آیه إِنَّ الَّذينَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنى أُولئِكَ عَنْها مُبْعَدُونَ [101]
[امّا] كسانى‌كه [صالح بودند و] از قبل، وعده‌ی نيك از سوى ما به آن‌ها داده شده از آن دور نگاهداشته مى‌شوند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ أَتَی عَبْدُ اللَّهِ‌بْنُ‌الزِّبَعْرَی إِلَی رسول الله (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ یا محمد (صلی الله علیه و آله) أَ لَسْتَ تَزْعُمُ أَنَّ عُزَیْراً رَجُلٌ صَالِحٌ وَ أَنَّ عِیسَی (علیه السلام) رَجُلٌ صَالِحٌ وَ أَنَّ مَرْیَمَ (سلام الله علیها) امْرَأَهًٌْ صَالِحَهًٌْ قَالَ بَلَی قَالَ فَإِنَّ هَؤُلَاءِ یُعْبَدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَهُمْ فِی النَّارِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنی أَیِ الْمَوْعِدَهًُْ بِالْجَنَّهًِْ.
پیامبر ( وقتی این آیه نازل شد، عبدالله‌بن‌زبعری نزد رسول خدا (آمد و گفت: «ای محمّد (! آیا این‌طور نیست که می‌پنداری که عُزَیر مردی صالح است و عیسی (مردی صالح است و مریم (زنی صالح است»؟ فرمود: «بله همین‌طور است». گفت: «این‌ها به‌جای خدا پرستش می‌شوند؛ پس آن‌ها در آتش هستند». پس خدای تعالی این آیه: إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الحُسْنی را نازل فرمود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ أَبِیه أَنَّ رسول الله (صلی الله علیه و آله) قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَأْتِی یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ بِکُلِّ شَیْءٍ یُعْبَدُ مِنْ دُونِهِ مِنْ شَمْسٍ أَوْ قَمَرٍ أَوْ غَیْرِ ذَلِکَ ثُمَّ یَسْأَلُ کُلَّ إِنْسَانٍ عَمَّا کَانَ یَعْبُدُ فَیَقُولُ کُلُّ مَنْ عَبَدَ غَیْرَهُ رَبَّنَا إِنَّا کُنَّا نَعْبُدُهَا لِتُقَرِّبَنَا إِلَیْکَ زُلْفَی قَالَ فَیَقُولُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لِلْملائکهًْ اذْهَبُوا بِهِمْ وَ بِمَا کَانُوا یَعْبُدُونَ إِلَی النَّارِ مَا خَلَا مَنِ اسْتَثْنَیْتُ فَإِنَّ أُولئِکَ عَنْها مُبْعَدُونَ.
پیامبر ( امام باقر (از رسول خدا (روایت می‌کند که ایشان فرمود: «خداوند در روز قیامت اشیایی را مثل خورشید و ماه و... که به‌جای او در دنیا مورد پرستش قرار گرفته‌اند، جمع می‌آورد. سپس از هر انسانی، درباره‌ی آنچه می‌پرستیده، سؤال می‌کند و او می‌گوید: «پروردگارا! ما آنان را برای نزدیک‌شدن به تو می‌پرستیدیم». سپس خداوند تبارک‌وتعالی به فرشتگان می‌گوید: «آن‌ها را و هرچه را که می‌پرستیدند ببرید و به آتش اندازید، به‌جز کسانی را که استثنا نمودم؛ أُولئِکَ عَنْها مُبْعَدُونَ».
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ شِیعَتَنَا یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ عَلَی مَا فِیهِمْ مِنْ ذُنُوبٍ أَوْ غَیْرِهِ مُبْیَضَّهًًْ وُجُوهُهُمْ مَسْتُورَهًًْ عَوْرَاتُهُمْ آمِنَهًًْ رَوْعَتُهُمْ قَدْ سُهِّلَتْ لَهُمُ الْمَوَارِدُ وَ ذَهَبَتْ عَنْهُمُ الشَّدَائِدُ یَرْکَبُونَ نُوقاً مِنْ یَاقُوتٍ فَلَا یَزَالُونَ یَدُورُونَ خِلَالَ الْجَنَّهًِْ عَلَیْهِمْ شِرَاکٌ مِنْ نُورٍ یَتَلَأْلَأُ تُوضَعُ لَهُمُ الْمَوَائِدُ فَلَا یَزَالُونَ یَطْعَمُونَ وَ النَّاسُ فِی الْحِسَابِ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنی أُولئِکَ عَنْها مُبْعَدُونَ لا یَسْمَعُونَ حَسِیسَها وَ هُمْ فِی مَا اشْتَهَتْ أَنْفُسُهُمْ خالِدُونَ.
امام صادق ( خداوند در روز قیامت شیعیان ما را با وجود گناهان و عیب های ایشان، روسفید و درخشان برمی‌انگیزد و عیب هایشان را می‌پوشاند و مکان‌های گذر را برایشان آسان می‌سازد و سختی‌ها را از آنان می‌زداید و آنان را سوار بر شترانی از یاقوت می‌کند که افسارهایی از نور دارند و در بهشت با آن به گردش می‌پردازند و برایشان سفره‌هایی چیده می‌شود و پیوسته از آن میل می‌کنند؛ حال آنکه دیگر مردم، مشغول حسابرسی هستند، و آیه: إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُم مِّنَّا الحُسْنَی أُوْلَئِکَ عَنْهَا مُبْعَدُونَ * لَا یَسْمَعُونَ حَسِیسَهَا وَ هُمْ فِی مَا اشْتَهَتْ أَنفُسُهُمْ خَالِدُونَ، بیانگر همین مطلب می‌باشد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا عَلِیُّ (علیه السلام) أَنْتَ وَ شِیعَتُکَ عَلَی الْحَوْضِ تَسْقُونَ مَنْ أَحْبَبْتُمْ وَ تَمْنَعُونَ مَنْ کَرِهْتُمْ وَ أَنْتُمُ الْآمِنُونَ یَوْمَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ فِی ظِلِّ الْعَرْشِ یَفْزَعُ النَّاسُ وَ لَا تَفْزَعُونَ وَ یَحْزَنُ النَّاسُ وَ لَا تَحْزَنُونَ فِیکُمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنی أُولئِکَ عَنْها مُبْعَدُونَ فِیکُمْ نَزَلَتْ لا یَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَکْبَرُ وَ تَتَلَقَّاهُمُ الملائکةُ هذا یَوْمُکُمُ الَّذِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ.
پیامبر ( ای علی (! تو و شیعیانت بر روی حوض قرار می‌گیرید و هرکه را که بخواهید می‌نوشانید و هرکه را ناپسند بدارید، محروم می‌کنید و شما در روز ترس و اضطراب بزرگ، در زیر سایه‌ی عرش، ایمن خواهید بود و مردم مضطرب و اندوهگین می‌شوند و شما دچار هیچ اضطراب و اندوهی نمی‌شوید. این آیه در مورد شما نازل شده است إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُم مِّنَّا الْحُسْنَی أُوْلَئِکَ عَنْهَا مُبْعَدُونَ، «لَا یَسْمَعُونَ حَسِیسَهَا وَ هُمْ فِی مَا اشْتَهَتْ أَنفُسُهُمْ خَالِدُونَ، لَا یَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْأَکْبَرُ وَ تَتَلَقَّاهُمُ المَلَائِکَةُ هَذَا یَوْمُکُمُ الَّذِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ؛ ای علی (! تو و شیعیانت در موقف مورد درخواست قرار می‌گیرید [و همه برای شفاعت به‌دنبال شما هستند] و در بهشت از نعمت برخوردار می‌گردید ...».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- النُّعْمَانِ‌بْنِ‌بَشِیرٍ قَالَ کُنَّا ذَاتَ لَیْلَهًٍْ عِنْدَ علی‌بن‌ابی‌طالب (علیه السلام) سِمَاراً إِذْ قَرَأَ هَذِهِ الْآیَهًَْ إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنی فَقَالَ أَنَا مِنْهُمْ وَ أُقِیمَتِ الصَّلَاهًُْ فَوَثَبَ وَ دَخَلَ الْمَسْجِدَ وَ هُوَ یَقُولُ لا یَسْمَعُونَ حَسِیسَها وَ هُمْ فِی مَا اشْتَهَتْ أَنْفُسُهُمْ خالِدُونَ ثُمَّ کَبَّرَ لِلصَّلَاهًِْ.
امام علی ( نعمان‌بن‌بشیر روایت می‌کند که شبی نزد امام علیّ‌بن‌ابی‌طالب (نشسته بودیم و صحبت می‌کردیم که این آیه را خواند: إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُم مِّنَّا الحُسْنَی أُوْلَئِکَ عَنْهَا مُبْعَدُونَ. سپس فرمود: «من از جمله‌ی ایشان هستم». نماز اقامه شد و بلند شد و درحالی‌که با خود آیه: لا یَسْمَعُونَ حَسِیسَهَا وَ هُمْ فِی مَا اشْتَهَتْ أَنفُسُهُمْ خَالِدُونَ؛ را زمزمه می‌کرد وارد مسجد شد و سپس تکبیر نماز را گفت.
الصّادق (علیه السلام)- أنّ سِنَانَ بن عَبْد الرَّحْمن مِنْ أهْلِ قَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنی.
امام صادق ( سنان‌بن‌عبدالرّحمن از اهل [این] سخن خدای تعالی است: إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الحُسْنی.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- یَنْجُو الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ الْحُسْنی.
امام علی ( امّا آن کسی که لطف حقّ را دریافت کرده باشد، نجات می‌یابد و راه حق را به سر می‌برد.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- نَسَخَ قَوْلَهُ تَعَالَی وَ إِنْ مِنْکُمْ إِلَّا وارِدُها قَوْلُهُ إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنی أُولئِکَ عَنْها مُبْعَدُونَ.
امام علی ( آیه: إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُم مِّنَّا الحُسْنَی أُوْلَئِکَ عَنْهَا مُبْعَدُونَ، آیه: و هیچ‌کس از شما نیست مگر [اینکه] در آن وارد می‌گردد. (مریم/۷۱) را نسخ می‌کند.
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ أُولئِکَ عَنْهَا مُبْعَدُونَ یَعْنِی الْمَلَائِکَهًَْ وَ عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ (علیه السلام) وَ قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌إِبْرَاهِیمَ (رحمة الله علیه) إِنَّ الَّذِینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنی نَاسِخَهًٌْ لِقَوْلِهِ وَ إِنْ مِنْکُمْ إِلاَّ وارِدُهَا.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( أُوْلَئِکَ عَنْهَا مُبْعَدُونَ؛ منظور از آن، فرشتگان و عیسی‌بن‌مریم (می‌باشد.