفتم: «چرا»؟ فرمود: «چون خداوند می‌فرماید: و آنچه در نزد خداست، برای نیکان بهتر است!. (آل عمران/۱۹۸) و می‌فرماید: وَلاَ یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُواْ إِثْمًا وَلَهْمُ عذَابٌ مُّهِینٌ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۴۲
بحارالأنوار، ج۶، ص۱۳۴/ العیاشی، ج۱، ص۲۰۶/ شرح نهج البلاغهًْ، ج۲۰، ص۳۴۴/ نورالثقلین/ البرهان
۴
(آل‌عمران/ ۱۷۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحَلَبِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) إِنَّ الْحُسَیْنَ (علیه السلام) لَمَّا قُتِلَ أَتَاهُمْ آتٍ وَ هُمْ فِی الْمُعَسْکَرِ فَصَرَخَ فَزُبِرَ فَقَالَ لَهُمْ وَ کَیْفَ لَا أَصْرُخُ وَ رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) قَائِمٌ یَنْظُرُ إِلَی الْأَرْضِ مَرَّهًًْ وَ یَنْظُرُ إِلَی حَرْبِکُمْ مَرَّهًًْ وَ أَنَا أَخَافُ أَنْ یَدْعُوَ اللَّهَ عَلَی أَهْلِ الْأَرْضِ فَأَهْلِکَ فِیهِمْ فَقَالَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ هَذَا إِنْسَانٌ مَجْنُونٌ فَقَالَ التَّوَّابُونَ تَاللَّهِ مَا صَنَعْنَا بِأَنْفُسِنَا قَتَلْنَا لِابْنِ سُمَیَّهًَْ سَیِّدَ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهًِْ فَخَرَجُوا عَلَی عُبَیْدِاللَّهِ‌بْنِ‌زِیَادٍ فَکَانَ مِنْ أَمْرِهِمْ الَّذِی کَانَ قَالَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَنْ هَذَا الصَّارِخُ قَالَ مَا نَرَاهُ إِلَّا جَبْرَئِیلَ أما إِنَّهُ لَوْ أُذِنَ لَهُ فِیهِمْ لَصَاحَ بِهِمْ صَیْحَهًًْ یَخْطَفُ مِنْهَا أَرْوَاحَهُمْ مِنْ أَبْدَانِهِمْ إِلَی النَّارِ وَ لَکِنْ أُمْهِلَ لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیم.

امام صادق (علیه السلام) هنگامی‌که امام حسین (علیه السلام) شهید شد شخصی در لشکرگاه آن گروه آمد و فریاد زد. وقتی از فریادزدن او جلوگیری شد به آنان گفت: «چگونه فریاد نزنم درصورتی‌که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) ایستاده و گاهی به زمین نگاه می‌کند و گاهی به جنگیدن شما نظر می‌نماید. من می‌ترسم از اینکه پیغمبرخدا (صلی الله علیه و آله) بر اهل زمین نفرین کند و آنان هلاک شوند. بعضی از آن گروه به دیگری می‌گفت: «این شخص انسانی مجنون است». گروه توّابین می‌گفتند: «به خدا قسم ما عمل نیکویی با خویشتن انجام ندادیم. زیرا ما بزرگ جوانان اهل بهشت را برای خاطر پسر سمیه (یعنی ابن‌زیاد) شهید کردیم». لذا بر ابن‌زیاد خروج کردند و کار آنان آن‌طور شد که شد. به امام صادق (علیه السلام) گفتم: «فدایت شوم آن شخصی که فریاد زد که بود»؟ فرمود: «ما او را غیر از جبرئیل (علیه السلام) نمی‌بینیم. آیا نه چنین است که اگر به او اجازه داده می‌شد صیحه‌ای بر آنان می‌زد که روح ایشان از بدن‌هاشان گرفته و داخل جهنّم می‌شد. ولی بدین جهت به ایشان مهلت داده‌شد که لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۴۲
بحارالأنوار، ج۴۵، ص۱۷۲
۵
(آل‌عمران/ ۱۷۸)

السّجّاد (علیه السلام)- رِوَایَهًِْ الْمُفِیدِ قَالَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْن (علیه السلام): مرت بنا خیل لابن سعد تحرسنا و إن حسینا (علیه السلام) لیقرأ وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ* ما کانَ اللهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلی ما أَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتَّی یَمِیزَ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیِّب.

امام سجّاد (علیه السلام) روایت شیخ مفید: امام سجّاد (علیه السلام) فرموده است: گروهی از لشکر ابن‌سعد مراقب ما بودند و از نزد ما عبور و مرور می‌کردند و امام حسین (علیه السلام) این آیه را تلاوت می‌کرد: وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ ما کانَ اللهُ لِیَذَرَ الْمُؤْمِنِینَ عَلی ما أَنْتُمْ عَلَیْهِ حَتَّی یَمِیزَ الْخَبِیثَ مِنَ الطَّیِّبِ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۸۴۴
بحارالأنوار، ج۴۵، ص۳/ الإرشاد، ج۲، ص۹۵/ روضهًْ الواعظین، ج۱، ص۱۸۴/ نورالثقلین
بیشتر