آیه أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنيهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدي قالُوا نَعْبُدُ إِلهَكَ وَ إِلهَ آبائِكَ إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ [133]
آيا هنگامى‌كه مرگ يعقوب فرا رسيد، شما حاضر بوديد؟! در آن هنگام كه به فرزندان خود گفت: «پس از من، چه چيز را مى پرستيد»؟ گفتند: «خداى تو و خداى پدرانت، ابراهيم و اسماعيل و اسحاق، خداى يگانه را، و ما در برابر او تسليم هستيم».
الصّادق (علیه السلام)- کَانَ یَعْقُوبُ (علیه السلام) وَ عِیصٌ تَوْأَمَیْنِ فَوُلِدَ عِیصٌ ثُمَ وُلِدَ یَعْقُوبُ فَسُمِّیَ یَعْقُوبَ لِأَنَّهُ خَرَجَ بِعَقِبِ أَخِیهِ عِیص.
امام صادق (علیه السلام) یعقوب (علیه السلام) و عیص دوقلو بودند؛ پس ابتدا عیص به دنیا آمد سپس یعقوب (علیه السلام)؛ و به این سبب یعقوب (علیه السلام) خوانده‌شد، چرا که به عقب برادرش عیص به دنیا آمد.
الباقر (علیه السلام)- عَن جَابِر عَن أَبِی‌جَعفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلتُهُ عَن تَفسِیرِ هَذِهِ الآیَهًَْ مِن قَولِ اللهِ إِذْ قالَ لِبَنِیهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِی قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً قَالَ: جَرَت فِی القَائِمِ (عجل الله تعالی فرجه الشریف).
امام باقر (علیه السلام) جابر گوید: «از امام باقر (علیه السلام) پیرامون تفسیر آیه‌ی: إِذْ قَالَ لِبَنِیه مَا تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِی قَالُواْ نَعْبُدُ إِلَهکَ وَإِلَه آبَائِکَ إِبْرَاهیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَاقَ إِلَها وَاحِدًا پرسیدم». حضرت فرمود: «این آیه در مورد حضرت قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز مصداق دارد».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: ... وَ الْعَرَبُ تُسَمِّی الْعَمَّ أَباً قَالَ تَعَالَی فِی قِصَّهًِْ یَعْقُوبَ قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ إِسْمَاعِیلُ (علیه السلام) کَانَ عَمَّ یَعْقُوبَ وَ قَدْ سَمَّاهُ أَباً فِی هَذِهِ الْآیَهًِْ.
امام باقر (علیه السلام) از اباجعفر (علیه السلام) روایت شده ... عرب «عمو» را «پدر» می‌خواند. نظر به قول خداوند که در داستان یعقوب (علیه السلام) فرمود: قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ و حال آنکه اسماعیل (علیه السلام)، عموی یعقوب (علیه السلام) بوده و در این آیه پدر خوانده شده است.
الصّادق (علیه السلام)- وَ إِسْمَاعِیلُ (علیه السلام) کَانَ عَمَّ یَعْقُوبَ (علیه السلام) وَ جَعَلَهُ أَباً لَهُ لِأَنَّ الْعَرَبَ یُسَمِّی الْعَمَّ أَباً کَمَا تُسَمِّی الْجَدَّ أَباً وَ ذَلِکَ لِأَنَّهُ یَجِبُ تَعْظِیمُهَا کَتَعْظِیمِ الْأَبِ وَ لِهَذَا قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) رُدُّوا عَلَیَّ أَبِی یَعْنِی الْعَبَّاسَ.
امام صادق (علیه السلام) اسماعیل (علیه السلام) «عموی» یعقوب (علیه السلام) بود و او را «پدر» او نامید چرا که عرب «عمو» را «پدر» می‌خواند؛ همان‌طور که به «جدّ» نیز «پدر» می‌گوید و آن به این دلیل است که احترام به او را چون احترام به پدر واجب می‌دانند و بنابراین پیامبر (فرمود: «پدرم را به من بازگردانید؛ یعنی عباس را». [در حالی‌که عباس عموی پیامبر (بود].
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ سُلَیْمَانَ‌بْنِ‌مِهْرَانَ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ الصّادق جَعْفَرِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ (علیه السلام) وَ قَوْلُ النَّبِیِّ (صلی الله علیه و آله) أَنَا ابْنُ الذَّبِیحَیْنِ یُرِیدُ بِذَلِکَ الْعَمَ لِأَنَ الْعَمَ قَدْ سَمَّاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَباً فِی قَوْلِهِ أَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنِیهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِی قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ کَانَ إِسْمَاعِیلُ (علیه السلام) عَمَّ یَعْقُوبَ (علیه السلام) فَسَمَّاهُ اللَّهُ فِی هَذَا الْمَوْضِعِ أَبا.
امام صادق (علیه السلام) امام صادق (علیه السلام) از پدرانش نقل کرده است که پیامبر (به امام علی (علیه السلام) فرمود: «و [این] سخن پیامبر (] من فرزند دو ذبیح هستم؛ مقصودش از آن دو، یکی عمویش بود زیرا خدای عزّوجلّ «عمو» را «پدر» نامیده؛ آنجا که فرموده است: أَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنِیهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِی قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ با اینکه اسماعیل عموی یعقوب بود خداوند در این آیه پدرش خوانده است».
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْمُفَضَّلِ‌بْنِ‌عُمَرَ قَال: سَأَلْتُ سَیِّدِیَ الصّادق (علیه السلام) ... یَا سَیِّدِی وَ مَوْلَایَ وَ الدِّینُ الَّذِی فِی آبَائِهِ إِبْرَاهِیمَ وَ نُوحٍ وَ مُوسَی وَ عِیسَی وَ مُحَمَّدٍ (علیهم السلام) هُوَ الْإِسْلَامُ؟ قَالَ: نَعَمْ یَا مُفَضَّلُ! هُوَ الْإِسْلَامُ لَا غَیْرُ. قُلْتُ: یَا مَوْلَایَ! أَ تَجِدُهُ فِی کِتَابِ اللَّهِ؟ قَالَ: نَعَمْ! مِنْ أَوَّلِهِ إِلَی آخِرِهِ وَ مِنْهُ هَذِهِ الْآیَهًْ ... أَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِلَی قَوْلِهِ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُون.
امام صادق (علیه السلام) مفضّل گوید: «از امام صادق (علیه السلام) پرسیدم: «آیا دینی که پدران او ابراهیم، نوح، موسی، عیسی و محمّد (علیهم السلام) داشتند، همان دین اسلام بود»؟ فرمود: «آری، ای مفضّل! همین دین اسلام بود؛ نه غیر آن» عرض کردم: «دلیلی از قرآن بر این مطلب دارید»؟ فرمود: «آری! از اوّل تا آخر قرآن پر از دلیل است ... از جمله آیه‌ی ... أَمْ کُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ یَعْقُوبَ الْمَوْتُ تا آنجا که فرمود: وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ»».