آیه وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ [179]
و قصاص، براى شما مايه‌ي حيات [و امنيّت] است، اى صاحبان خرد! شايد پرهيزكارى پيشه كنيد.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یَعْنِی لَوْلَا الْقِصَاصُ لَقَتَلَ بَعْضُکُمْ بَعْضاً.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) اگر قصاص نبود، بعضی از شما یکدیگر را به قتل می‌رساندید.
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ: قُلْتُ أَرْبَعاً أَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَی تَصْدِیقِی بِهَا فِی کِتَابِهِ ... قُلْتُ الْقَتْلُ یُقِلُّ الْقَتْلَ فَأَنْزَلَ اللَّهُ وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ.
امام علی (علیه السلام) از حضرت علی (علیه السلام) نقل است که فرموده: «چهار سخن گفتم که خدای تعالی، راستی و درستگویی مرا در کتاب خود (قرآن عظیم) تصدیق کرد» ... گفتم: «کُشتن [به حق و درستی] کُشتن [به ناحقّ و نادرستی] را کم می‌گرداند». پس خدا این تعبیر را نازل فرمود: وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ
السّجّاد (علیه السلام)- وَ لَکُمْ یَا أُمَّهًَْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فِی الْقِصَاصِ حَیَاةٌ لِأَنَّ مَنْ هَمَّ بِالْقَتْلِ فَعَرَفَ أَنَّهُ یُقْتَصُّ مِنْهُ فَکَفَّ لِذَلِکَ عَنِ الْقَتْلِ کَانَ حَیَاهًًْ لِلَّذِی کَانَ هَمَّ بِقَتْلِهِ وَ حَیَاهًًْ لِهَذَا الْجَانِی الَّذِی أَرَادَ أَنْ یَقْتُلَ وَ حَیَاهًًْ لِغَیْرِهِمَا مِنَ النَّاسِ إِذَا عَلِمُوا أَنَّ الْقِصَاصَ وَاجِبٌ لَا یَجْسُرُونَ عَلَی الْقَتْلِ مَخَافَهًَْ الْقِصَاصِ.
امام سجاد (علیه السلام) یعنی ای امّت محمّد (! برای شما در قصاص، حیات (زندگانی) است. اگر کسی بخواهد شخصی را بکُشد و [در عین حال] بداند که از او قصاص می‌کنند، این کار را نخواهدکرد. پس قصاص در اینجا موجب می‌شود که هم مقتول و هم قاتل زنده بمانند. بنابراین هرگاه بدانند قصاص هست، جرأت کُشتن نخواهندیافت؛ چون می‌ترسند آن‌ها را هم بکشند.
السّجّاد (علیه السلام)- عِبَادَ اللَّهِ! هَذَا قِصَاصُ قَتْلِکُمْ لِمَنْ تَقْتُلُونَهُ فِی الدُّنْیَا وَ تُفْنُونَ رُوحَهُ أَ لَا أُنَبِّئُکُمْ بِأَعْظَمَ مِنْ هَذَا الْقَتْلِ وَ مَا یُوجِبُهُ اللَّهُ عَلَی قَاتِلِهِ مِمَّا هُوَ أَعْظَمُ مِنْ هَذَا الْقِصَاصِ؟ قَالُوا: بَلَی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ! قَالَ أَعْظَمُ مِنْ هَذَا الْقَتْلِ أَنْ یَقْتُلَهُ قَتْلًا لَا یَنْجَبِرُ وَ لَا یَحْیَا بَعْدَهُ أَبَداً. قَالُوا: مَا هُوَ؟ قَالَ: أَنْ یُضِلَّهُ عَنْ نُبُوَّهًِْ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) وَ عَنْ وَلَایَهًِْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) وَ یَسْلُکَ بِهِ غَیْرَ سَبِیلِ اللَّهِ وَ یُغْرِیَهُ بِاتِّبَاعِ طَرَائِقِ أَعْدَاءِ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِمْ وَ دَفْعِ عَلِیٍّ (علیه السلام) عَنْ حَقِّهِ وَ جَحْدِ فَضْلِهِ وَ أَلَّا یُبَالِیَ بِإِعْطَائِهِ وَاجِبَ تَعْظِیمِهِ فَهَذَا هُوَ الْقَتْلُ الَّذِی هُوَ تَخْلِیدُ الْمَقْتُولِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ خَالِداً مُخَلَّداً أَبَداً فَجَزَاءُ هَذَا الْقَتْلِ مِثْلُ ذَلِکَ الْخُلُودِ فِی نَارِ جَهَنَّمَ.
امام سجاد (علیه السلام) [خطاب به مردم فرمود:] «ای بندگان خدا! این قصاص برای کسی است که در دنیا کسی را کُشته و جان او را از وی گرفته است. آیا شما را به بزرگتر از این قتل آگاه نسازم [به طوری‌که] قصاصی را که خداوند از [انجام‌دهنده‌ی] آن می‌گیرد به مراتب بزرگتر از آن قصاص می‌باشد»؟ عرض کردند: «بفرمائید ای پسر رسول‌خدا (»! او فرمود: «بزرگتر از این قتل، قتلی است که جبران نشود و هیچگاه مقتول زنده‌نشود [حتّی در آخرت]». گفتند: «آن کار چیست»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «بزرگتر از قتل یک انسان، آن است که [کسی] او را از امّت محمّد (و ولایت علی (علیه السلام) دور کند و راهی غیر از راه خدا را به او نشان دهد و وی را به ادامه‌دادن طریق دشمنان علی (علیه السلام) تشویق کند و به امامت آن‌ها راهنمائی نماید. کسانی‌که علی (علیه السلام) را از مقام خود دفع کرده و حقّش را پایمال کردند و اهمیّت نمی‌دهند که گرامی‌داشتی که حقّ اوست را به او بدهند؛ این قتلی است که مقتول را در جهنّم مخلّد می‌سازد و پاداش این قتل، خلود در دوزخ می‌باشد».
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- الأَمْرُ وَ النَّهْیُ وَجْهٌ وَاحِدٌ لَا یَکُونُ مَعْنًی مِنْ مَعَانِی الْأَمْرِ إِلَّا وَ یَکُونُ بَعْدَ ذَلِکَ نَهْیاً وَ لَا یَکُونُ وَجْهٌ مِنْ وُجُوهِ النَّهْیِ إِلَّا وَ مُقِرُّونَ بِهِ الْأَمْرَ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْیِیکُمْ إِلَی آخِرِ الْآیَهًِْ فَأَخْبَرَ سُبْحَانَهُ أَنَّ الْعِبَادَ لَا یَحْیَوْنَ إِلَّا بِالْأَمْرِ وَ النَّهْیِ کَقَوْلِهِ تَعَالَی وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ.
امام علی (علیه السلام) امر و نهی [در واقع] یک صورت واحد هستند؛ امرکردنی نیست، اگر نهی‌کردنی پس از آن نباشد و نهی‌کردنی نیست، اگر به همراه امری نباشد. خداوند متعال فرمود: یَاأَیهُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اسْتَجِیبُواْ لِلهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یحُیِیکُمْ خداوند خبرداد که بندگان جز به امر و نهی خدا، زنده نمی‌شوند. همچون سخن پروردگار: وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ یا أُولِی الْأَلْبابِ.
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- السَّیْفُ فَاتِقٌ وَ الدِّینُ رَاتِقٌ فَالدِّینُ {الدِّینُ} یَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ السَّیْفُ یَنْهَی عَنِ الْمُنْکَرِ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ.
امام علی (علیه السلام) شمشیر، شکافنده و دین، به هم آورنده است؛ پس دین، به نیکویی امر می‌کند و شمشیر، از بدی نهی می‌کند. [چرا که] خداوند فرموده است: وَ لَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ.
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَرَضَ اللهُ ... الْقِصَاصَ حَقْناً لِلدِّمَاء.
امام علی (علیه السلام) خدا واجب کرد ... قصاص را؛ تا خون ریخته نشود.
السّجّاد (علیه السلام)- یا أُولِی الْأَلْبابِ أُولِی الْعُقُولِ.
امام سجاد (علیه السلام) یا أُولِی الْأَلْبابِ یعنی صاحبان خرد و عقل.