آیه وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطيرُ بِجَناحَيْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْ‌ءٍ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ [38]
هيچ جنبنده‌اى در زمين، و هيچ پرنده‌اى كه با دو بال خود پرواز مى‌كند، نيست مگر اينكه امّت‌هايى همانند شما هستند. ما هيچ چيز را در اين كتاب، فروگذار نكرديم؛ سپس [همگى] به‌سوى پروردگارشان محشور مى‌گردند.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ: وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لَا طائِرٍ یَطِیرُ بِجَناحَیْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ یَعْنِی خَلَقَ مِثْلَکُمْ وَ قَالَ: کُلُّ شَیْءٍ مِمَّا خَلَقَ خَلَقَ مِثْلَکُمْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ یَطِیرُ بِجَناحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ، یعنی آفریده‌ای همانند شما هستند. هرچیزی که آفریده شده، آفریده‌ای مانند شما هستند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ سَأَلُوهُ أَمِیرَالمُؤمِنِینَ (علیه السلام) عنْ أَقْسَامِ الْأُمَّهًِْ فِی کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی فَقَالَ (علیه السلام) وَ الْأُمَّهًُْ جَمْعُ دَوَابَّ وَ جَمْعُ طُیُورٍ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ یَطِیرُ بِجَناحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ أَیْ جَمَاعَاتٌ یَأْکُلُونَ وَ یَشْرَبُونَ وَ یَتَنَاسَلُونَ وَ أَمْثَالُ ذَلِکَ.
امام علی (علیه السلام)- و از امیرالمؤمنین (علیه السلام) درباره‌ی اقسام امّت در کتاب خدای متعال پرسیدند. فرمود: «اُمَّة، [به‌معنای] گردهم آمدن جنبندگان و گردهم آمدن پرندگان است. خدای تعالی فرمود: وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ یَطِیرُ بِجَناحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُکُمْ؛ یعنی گروه‌هایی هستند که می‌خورند و می‌آشامند و تولید مثل می‌کنند و مانند آن».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ أَبِی الطُّفَیْلِ قَالَ: سَأَلْتُ أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَنْ مَعْنَی دَابَّهًِْ الْأَرْضِ فَقُلْتُ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام): مَنْ هُوَ؟ قَالَ: هُوَ رَبُّ الْأَرْضِ الَّذِی تَسْکُنُ مَا لِلْأَرْضِ بِهِ.
امام علی (علیه السلام)- ابوطفیل گوید: از امام علی (علیه السلام) درباره‌ی معنی دابهًْ الأرض سؤال کردم: «ای امیرمؤمنان (علیه السلام)! او کیست»؟ فرمود: «او صاحب زمین است که هرچه زمین دارد به‌وسیله‌ی او آرامش می‌یابد».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ أَبِی ذَرٍ (رحمة الله علیه) قَالَ: بَیْنَا أَنَا عِنْدَ رَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و آله) إذَا انْتَطَحَتْ عَنْزَانِ فَقَالَ رَسُولُ الله (صلی الله علیه و آله) أ تَدْرُونَ فِیمَا انْتَطَحَا؟ فَقَالُوا: لَا نَدْرِی. قَالَ: لَکِنِ اللَّهُ یَدْرِی وَ سَیَقْضِی بَیْنَهُمَا.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوذر (رحمة الله علیه) گوید: من نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بودم و دو نر به هم شاخ زدند، پیغمبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «می‌دانید برای چه به هم شاخ زنند»؟ گفتند: «نمی‌دانیم». فرمود: «ولیّ خدا می‌داند و میان آن‌ها قضاوت می‌کند».
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ (علیه السلام) لِابْنِهِ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) حِینَ حَضَرَتْهُ الْوَفَاهًُْ إِنَّنِی قَدْ حَجَجْتُ عَلَی نَاقَتِی هَذِهِ عِشْرِینَ حِجَّهًًْ فَلَمْ أَقْرَعْهَا بِسَوْطٍ قَرْعَهًًْ فَإِذَا نَفَقَتْ فَادْفِنْهَا لَا یَأْکُلْ لَحْمَهَا السِّبَاعُ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) قَالَ مَا مِنْ بَعِیرٍ یُوقَفُ عَلَیْهِ مَوْقِفَ عَرَفَهًَْ سَبْعَ حِجَجٍ إِلَّا جَعَلَهُ اللَّهُ مِنْ نَعَمِ الْجَنَّهًِْ وَ بَارَکَ فِی نَسْلِهِ فَلَمَّا نَفَقَتْ حَفَرَ لَهَا أَبُو جَعْفَر (علیه السلام) وَ دَفَنَهَا.
امام صادق (علیه السلام)- یونس‌بن‌یعقوب از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: امام سجّاد (علیه السلام) هنگام وفات به فرزندش امام باقر (علیه السلام) فرمود: «با این شتر بیست مرتبه به مکّه رفته‌ام و یک شلّاق به او نزده‌ام هر وقت مرد او را دفن کن که گوشتش را درندگان نخورند زیرا پیغمبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر شتری که هفت‌مرتبه در موقف عرفات حاضر باشد خداوند او را از چهارپایان بهشت قرار می‌دهد و نسل او را مبارک می‌کند». وقتی شتر مُرد، امام باقر (علیه السلام) گودالی حفر نمود و او را دفن کرد.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ أَیْ مَا تَرَکْنَا.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ، یعنی [فراموش و] رها نکردیم.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ أَمَّا الرَّدُّ عَلَی مَنْ قَالَ بِالرَّأْیِ وَ الْقِیَاسِ وَ الِاسْتِحْسَانِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ مَنْ یَقُولُ إِنَّ الِاخْتِلَافَ رَحْمَهًٌْ فَاعْلَمْ أَنَّا لَمَّا رَأَیْنَا مَنْ قَالَ بِالرَّأْیِ وَ الْقِیَاسِ قَدِ اسْتَعْمَلُوا الشُّبُهَاتِ فِی الْأَحْکَامِ لَمَّا عَجَزُوا عَنْ عِرْفَانِ إِصَابَهًِْ الْحُکْمِ وَ قَالُوا مَا مِنْ حَادِثَهًٍْ إِلَّا وَ لِلَّهِ فِیهَا حُکْمٌ وَ لَا یَخْلُو الْحُکْمُ فِیهَا مِنْ وَجْهَیْنِ إِمَّا أَنْ یَکُونَ نَصّاً أَوْ دَلِیلًا وَ إِذَا رَأَیْنَا الْحَادِثَهًَْ قَدْ عُدِمَ نَصُّهَا فَزِعْنَا أَیْ رَجَعْنَا إِلَی الِاسْتِدْلَالِ عَلَیْهَا بِأَشْبَاهِهَا وَ نَظَائِرِهَا لِأَنَّا مَتَی لَمْ نَفْزَعْ إِلَی ذَلِکَ أَخْلَیْنَاهَا مِنْ أَنْ یَکُونَ لَهَا حُکْمٌ وَ لَا یَجُوزُ أَنْ یَبْطُلَ حُکْمُ اللَّهِ فِی حَادِثَهًٍْ مِنَ الْحَوَادِثِ لِأَنَّهُ یَقُولُ سُبْحَانَهُ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ وَ لَمَّا رَأَیْنَا الْحُکْمَ لَا یَخْلُو وَ الْحَادِثَ لَا یَنْفَکُّ مِنَ الْحُکْمِ الْتَمَسْنَاهُ مِنَ النَّظَائِرِ لِکَیْلَا تَخْلُوَ الْحَادِثَهًُْ مِنَ الْحُکْمِ بِالنَّصِ أَوْ بِالاسْتِدْلَالِ وَ هَذَا جَائِزٌ عِنْدَنَا.
امام علی (علیه السلام)- امّا رد بر سخن کسانی‌که معتقد به رأی و قیاس و استحسان و اجتهاد هستند و همچنین کسانی‌که می‌گویند اختلاف مایه رحمت است. پس بدان که کسانی‌که معتقد به رأی و قیاسند، وقتی از فهم حکم درست عاجز شدند به احکام مشتبه عمل کردند و گفتند هر آنچه اتّفاق می‌افتد، خداوند در مورد آن حکمی دارد. این حکم از دو حال خارج نیست؛ یا نصّی بر آن وارد شده یا دلیلی برای آن است. وقتی در مورد مسئله‌ای نصی نیافتیم، مجبوریم به آن به‌وسیله احکام مشابه استدلال کرده و حکم به نظایرش کنیم که اگر این کار را نکنیم، آن امر را بدون حکم گذاشته‌ایم و جایز نیست که حکم خدا در هیچ امری باطل و تعطیل باشد. خدای سبحان می‌فرماید: مَا فَرَّطْنَا فِی الْکِتَابِ مِنْ شَیْءٍ؛ وقتی می‌بینیم حکم باید باشد و افعال نیز باید دارای حکم باشند، آن حکم را از نظایرش جستجو می‌کنم تا آن فعل بدون حکم باقی نماند، از روی نص باشد یا استدلال و این برای ما جایز است.
الکاظم (علیه السلام)- مُحَمَّدُ‌بْنُ‌مَحْمُودٍ بِإِسْنَادِهِ رَفَعَهُ إِلَی مُوسَی‌بْنِ‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) أَنَّهُ قَال: لَمّا دَخَلْتُ عَلَی الرَّشِیدِ فَقَالَ لِی کَیْفَ قُلْتُمْ إِنَّا ذُرِّیَّهًُْ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) وَ النَّبِیُّ لَمْ یُعَقِّبْ وَ إِنَّمَا الْعَقِبُ لِلذَّکَرِ لَا لِلْأُنْثَی وَ أَنْتُمْ وُلْدُ الِابْنَهًِْ وَ لَا یَکُونُ لَهَا عَقِبٌ فَقُلْتُ أَسْأَلُهُ {أَسْأَلُکَ} بِحَقِّ الْقَرَابَهًِْ وَ الْقَبْرِ وَ مَنْ فِیهِ إِلَّا مَا أَعْفَانِی عَنْ هَذِهِ الْمَسْأَلَهًِْ فَقَالَ لَا أَوْ تُخْبِرَنِی بِحُجَّتِکُمْ فِیهِ یَا وَلَدَ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ أَنْتَ یَا مُوسَی (علیه السلام) یَعْسُوبُهُمْ وَ إِمَامُ زَمَانِهِمْ کَذَا أُلْقِیَ إِلَیَّ وَ لَسْتُ أُعْفِیکَ فِی کُلِّ مَا أَسْأَلُکَ عَنْهُ حَتَّی تَأْتِیَنِی فِیهِ بِحُجَّهًٍْ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی فَأَنْتُمْ تَدَّعُونَ مَعْشَرَ وُلْدِ عَلِیٍّ (علیه السلام) أَنَّهُ لَا یَسْقُطُ عَنْکُمْ مِنْهُ شَیْءٌ أَلِفٌ وَ لَا وَاوٌ إِلَّا وَ تَأْوِیلُهُ عِنْدَکُمْ وَ احْتَجَجْتُمْ بِقَوْلِهِ عَزَّ وَ جَلَّ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ وَ قَدِ اسْتَغْنَیْتُمْ عَنْ رَأْیِ الْعُلَمَاءِ وَ قِیَاسِهِمْ فَقُلْتُ تَأْذَنُ لِی فِی الْجَوَابِ فَقَالَ هَاتِ فَقُلْتُ أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ. وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ موسی وَ هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ* وَ زَکَرِیَّا وَ یَحْیی وَ عِیسی مَنْ أَبُوعِیسَی یَا أَمِیرَالمُؤمِنِینَ فَقَالَ لَیْسَ لِعِیسَی (علیه السلام) أَبٌ فَقُلْتُ إِنَّمَا أَلْحَقْنَاهُ بِذَرَارِیِّ الأَنبِیَاءِ (علیهم السلام) مِنْ طَرِیقِ مَرْیَمَ (سلام الله علیها) وَ کَذَلِکَ أُلْحِقْنَا بِذَرَارِیِّ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) مَنْ قِبَلِ أُمِّنَا فَاطِمَهًَْ (سلام الله علیها).
امام کاظم (علیه السلام)- محمّدبن‌محمود با سندش از امام کاظم (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: «نزد هارون‌الرشید آمدم. به من گفت: «چگونه می‌گویید ما فرزندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) هستیم درحالی‌که پیامبر (صلی الله علیه و آله) نسلی نداشت؛ زیرا نسل از فرزند پسر است نه فرزند دختر و شما فرزندان دختر هستید و دختر نسلی ندارد»؟ گفتم: «به حقّ خویشاوندی و قبر [پیامبر (صلی الله علیه و آله)] و کسی که در آن است از تو می‌خواهم که مرا از این سؤال معاف داری». گفت: «نه مگر اینکه از دلیلتان درباره‌ی آن به من خبر دهی ای فرزند علی (علیه السلام)! و اینگونه به من گزارش داده شده است که تو ای موسی! بزرگشان و امام زمانشان هستی و تو را در مورد هر چیزی که درباره‌ی آن از تو می‌پرسم معاف نمی‌دارم تا درباره‌ی آن برایم دلیلی از کتاب خدای تعالی بیاوری. شما گروه فرزندان علی (علیه السلام) ادّعا می‌کنید که چیزی از قرآن نه الفی و نه واوی نیست مگر آنکه تأویل آن نزد شما است و به این کلام خداوند عزّوجلّ استدلال می‌کنید: ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ، و خود را از نظر علماء و قیاس آن‌ها بی‌نیاز می‌دانید». گفتم: «اجازه می‌دهی جواب بدهم»؟ گفت: «[جوابت را] بیاور». گفتم: «أَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ، بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ موسی وَ هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی المُحْسِنِینَ* وَ زَکَرِیَّا وَ یَحْیی وَ عِیسی؛ ای امیرمؤمنان! پدر عیسی (علیه السلام) کیست»؟ گفت: «عیسی (علیه السلام) پدری ندارد». گفتم: «او را از طریق مریم (سلام الله علیها) به فرزندان پیامبران (علیهم السلام) ملحق کردیم و همین‌طور ما از ناحیه‌ی مادرمان فاطمه (سلام الله علیها) به فرزندان پیامبر (صلی الله علیه و آله) ملحق شدیم».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ عُمَارَهًَْ بْنِ زَیْدٍ الْوَاقِدِیِّ قَالَ: حَجَّ هِشَامُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِکِ بْنِ مَرْوَانَ سَنَهًًْ مِنَ السِّنِینَ وَ کَانَ قَدْ حَجَّ فِی تِلْکَ السَّنَهًِْ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ الْبَاقِرُ (علیه السلام) وَ ابْنُهُ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) ... فَقَالَ هِشَامُ‌بْنُ‌عَبْدِالْمَلِکِ إِنَّ عَلِیّاً (علیه السلام) کَانَ یَدَّعِی عِلْمَ الْغَیْبِ وَ اللَّهُ لَمْ یُطْلِعْ عَلَی غَیْبِهِ أَحَداً فَمِنْ أَیْنَ ادَّعَی ذَلِک فَقَالَ أَبِی إِنَّ اللَّهَ جَلَّ ذِکْرُهُ أَنْزَلَ عَلَی نَبِیِّهِ کِتَاباً بَیَّنَ فِیهِ مَا کَانَ وَ مَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ فِی قَوْلِهِ وَ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْکِتابَ تِبْیاناً لِکُلِّ شَیْءٍ وَ هُدیً وَ مَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِینَ وَ فِی قَوْلِهِ کُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ وَ فِی قَوْلِهِ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ وَ فِی قَوْلِهِ وَ ما مِنْ غائِبَةٍ فِی السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِلَّا فِی کِتابٍ مُبِینٍ وَ أَوْحَی اللَّهُ إِلَی نَبِیِّهِ (علیه السلام) أَنْ لَا یُبْقِیَ فِی غَیْبِهِ وَ سِرِّهِ وَ مَکْنُونِ عِلْمِهِ شیء {شَیْئاً} إِلَّا یُنَاجِی بِهِ عَلِیّاً (علیه السلام) فَأَمَرَهُ أَنْ یُؤَلِّفَ الْقُرْآنَ مِنْ بَعْدِه ... ثُمَّ قَالَ (صلی الله علیه و آله) لِأَصْحَابِهِ: عَلِیُّ‌بْنُ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) یُقَاتِلُ عَلَی تَأْوِیلِ الْقُرْآنِ کَمَا قَاتَلْتُ عَلَی تَنْزِیلِهِ وَ لَمْ یَکُنْ عِنْدَ أَحَدٍ تَأْوِیلُ الْقُرْآنِ بِکَمَالِهِ وَ تَمَامِهِ إِلَّا عِنْدَ عَلِیٍّ (علیه السلام).
امام صادق (علیه السلام)- عمارهًْ بن زید واقدی گوید: هشام‌بن‌عبد الملک در یکی از سال‌ها برای حج به مکه آمد و در آن سال امام باقر (علیه السلام) و فرزندش امام صادق (علیه السلام) هم به حج آمده بودند ... هشام‌بن‌عبدالملک گفت: «علی ادّعای علم غیب می‌کرد درحالی‌که خداوند هیچ‌کس را بر غیبش آگاه نساخت؛ پس آن را از کجا ادّعا می‌کرد»؟ [از امام صادق (علیه السلام) روایت است که] پدرم فرمود: «خداوند عزّوجلّ بر پیامبرش کتابی نازل فرمود و در آن [کتاب] آنچه بود و آنچه تا روز قیامت خواهد بود بیان فرمود؛ در این سخنش [به این مطلب اشاره شده است]: و ما این کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر همه چیز، و مایه‌ی هدایت و رحمت. (نحل/۸۹). و پند و اندرزی برای پرهیزکاران قرار دادیم. (بقره/۶۶). و در این سخنش: همه چیز را در کتاب آشکارکننده‌ای برشمرده‌ایم!. (یس/۱۲). و در این سخنش: ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ و در این سخنش: و هیچ موجود پنهانی در آسمان و زمین نیست مگر اینکه در کتاب مبین (در لوح محفوظ و علم بی‌پایان پروردگار) ثبت است!. (نمل/۷۵). و خداوند به پیامبرش (صلی الله علیه و آله) وحی فرمود که در علم غیبش، سرّش و علم مخفیش چیزی باقی نگذارد مگر آنکه آن را به‌عنوان راز به علی (علیه السلام) بگوید و به او دستور داد که قرآن را بعد از او جمع کند... سپس پیامبر (صلی الله علیه و آله) به اصحابش فرمود: «علیّ‌بن‌ابیطالب (علیه السلام) برای تأویل [و تفسیر] قرآن جنگ می‌کند همانگونه که من برای نزول قرآن جنگ کردم. و تأویل قرآن تمام و کمال نزد هیچ‌کس جز علی (علیه السلام) نبود».
الرّضا (علیه السلام)- إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَمْ یَقْبِضْ نَبِیَّهُ (صلی الله علیه و آله) حَتَّی أَکْمَلَ لَهُ الدِّینَ وَ أَنْزَلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنَ فِیهِ تَفْصِیلُ کُلِّ شَیْءٍ بَیَّنَ فِیهِ الْحَلَالَ وَ الْحَرَامَ وَ الْحُدُودَ وَ الْأَحْکَامَ وَ جَمِیعَ مَا یَحْتَاجُ إِلَیْهِ النَّاسُ کَمَلًا فَقَالَ عَزَّوَجَلَ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ وَ أَنْزَلَ فِی حِجَّهًِْ الْوَدَاعِ وَ هِیَ آخِرُ عُمُرِهِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً فَأَمْرُ الْإِمَامَهًِْ مِنْ تَمَامِ الدِّینِ وَ لَمْ یَمْضِ حَتَّی بَیَّنَ لِأُمَّتِهِ مَعَالِمَ دِینِهِمْ وَ أَوْضَحَ لَهُمْ سَبِیلَهُمْ وَ تَرَکَهُمْ عَلَی قَصْدِ الْحَقِّ وَ أَقَامَ لَهُمْ عَلِیّاً (علیه السلام) عَلَماً وَ إِمَاماً وَ مَا تَرَکَ شَیْئاً تَحْتَاجُ إِلَیْهِ الْأُمَّهًُْ إِلَّا بَیَّنَهُ فَمَنْ زَعَمَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ لَمْ یُکْمِلْ دِینَهُ فَقَدْ رَدَّ کِتَابَ اللَّهِ الْعَزِیزِ وَ مَنْ رَدَّ کِتَابَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَهُوَ کَافِرٌ.
امام رضا (علیه السلام)- خدای عزّوجلّ جان پیامبرش (صلی الله علیه و آله) را نگرفت تا اینکه دین را برای او کامل کرد و قرآن را که در آن تفصیل همه چیز است بر او نازل فرمود و در آن حلال و حرام، حدود، احکام و همه‌ی چیزهایی که مردم به آن نیاز دارند کامل بیان کرد و فرمود: ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ و در حجّهًْ الوداع و آن آخر عمر پیامبر (صلی الله علیه و آله) بود نازل فرمود: امروز، دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و اسلام را به‌عنوان آیین [جاودان] شما پذیرفتم. (مائده/۳). پس امر امامت از تمامیّت دین است و پیامبر (صلی الله علیه و آله) از دنیا نرفت تا اینکه برای امّتش علامت‌های دینشان را بیان کرد و راهشان را برای آن‌ها روشن نمود و آن‌ها را بر قصد حق رها کرد و علی (علیه السلام) را برای آن‌ها نشانه‌ی هدایت و امام تعیین فرمود و چیزی که امّت به آن نیاز دارند رها نکرد مگر آنکه بیان فرمود؛ پس هرکس گمان کند که خدای عزّوجلّ دینش را کامل نکرد، کتاب عزیز خدا را ردّ کرده است و هرکس کتاب خدای عزّوجلّ را ردّ کند کافر است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- مِن کَلَامٍ لَهُ (علیه السلام) فِی ذَمّ اختِلَافِ العُلَمَاءِ فِی الفتیا تَرِدُ عَلَی أَحَدِهِمُ الْقَضِیَّهًُْ فِی حُکْمٍ مِنَ الْأَحْکَامِ فَیَحْکُمُ فِیهَا بِرَأْیِهِ ثُمَّ تَرِدُ تِلْکَ الْقَضِیَّهًُْ بِعَیْنِهَا عَلَی غَیْرِهِ فَیَحْکُمُ فِیهَا بِخِلَافِ قَوْلِهِ ثُمَّ یَجْتَمِعُ الْقُضَاهًُْ بِذَلِکَ عِنْدَ الْإِمَامِ الَّذِی اسْتَقْضَاهُمْ فَیُصَوِّبُ آرَاءَهُمْ جَمِیعاً وَ إِلَهُهُمْ وَاحِدٌ وَ نَبِیُّهُمْ وَاحِدٌ وَ کِتَابُهُمْ وَاحِدٌ أَ فَأَمَرَهُمُ اللَّهُ تَعَالَی بِالِاخْتِلَافِ فَأَطَاعُوهُ أَمْ نَهَاهُمْ عَنْهُ فَعَصَوْهُ أَمْ أَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ دِیناً نَاقِصاً فَاسْتَعَانَ بِهِمْ عَلَی إِتْمَامِهِ أَمْ کَانُوا شُرَکَاءَ لَهُ فَلَهُمْ أَنْ یَقُولُوا وَ عَلَیْهِ أَنْ یَرْضَی أَمْ أَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ دِیناً تَامّاً فَقَصَّرَ الرَّسُولُ (صلی الله علیه و آله) عَنْ تَبْلِیغِهِ وَ أَدَائِهِ وَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ یَقُولُ ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ وَ فِیهِ تِبْیَانُ کُلِّ شَیْءٍ وَ ذَکَرَ أَنَّ الْکِتَابَ یُصَدِّقُ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ أَنَّهُ لَا اخْتِلَافَ فِیهِ فَقَالَ سُبْحَانَهُ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللهِ لَوَجَدُوا فِیهِ اخْتِلافاً کَثِیراً وَ إِنَّ الْقُرْآنَ ظَاهِرُهُ أَنِیقٌ وَ بَاطِنُهُ عَمِیقٌ لَا تَفْنَی عجائِبُهُ وَ لَا تَنْقَضِی غَرَائِبُهُ وَ لَا تُکْشَفُ الظُّلُمَاتُ إِلَّا بِهِ.
امام علی (علیه السلام)- از امیرالمؤمنین (علیه السلام) نقل است که فرمود: «گاهی یک دعوا نزد یکی از آنان مطرح می‌شود و قاضی به رأی خود حکم می‌کند، پس از آن عین این جریان نزد قاضی دیگری عنوان می‌گردد، او درست بر خلاف اوّلی رأی می‌دهد. سپس همه نزد پیشوایشان که آنان را به قضا و داوری منصوب داشته گرد می‌آیند، او رأی همه را تصدیق می‌کند، و فتوای همگان را درست می‌شمارد! درصورتی که خدای آنان یکی، پیغمبرشان یکی و کتابشان یکی است!. آیا خداوند متعال آنان را به پراکندگی و اختلاف فرمان داده و آنان اطاعتش کرده‌اند؟ و یا آنان را از اختلاف نهی فرموده و معصیتش نموده‌اند؟ یا اینکه خدا دین ناقصی فرو فرستاده و در تکمیل آن از آنان استمداد جسته است؟ و یا ایشان شریک خدایند که حقّ دارند بگویند و بر خدا لازم است رضایت دهد؟ و یا اینکه خداوند دین را کامل نازل کرده امّا پیغمبر (صلی الله علیه و آله) در تبلیغ و ادای آن کوتاهی ورزیده؟ با اینکه خداوند می‌فرماید: ما فَرَّطْنا فِی الْکِتابِ مِنْ شَیْءٍ وَ فِیهِ تِبْیَانُ کُلِّ شَیْءٍ. و یادآور شده است که آیات قرآن یکدیگر را تصدیق می‌کنند و اختلافی در آن وجود ندارد چنان‌که می‌فرماید: اگر از سوی غیر خدا بود، اختلاف فراوانی در آن می‌یافتند. (نساء/۸۲). قرآن دارای ظاهری زیبا و شگفت‌انگیز و باطنی پرمایه و عمیق است؛ نکات شگفت‌آور آن فانی نگردد و اسرار نهفته آن پایان نپذیرد، و هرگز تاریکی‌های جهل و نادانی جز به آن رفع نخواهد شد».