آیه هُوَ الَّذي يُصَوِّرُكُمْ فِي الْأَرْحامِ كَيْفَ يَشاءُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ الْعَزيزُ الْحَكيمُ [6]
او كسى است كه شما را در رحم [مادران]، آن‌چنان كه مى‌خواهد تصوير مى‌كند. معبودى جز خداوند توانا و حكيم، نيست.
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- هُوَ الَّذِی یُصَوِّرُکُمْ فِی الْأَرْحامِ کَیْفَ یَشاءُ قَالَ: یَعْنِی ذَکَراً وَ أُنْثَی أَسْوَدَ وَ أَبْیَضَ وَ أَحْمَرَ صَحِیحاً وَ سَقِیماً.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) هُوَ الَّذِی یُصَوِّرُکُمْ فِی الْأَرْحامِ کَیْفَ یَشاءُ؛ منظور، مذکّر و مؤنّث سیاه و سفید و قرمز و سالم و بیماربودن است
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- تَعْتَلِجُ النُّطْفَتَانِ فِی الرَّحِمِ فَأَیَّتُهُمَا کَانَتْ أَکْثَرَ جَاءَتْ تُشْبِهُهَا فَإِنْ کَانَتْ نُطْفَهًُْ الْمَرْأَهًِْ أَکْثَرَ جَاءَتْ تُشْبِهُ أَخْوَالَهُ وَ إِنْ کَانَتْ نُطْفَهًُْ الرَّجُلِ أَکْثَرَ جَاءَتْ تُشْبِهُ أَعْمَامَهُ وَ قَالَ: تَحَوَّلُ النُّطْفَهًُْ فِی الرَّحِمِ أَرْبَعِینَ یَوْماً فَمَنْ أَرَادَ أَنْ یَدْعُوَ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ فَفِی تِلْکَ الْأَرْبَعِینَ قَبْلَ أَنْ تُخْلَقَ ثُمَّ یَبْعَثُ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مَلَکَ الْأَرْحَامِ فَیَأْخُذُهَا فَیَصْعَدُ بِهَا إِلَی اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ فَیَقِفُ مِنْهُ مَا شَاءَ اللَّهُ فَیَقُولُ: یَا إِلَهِی! أَ ذَکَرٌ أَمْ أُنْثَی ... فَیُوحِی اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ إِلَیْهِ مِنْ ذَلِکَ مَا یَشَاءُ وَ یَکْتُبُ الْمَلَک.
امام علی (علیه السلام) دو نطفه در رحم می‌جنگند و هرکدام بیشتر باشند مانندی آرد، اگر از زن بیشتر باشد مانندی به دایی‌ها آرد و اگر از مرد بیشتر باشد مانندی به عموها آرد. فرمود: «منی چهل روز در رحم می‌چرخد هرکه خواهد به درگاه خدای عزّوجلّ دعا کند در این چهل روز باید پیش از آفریدن بچه دعا کند». سپس خدا فرشته‌ی ارحام را می‌فرستد و آن را می‌گیرد و به درگاه خدا بالا می‌آورد و تا خدا خواهد می‌ایستد و می‌گوید: «خدایا پسر باشد یا دختر، خدا هرچه را خواهد به او وحی می‌کند و فرشته نیز ثبت می‌کند».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ لِلرَّحِمِ أَرْبَعَهًَْ سُبُلٍ، فِی أَیِّ سَبِیلٍ سَلَکَ فِیهِ الْمَاءُ، کَانَ مِنْهُ الْوَلَدُ: وَاحِدٌ، وَ اثْنَانِ، وَ ثَلَاثَهًٌْ، وَ أَرْبَعَهًٌْ، وَ لَا یَکُونُ إِلی سَبِیلٍ أَکْثَرُ مِنْ وَاحِدٍ.
امام صادق (علیه السلام) رحم چهار راه دارد، و از هرکدام نطفه در آید یک فرزند آید و اگر از دو درآید دوقلو باشند و از سه، سه‌قلو و از چهار، چهارقلو باشند و از یک راه بیش از یک نباشد.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ خَلَقَ لِلرَّحِمِ أَرْبَعَهًَْ أَوْعِیَهًٍْ فَمَا کَانَ فِی الْأَوَّلِ فَلِلْأَبِ وَ مَا کَانَ فِی الثَّانِی فَلِلْأُمِّ وَ مَا کَانَ فِی الثَّالِثِ فَلِلْعُمُومَهًِْ وَ مَا کَانَ فِی الرَّابِعِ فَلِلْخُئُولَهًِْ.
امام صادق (علیه السلام) رحم چهار خانه دارد نوزاد خانه‌ی یکم به پدر ماند و خانه‌ی دوّم به مادر و از سوّم به عموها و از چهارم به دایی‌ها.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِذَا أَرَادَ أَنْ یَخْلُقَ خَلْقاً جَمَعَ کُلَ صُورَهًٍْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ أَبِیهِ إِلَی آدَمَ ثُمَّ خَلَقَهُ عَلَی صُورَهًِْ أَحَدِهِمْ فَلَا یَقُولَنَّ أَحَدٌ هَذَا لَا یُشْبِهُنِی وَ لَا یُشْبِهُ شَیْئاً مِنْ آبَائِی.
امام صادق (علیه السلام) هنگامی که خدا بخواهد کسی را بیافریند صورت پدرش را تا آدم (علیه السلام) گرد می‌آورد و او را به صورت یکی از آن‌ها می‌آفریند و کسی نخواهد گفت او به من شبیه نیست و به پدرانم [نیز] شبیه نیست.
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَخْلُقَ النُّطْفَهًَْ الَّتِی مِمَّا أَخَذَ عَلَیْهَا الْمِیثَاقَ فِی صُلْبِ آدَمَ (علیه السلام) أَوْ مَا یَبْدُو لَهُ فِیهِ وَ یَجْعَلَهَا فِی الرَّحِمِ حَرَّکَ الرَّجُلَ لِلْجِمَاعِ وَ أَوْحَی إِلَی الرَّحِمِ أَنِ افْتَحِی بَابَکِ حَتَّی یَلِجَ فِیکِ خَلْقِی وَ قَضَائِیَ النَّافِذُ وَ قَدَرِی فَتَفْتَحُ الرَّحِمُ بَابَهَا فَتَصِلُ النُّطْفَهًُْ إِلَی الرَّحِمِ فَتَرَدَّدُ فِیهِ أَرْبَعِینَ یَوْماً ثُمَّ تَصِیرُ عَلَقَهًًْ أَرْبَعِینَ یَوْماً ثُمَّ تَصِیرُ مُضْغَهًًْ أَرْبَعِینَ یَوْماً ثُمَّ تَصِیرُ لَحْماً تَجْرِی فِیهِ عُرُوقٌ مُشْتَبِکَهًٌْ ثُمَّ یَبْعَثُ اللَّهُ مَلَکَیْنِ خَلَّاقَیْنِ یَخْلُقَانِ فِی الْأَرْحَامِ مَا یَشَاءُ اللَّهُ فَیَقْتَحِمَانِ فِی بَطْنِ الْمَرْأَهًِْ مِنْ فَمِ الْمَرْأَهًِْ فَیَصِلَانِ إِلَی الرَّحِمِ وَ فِیهَا الرُّوحُ الْقَدِیمَهًُْ الْمَنْقُولَهًُْ فِی أَصْلَابِ الرِّجَالِ وَ أَرْحَامِ النِّسَاءِ فَیَنْفُخَانِ فِیهَا رُوحَ الْحَیَاهًِْ وَ الْبَقَاءِ وَ یَشُقَّانِ لَهُ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ جَمِیعَ الْجَوَارِحِ وَ جَمِیعَ مَا فِی الْبَطْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ ثُمَّ یُوحِی اللَّهُ إِلَی الْمَلَکَیْنِ اکْتُبَا عَلَیْهِ قَضَائِی وَ قَدَرِی وَ نَافِذَ أَمْرِی وَ اشْتَرِطَا لِیَ الْبَدَاءَ فِیمَا تَکْتُبَانِ فَیَقُولَانِ یَا رَبِّ مَا نَکْتُبُ فَیُوحِی اللَّهُ إِلَیْهِمَا أَنِ ارْفَعَا رَءُوسَکُمَا إِلَی رَأْسِ أُمِّهِ فَیَرْفَعَانِ رُءُوسَهُمَا فَإِذَا اللَّوْحُ یَقْرَعُ جَبْهَهًَْ أُمِّهِ فَیَنْظُرَانِ فِیهِ فَیَجِدَانِ فِی اللَّوْحِ صُورَتَهُ وَ زِینَتَهُ وَ أَجَلَهُ وَ مِیثَاقَهُ شَقِیّاً أَوْ سَعِیداً وَ جَمِیعَ شَأْنِه.
امام باقر (علیه السلام) هنگامی‌که خدا بخواهد نطفه‌ای را که از او در پشت آدم (علیه السلام) پیمان گرفته بیافریند و او را در رحم قراردهد مرد را به جماع وامی‌دارد و به رحم الهام می‌دهد گشوده شو تا آفریده و فرمان و تقدیرم در تو فرو شود، رحم در می‌گشاید و نطفه بدان می‌رسد و چهل روز در آن می‌گردد سپس چهل روز علقه باشد، چهل روز مُضَغه گردد و آنگاه گوشتی با رگ‌های پیچیده شود و در آن‌هنگام خدا دو فرشته‌ی آفریننده می‌فرستد که هرچه خواهد در ارحام می‌سازند و از دهان زن به شکمش فرو می‌روند و به رحم می‌رسند که در آن روح دیرین است و از پشت مردان و رحم زنان منتقل شده و در آن جان، زندگی و ماندن می‌دمند و گوش و چشم و همه‌ی اندام او را می‌سازند و هرچه در شکم است به فرمان خداوند متعال، سپس وحی می‌کند به آن فرشته که بر او قضا و قدر و امر نافذم را بنویسید و برایم بداء را در آنچه می‌نویسید شرط کنید. گویند: «پروردگارا چه بنویسیم! خدای عزّوجلّ به آن‌ها وحی می‌کند سر برآرید به‌سر مادرش، سر بر می‌آورند و ناگاه لوحی به پیشانی مادرش می‌زند تا در آن بنگرند و صورت او را ببینند و عمرش و پیمانش و اینکه شقّی است یا سعید و همه‌ی وصفش را فرمود».
الباقر (علیه السلام)- عن عبْداللَّهِ‌بْنِ‌سنانٍ عن بعْضِ أصْحابِهِ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: أَتَی رَجُلٌ مِنَ الْأَنْصَارِ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ: هَذِهِ ابْنَهًُْ عَمِّی وَ امْرَأَتِی لَا أَعْلَمُ مِنْهَا إِلَّا خَیْراً وَ قَدْ أَتَتْنِی بِوَلَدٍ شَدِیدِ السَّوَادِ مُنْتَشِرٍ الْمَنْخِرِ جَعْدٍ قَطَطٍ أَفْطَسِ الْأَنْفِ لَا أَعْرِفُ شِبْهَهُ فِی أَخْوَالِی وَ لَا أَجْدَادِی فَقَالَ لِامْرَأَتِهِ: مَا تَقُولِینَ؟ قَالَتْ: لَا! وَ الَّذِی بَعَثَکَ بِالْحَقِّ نَبِیّاً مَا أَقْعَدْتُ مَقْعَدَهُ مِنِّی أَحَداً غَیْرَهُ. قَالَ: فَنَکَسَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) رَأْسَهُ مَلِیّاً ثُمَّ رَفَعَ بَصَرَهُ إِلَی السَّمَاءِ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَی الرَّجُلِ فَقَالَ: یَا هَذَا! إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ آدَمَ تِسْعَهًٌْ وَ تِسْعُونَ عِرْقاً تَضْرِبُ فِی النَّسَبِ فَإِذَا وَقَعَتِ النُّطْفَهًُْ فِی الرَّحِمِ اضْطَرَبَتْ تِلْکَ الْعُرُوقُ تَسْأَلُ اللَّهَ الشَّبَهَ لَهَا فَهَذَا مِنْ تِلْکَ الْعُرُوقِ الَّتِی لَمْ یُدْرِکْهَا أَجْدَادُکَ وَ لَا أَجْدَادُ أَجْدَادِکَ خُذْ إِلَیْکَ ابْنَکَ فَقَالَتِ الْمَرْأَهًُْ: فَرَّجْتَ عَنِّی یَا رَسُولَ اللَّه (صلی الله علیه و آله).
امام باقر (علیه السلام) عبدالله‌بن‌سنان از یکی از شیعیان از امام باقر (علیه السلام) روایت کند: مردی از انصار با همسر خود شرفیاب محضر رسول‌اکرم (صلی الله علیه و آله) شد. عرض‌کرد: «ای رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله)! این زن دختر عمو و همسر من زنی پاک و با عفّت است. برای من فرزندی آورده است که چهره‌اش سیاه، لوله‌های بینی گشاد، موهایش پیچیده، بینی‌اش پهن است! خلاصه طفلی با تمام ممیّزات نژادی یک حبشی متولّد شده است. نظیر چنین فرزندی در خانواده و اجداد پدری و مادری‌ام نیست». رسول‌اکرم (صلی الله علیه و آله) از زن سؤال‌کرد: «چه می‌گویی»؟ [آن زن] قسم یاد کرد از موقعی که من به همسری این مرد درآمده‌ام با هیچ‌کس نیامیخته‌ام. حضرت (صلی الله علیه و آله) مانند کسی که به فکر فرورود سر به‌زیر انداخت و سپس سرش را بلند کرد و دیده به آسمان گشود بعد رو به شوهر کرد و فرمود: «بین هر انسان تا آدم نودونه عروق وجود دارد که در ساختمان فرزند همه فعّالیّت می‌کنند. وقتی نطفه‌ای در رحم قرار گیرد عروق به‌جنبش افتاده و همه از خدا درخواست می‌دارند که فرزندی شبیه آن‌ها ساخته شود. این بچّه غیر مشابه شما از همان عرق‌های دوردست است که در اجداد و اجدادِ اجدادت سابقه ندارد. کودک را بگیر، او فرزند توست». زن عرض کرد: «ای رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله)! گره [کار مرا] گشودی و از غصّه خلاصم کردی».