آیه ۱۲۵ - سوره انعام

امام صادق (علیه السلام)- عبدالحمیدبن‌ابی‌علا روایت می‌کند که امام صادق (علیه السلام) فرمود: «راستی هرگاه خداوند عزّوجلّ خیر بنده‌ای را بخواهد، نقطه‌ای از نور در دلش قرار می‌دهد و آن نور دل و گوشش را نورانی می‌گرداند، تا بر آنچه شما در دست دارید از خود شما حریص‌تر گردد، و هرگاه برای بنده‌ای بد بخواهد، نقطه‌ی سیاهی در دلش قرار می‌دهد تا گوش و دلش را تاریک سازد. سپس این آیه را تلاوت فرمود: فَمَنْ یُرِدِ اللهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ وَ مَنْ یُرِدْ أَنْ یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقاً حَرَجاً کَأَنَّما یَصَّعَّدُ فِی السَّماءِ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هنگامی‌که این کلام خداوند: فَمَنْ یُرِدِ اللهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ نازل شد. گفتند: «ای رسول خدا (صلی الله علیه و آله)! چگونه خداوند سینه‌اش را برای اسلام گشاده می‌سازد»؟ فرمود: «خدای تعالی نوری در قلبش می‌اندازد. سپس گشاده می‌شود و وسعت پیدا می‌کند». گفتند: «آیا برای آن نشانه هست»؟ فرمود: «بله کناره‌گیری از دنیای فریبا و توجّه به جهان ابدی و توشه برداشتن برای سکونت در قبر».

امام کاظم (علیه السلام)- عبداللّه‌بن‌جعفر از برادرش امام کاظم (علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: «قلب آدمی تا حقیقت را نیافته است تشویش و اضطراب دارد، ولی چون به حق دست یافت، سکون و آرامش می‌یابد. و این آیه را قرائت فرمود: فَمَنْ یُرِدِ اللهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صدْرَهُ لِلْإِسْلامِ وَ مَنْ یُرِدْ أَنْ یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صدْرَهُ ضَیِّقاً حَرَجاً کَأَنَّما یَصَّعَّدُ فِی السَّماءِ».

امام رضا (علیه السلام)- مَنْ یُرِدِ اللهُ أَنْ یَهْدِیَهُ؛ کسی را که خدا می‌خواهد او را با ایمان خویش در دنیا به‌سوی بهشت و خانه‌ی کرامت خود در آخرت هدایت کند، سینه‌ی وی را برای تسلیم به خدا و اعتماد بر او و اطمینان به پاداشی که وعده داده است، می‌گشاید تا اینکه او [به خدای خویش] اطمینان پیدا کرده و آرامش یابد. وَ مَنْ یُرِدْ أَنْ یُضِلَّهُ؛ و هرکه را که می‌خواهد به خاطر کفری که به خدا ورزیده و معصیت وی را در دنیا مرتکب شده است، از بهشت خویش و خانه‌ی کرامتش در آخرت گمراه سازد، سینه‌اش را آنچنان تنگ می‌کند تا اینکه در کفر خود شک کند و قلبش در نتیجه‌ی اعتقادش مضطرب و پریشان شود تا این به این حالت درآید: کَأَنَّمَا یَصَّعَّدُ فِی السَّمَاء کَذَلِکَ یَجْعَلُ اللهُ الرِّجْسَ عَلَی الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ.

امام صادق (علیه السلام)- بدانید وقتی خداوند برای بنده‌ای خیری اراده کند، خداوند سینه‌اش را برای اسلام گشاده می‌سازد و هر وقت آن را به او عطا کند، زبانش به حق گویا می‌شود و قلبش را بر آن گره می‌زند و به آن عمل می‌کند و زمانی‌که خداوند آن‌ها را برای او جمع گرداند، اسلامش کامل می‌گردد و نزد خداوند اگر بر آن حالت بمیرد از مسلمانان می‌باشد، و هر وقت خداوند برای بنده‌ای خیری نخواهد، او را به خودش واگذار می‌کند و سینه‌اش تنگ می‌باشد. اگر حقّی بر زبانش جاری شود، قلبش به آن اعتقاد نداشته باشد و وقتی که به آن اعتقاد قلبی نداشته باشد، خداوند عمل به آن را به او عطا نمی‌کند. وقتی این امور در او جمع شود و او در آن حالت از دنیا برود، نزد خداوند از منافقان می‌باشد و آنچه از حق که خداوند اعتقاد قلبی به آن را به او عطا نکرده و عمل به آن را به او عطا نکرده بر زبانش جاری شده حجّت برضدّ او می شود؛ پس تقوای الهی پیشه کنید و از او بخواهید که سینه‌هایتان را برای اسلام گشاده سازد و زبان‌هایتان را طوری قرار دهد که سخن حق می‌گوید تا اینکه شما را در آن حالت از دنیا ببرد.

امام صادق (علیه السلام)- عبدالخالق نقل می‌کند: از امام صادق (علیه السلام) در مورد کلام خداوند متعال: وَ مَن یُرِدْ أَن یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقًا حَرَجًا کَأَنَّمَا یَصَّعَّدُ فِی السَّمَاء پرسیدم و ایشان فرمود: «گاه سینه ممکن است تنگ باشد، ولی دارای روزنهای باشد که توسّط آن بشنود و ببیند و حَرَج یعنی دلی که سربسته است و دریچه‌ای در آن وجود ندارد که به‌وسیله‌ی آن صداها را بشنود و اشیاء را ببیند».

امام صادق (علیه السلام)- کَذَلِکَ یَجْعَلُ اللهُ الرِّجْسَ عَلَی الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ؛ الرِّجْسَ] یعنی شک.