آیه ۱۳ - سوره الرحمن

آیه فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ [13]

پس [اى گروه جنّ ‌و انس] كدامين نعمت‌هاى پروردگارتان را انكار مى‌كنيد؟!

قرائت

۱
(الرحمن/ ۱۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ حَمَّادِ‌بْنِ‌عُثْمَان قَالَ: سَمِعْتُ أبا عبد الله (علیه السلام) یَقُولُ یُسْتَحَبُّ أَنْ تَقْرَأَ فِی دُبُرِ الْغَدَاهًِْ یَوْمَ الْجُمُعَهًِْ الرَّحْمَنَ کُلَّهَا ثُمَّ تَقُولَ کُلَّمَا قُلْتَ فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ لَا بِشَیْءٍ مِنْ آلَائِکَ رَبِّ أُکَذِّبُ.

امام صادق (علیه السلام)- حمّادبن‌عثمان گوید: از امام صادق (علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: مستحبّ است که روز جمعه بعد از نماز صبح، سوره‌ی الرّحمن را بخوانی و هرگاه به آیه: فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ برسی، بگویی: «پروردگارا هیچ‌یک از آیات و نشانه‌های تو را تکذیب نمی‌کنم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۶
الکافی، ج۳، ص۴۲۹/ تهذیب الأحکام، ج۳، ص۸/ وسایل الشیعهًْ، ج۷، ص۴۰۸/ مستدرک الوسایل، ج۶، ص۱۰۲/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۳۰۶/ نورالثقلین
۲
(الرحمن/ ۱۳)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَ الرَّحْمَنُ فَلْیَقُلْ عِنْدَ فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ لَا بِشَیْءٍ مِنْ آلَائِکَ رَبِّ أُکَذِّبُ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکه سوره‌ی الرّحمن را تلاوت کند و هربار که آیه: فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ را تلاوت می‌کند بگوید: «پروردگارا هیچ‌یک از آیات و نشانه‌های تو را تکذیب نمی‌کنم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۶
مستدرک الوسایل، ج۴، ص۱۸۱
۳
(الرحمن/ ۱۳)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ جَابِرِ‌بْنِ‌عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: لَمَّا قَرَأَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) سُورَهًَْ الرَّحْمَنِ عَلَی النَّاسِ سَکَتُوا فَلَمْ یَقُولُوا شَیْئاً فَقَالَ (صلی الله علیه و آله) لَلْجِنُّ کَانُوا أَحْسَنَ جَوَاباً مِنْکُمْ لَمَّا قَرَأْتُ عَلَیْهِمْ فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ قَالُوا لَا بِشَیْءٍ مِنْ آلَائِکَ رَبَّنَا نُکَذِّبُ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- وقتی پیامبر (صلی الله علیه و آله) سوره‌ی الرّحمن را برای مردم تلاوت کرد، ساکت شدند و چیزی نگفتند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: جنیّان از شما در جواب‌دادن بهتر هستند. وقتی آیه‌ی فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ را بر آن‌ها خواندم گفتند: «ای پروردگار من! هیچ‌یک از آیات و نشانه‌های تو را تکذیب نمی‌کنم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۶
المناقب لإبن شهرآشوب، ج۱، ص۴۷/ البرهان
۴
(الرحمن/ ۱۳)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الرَّحْمَنِ فَقَالَ عِنْدَ کُلِّ فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ لَا بِشَیْءٍ مِنْ آلَائِکَ رَبِّ أُکَذِّبُ فَإِنْ قَرَأَهَا لَیْلًا ثُمَّ مَاتَ مَاتَ شَهِیداً وَ إِنْ قَرَأَهَا نَهَاراً ثُمَّ مَاتَ مَاتَ شَهِیداً.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس سوره‌ی الرّحمن را تلاوت کند و هربار که آیه: فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ را تلاوت می‌کند بگوید: «ای پروردگار من هیچ‌یک از آیات و نشانه‌های تو را تکذیب نمی‌کنم». اگر هنگام شب آن را تلاوت کند و آنگاه بمیرد، شهید مرده است و اگر در روز تلاوت کند و سپس بمیرد [باز] شهید مرده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۸
وسایل الشیعهًْ، ج۶، ص۷۲/ بحارالأنوار، ج۸۲، ص۴۸/ بحارالأنوار، ج۸۹، ص۳۰۶/ ثواب الأعمال، ص۱۱۶/ الدعوات، ص۲۱۹/ نورالثقلین
۵
(الرحمن/ ۱۳)

الصّادق (علیه السلام)- مَنْ قَرَأَ سُورَهًَْ الرَّحْمَنِ لَیْلًا، یَقُولُ عِنْدَ کُلِّ فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبانِ لَا بِشَیْءٍ مِنْ آلَائِکَ رَبِّ أُکَذِّبُ، وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَکاً فِی أَوَّلِ اللَّیْلِ یَحْفَظُهُ حَتَّی یُصْبِحَ وَ مَنْ قَرَأَهَا حِینَ یُصْبِحُ وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَکاً حَتَّی یُمْسِیَ.

امام صادق (علیه السلام)- هرکس سوره‌ی الرّحمن را هنگام شب بخواند و بعد از هر فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ بگوید: «پروردگارا! هیچ‌یک از نعمت‌های تو را انکار نمی‌کنم»، اگر اوّل شب بخواند، خداوند تا صبح فرشته‌ای برای حفظ او بگمارد و اگر آن را هنگام صبح بخواند، خداوند تا شب فرشته‌ای برای حفظ او بگمارد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۸
نورالثقلین

ولایت

۱
(الرحمن/ ۱۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی یُوسُفَ الْبَزَّازِ قَالَ: تَلَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) هَذِهِ الْآیَهًَْ فَاذْکُرُوا آلاءَ اللهِ قَالَ أَ تَدْرِی مَا آلَاءُ اللَّهِ قُلْتُ لَا قَالَ هِیَ أَعْظَمُ نِعَمِ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ وَ هِیَ وَلَایَتُنَا.

امام صادق (علیه السلام)- یوسف بزّاز گوید: امام صادق (علیه السلام) این آیه: فَاذْکُرُوا آلاءَ اللهِ را تلاوت نمود. و فرمود: «آیا می‌دانی آلَاءُ خدا چیست»؟ عرض کردم: «نه»! فرمود: «آن‌ها بزرگ‌ترین نعمت‌های خدا بر خلق هستند. و آن ولایت ماست».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۸
الکافی، ج۱، ص۲۱۷
۲
(الرحمن/ ۱۳)

الصّادق (علیه السلام)- فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبان ِأَیْ بِأَیِ نِعْمَتِی تُکَذِّبَانِ بِمُحَمَّدٍ أَمْ بِعَلِیٍّ فِیهِمَا أَنْعَمْتَ عَلَی الْعِبَاد.

امام صادق (علیه السلام)- فَبِأَیِّ آلاء رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ، یعنی کدام‌یک از دو نعمت مرا تکذیب می‌کنید؛ محمّد (صلی الله علیه و آله) را یا علی (علیه السلام) را؟ چون به‌واسطه‌ی آن دو نفر به بندگان نعمت دادیم.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۸
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۵۹/ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۰۹/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۱۳/ البرهان
۳
(الرحمن/ ۱۳)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ تُکَذِّبانِ بِوَلَایَهًِْ‌أمیرالمؤمنین (علیه السلام) أَوْ حُبِّ فاطمهًْ الزَّهْرَاءِ (سلام الله علیها).

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ؛ ای گروه جنّیان و انسیان! ولایت امیرالمؤمنین علیّ‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) و حبّ فاطمه زهرا (سلام الله علیها) را تکذیب می‌کنید؟!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۸
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۹۹
۴
(الرحمن/ ۱۳)

الصّادق (علیه السلام)- فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ قَالَ مُحَمَّدٌ (صلی الله علیه و آله) وَ عَلِیٌّ (علیه السلام).

امام صادق (علیه السلام)- فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ؛ منظور از آلاء، محمّد (صلی الله علیه و آله) و علی (علیه السلام) هستند.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۸
بحارالأنوار، ج۲۴، ص۶۹/ القمی، ج۲، ص۳۴۴
۵
(الرحمن/ ۱۳)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِهِ: فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبان ِقَالَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ تَقَدَّسَ فَبِأَیِ النِّعْمَتَیْنِ تَکْفُرَانِ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) أَمْ بِعَلِی (علیه السلام).

امام صادق (علیه السلام)- فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ؛ مقصود این است که خداوند متعال می‌فرماید: به‌کدام‌یک از دو نعمت من ناسپاس هستید؟ به محمّد (صلی الله علیه و آله) یا علی (علیه السلام)؟!

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۵، ص۳۹۸
بحارالأنوار، ج۳۶، ص۱۷۳/ القمی، ج۲، ص۳۴۴/ نورالثقلین/ نورالثقلین
بیشتر