آیه ۴۹ - سوره اسراء

آیه وَ قالُوا أَ إِذا كُنّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِيداً [49]

و گفتند: «آيا هنگامى‌كه ما، استخوان‌هاى پوسيده و پراكنده‌اى شديم، دگربار با آفرينش تازه‌اى برانگيخته خواهيم‌ شد»؟!

سبب نزول

۱
(اسراء/ ۴۹)

الصّادق ( جَاءَ أُبَیُّ‌بْنُ‌خَلَفٍ فَأَخَذَ عَظْماً بَالِیاً مِنْ حَائِطٍ فَفَتَّهُ ثُمَّ قَالَ یَا مُحَمَّدُ (إِذا کُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ مَنْ یُحْیِ الْعِظامَ وَ هِیَ رَمِیمٌ* قُلْ یُحْیِیهَا الَّذِی أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِکُلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ.

امام صادق (علیه السلام)- اُبَیّ‌بن‌خَلَف نزد پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد و استخوان پوسیده‌ای از دیوار برداشت و آن را پودر و خرد کرد و عرض کرد: «ای محمّد (صلی الله علیه و آله)! آنگاه که استخوان پوسیده‌ای شدیم، آیا ما مبعوث می‌شویم»؟! خداوند این آیه را نازل فرمود: «چه کسی این استخوان‌ها را زنده می‌کند درحالی‌که پوسیده است»؟! بگو: «همان کسی آن را زنده می‌کند که نخستین‌بار آن را آفرید و او به هر مخلوقی داناست!. (یس/۷۹۷۸)».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۲۰۲
بحارالأنوار، ج۷، ص۴۲/ العیاشی، ج۲، ص۲۹۶/ نورالثقلین

و گفتند: «آیا هنگامی‌که ما، استخوان‌های پوسیده و پراکنده‌ای شدیم، دگربار با آفرینش تازه‌ای برانگیخته خواهیم شد»

۱ -۱
(اسراء/ ۴۹)

أمیرالمومنین ( فِی تَفْسِیرِ النُّعْمَانِیِّ، فِیمَا رَوَاهُ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (قَالَ وَ أَمَّا احْتِجَاجُهُ عَلَی الْمُلْحِدِینَ فِی دِینِه ... وَ أَمَّا الرَّدُّ عَلَی الدَّهْرِیَّهًِْ الَّذِی یَزْعُمُونَ أَنَّ الدَّهْرَ لَمْ یَزَلْ أَبَداً عَلَی حَالٍ وَاحِدَهًٍْ وَ أَنَّهُ مَا مِنْ خَالِقٍ وَ لَا مُدَبِّرٍ وَ لَا صَانِعٍ وَ لَا بَعْثٍ وَ لَا نُشُورٍ قَالَ تَعَالَی حِکَایَهًًْ لِقَوْلِهِمْ وَ قالُوا ما هِیَ إِلَّا حَیاتُنَا الدُّنْیا نَمُوتُ وَ نَحْیا وَ ما یُهْلِکُنا إِلَّا الدَّهْرُ وَ ما لَهُمْ بِذلِکَ مِنْ عِلْمٍ وَ قالُوا أَ إِذا کُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِیداً ... أَوَّلَ مَرَّهًْ وَ مِثْلُ هَذَا فِی الْقُرْآنِ کَثِیرٌ وَ ذَلِکَ عَلَی مَنْ کَانَ فِی حَیَاهًِْ رَسُولِ اللَّهِ (یَقُولُ هَذِهِ الْمَقَالَهًَْ وَ مَنْ أَظْهَرَ لَهُ الْإِیمَانَ وَ أَبْطَنَ الْکُفْرَ وَ الشِّرْکَ وَ بَقُوا بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ (وَ کَانُوا سَبَبَ هَلَاکِ الْأُمَّهًِْ فَرَدَّ اللَّهُ تَعَالَی بِقَوْلِهِ یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنْ کُنْتُمْ فِی رَیْبٍ مِنَ الْبَعْثِ ...

امام علی (علیه السلام)- در کتاب تفسیر نعمانی از امام علی (علیه السلام) روایت است: امّا پاسخ به دهریّون که معتقدند روزگار همیشه چنین بوده و آفریننده، تدبیرکننده و سازنده‌ای ندارد و برانگیختن و زنده‌شدن مردگان درکار نیست، خداوند متعال در مقامِ نقل اعتقاد آن‌ها فرموده: آن‌ها گفتند: «چیزی جز همین زندگی دنیای ما در کار نیست گروهی از ما می‌میرند و گروهی جای آن‌ها را می‌گیرند و جز طبیعت و روزگار ما را هلاک نمی‌کند»! آنان به این سخن که می‌گویند علمی ندارند. (جاثیه/۲۴) وَ قالُوا أَ إِذا کُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِیداً وَ قالُوا أَ إِذا کُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً أَ إِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِیداً و مانند این آیات در قرآن فراوان است و پاسخ به کسانی می‌باشد که در زمان حیات رسول خدا (صلی الله علیه و آله) این اعتقاد را داشتند، همان کسانی که برای پیامبر (صلی الله علیه و آله) اظهار ایمان کرده و کفر و شرک خویش را پنهان داشتند و بعد از (رحلتِ) رسول خدا (صلی الله علیه و آله) حضور داشته و باعث هلاکت امّت شدند، خداوند به‌عنوان پاسخ به آن‌ها فرمود: ای مردم! اگر در رستاخیز شکی دارید ... (حج/۵)

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۸، ص۲۰۲
بحارالأنوار، ج۷، ص۴۳/ بحارالأنوار، ج۹۰، ص۳۷
بیشتر