آیه وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادي عَنِّي فَإِنِّي قَريبٌ أُجيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْيَسْتَجيبُوا لي وَ لْيُؤْمِنُوا بي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ [186]
و هنگامى كه بندگان من، از تو درباره‌ي من سؤال كنند، [بگو:] من نزديكم؛ دعاى دعاكننده را، به هنگامى كه مرا مى‌خواند، پاسخ مى‌گويم. پس بايد دعوت مرا بپذيرند، و به من ايمان بياورند، تا راه يابند [و به مقصد برسند].
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رُوِیَ أَنَّ سَائِلًا سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ: أَ قَرِیبٌ رَبُّنَا فَنُنَاجِیَهُ أَمْ بَعِیدٌ فَنُنَادِیَهُ؟ فَنَزَلَ قَوْلُهُ تَعَالَی: وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ الْآیَهًْ.
پیامبر ( فردی از رسول‌خدا (سؤال کرد: «آیا پروردگارمان به ما نزدیک است که آرام با او نجوا کنیم یا دور است و باید با صدای بلند او را صدا زنیم؟ پس سخن خداوند نازل شد وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ ...
الحسن (علیه السلام)- فَاحْتَرِسُوا مِنَ اللَّهِ بِکَثْرَهًِْ الذِّکْرِ وَ اخْشَوُا اللَّهَ بِالتَّقْوَی وَ تَقَرَّبُوا إِلَی اللَّهِ بِالطَّاعَهًِْ فَإِنَّهُ قَرِیبٌ مُجِیبٌ.
امام حسن (علیه السلام) با کثرت ذکر، مواظب [ایمانتان به] خدا باشید [که از دستش ندهید] و با تقوی از خدا بترسید و به‌وسیله‌ی اطاعت و بندگی، به خدا نزدیک شوید که [به بندگان خود] نزدیک، و اجابت‌کننده‌ی [خواسته‌های آنها] است! (هود/۶۱)
الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الْبَزَنْطِیِّ قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا (علیه السلام): جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی قَدْ سَأَلْتُ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی حَاجَهًًْ مُنْذُ کَذَا وَ کَذَا سَنَهًًْ وَ قَدْ دَخَلَ قَلْبِی مِنْ إِبْطَائِهَا شَیْءٌ. فَقَالَ: یَا أَحْمَدُ! إِیَّاکَ وَ الشَّیْطَانَ أَنْ یَکُونَ لَهُ عَلَیْکَ سبیلا {سَبِیلٌ} حَتَّی یَعْرِضَکَ ... أَخْبِرْنِی عَنْکَ لَوْ أَنِّی قُلْتُ قَوْلًا کُنْتَ تَثِقُ بِهِ مِنِّی قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ وَ إِذَا لَمْ أَثِقْ بِقَوْلِکَ فَبِمَنْ أَثِقُ وَ أَنْتَ حُجَّهًُْ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَلَی خَلْقِهِ قَالَ: فَکُنْ بِاللَّهِ أَوْثَقَ فَإِنَّکَ عَلَی مَوْعِدٍ مِنَ اللَّهِ أَ لَیْسَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ وَ قَالَ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللهِ وَ قَالَ وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا فَکُنْ بِاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَوْثَقَ مِنْکَ بِغَیْرِهِ وَ لَا تَجْعَلُوا فِی أَنْفُسِکُمْ إِلَّا خَیْراً فَإِنَّکُمْ مَغْفُورٌ لَکُمْ.
امام رضا (علیه السلام) از بزنطی نقل شده است: به امام رضا (علیه السلام) عرض کردم: «فدایتان شوم! من چندین سال است که از خداوند متعال درخواستی دارم و از تأخیرافتادن آن در قلبم چیزی (شکّی) پدیدار گشته است». امام (علیه السلام) فرمود: «ای احمد! از شیطان بر حذر باش! نکند که راهی به‌سوی تو پیدا کرده و خود را به تو عرضه کند ... به من بگو بدانم اگر به تو کلامی گفتم، آیا تو به سخن من اطمینان داری»؟ گفتم: «فدایتان شوم! اگر به کلام شما که حجّت خدا بر بندگانش هستید یقین نداشته‌باشم، پس به چه کسی یقین داشته‌باشم»؟ پس فرمود: «بر خداوند مطمئن‌تر باش که او به تو وعده داده است. آیا خداوند متعال نفرمود: وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ و فرمود: لَا تَقْنَطُواْ مِن رَّحْمَةِ اللهِ و فرمود: وَ اللهُ یَعِدُکُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَ فَضْلًا پس شما باید به خداوند عزّوجلّ بیش از دیگران یقین داشته‌باشید و در وجودتان جز خیر قرار ندهید که [در این صورت] مورد بخشش الهی قرار می‌گیرید.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ دَعَاهُ أَجَابَهُ وَ لَبَّاهُ وَ تَصْدِیقُهَا مِنْ کِتَابِ اللَّهِ ... وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی الْآیَهًَْ.
پیامبر ( کسی‌که خدا را [در طلب حاجتی] بخواند، خدا او را اجابت می‌کند و به [درخواست] او لبّیک می‌گوید و تأیید این حرف من، این کلام خدا در کتابش است که فرمود: وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی ... .
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ مَسْعُودٍ! لَا تَخْتَارَنَّ عَلَی ذِکْرِ اللَّهِ شَیْئاً فَإِنَّهُ یَقُولُ ... إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعانِ.
پیامبر ( ای پسر مسعود! چیزی را بر یاد خداوند مقدّم مدار؛ زیرا خدای تعالی می‌فرماید: إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعان.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- رُوِیَ عَنْ جَابِرِ‌بْنِ‌عَبْدِ‌اللَّهِ قَالَ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله): إِنَّ الْعَبْدَ لَیَدْعُو اللَّهَ وَ هُوَ یُحِبُّهُ فَیَقُولُ یَا جَبْرَائِیلُ! اقْضِ لِعَبْدِی هَذَا حَاجَتَهُ وَ أَخِّرْهَا فَإِنِّی أُحِبُ أَنْ لَا أَزَالَ أَسْمَعُ صَوْتَهُ وَ إِنَ الْعَبْدَ لَیَدْعُو اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ وَ هُوَ یُبْغِضُهُ فَیَقُولُ یَا جَبْرَائِیلُ اقْضِ لِعَبْدِی هَذَا حَاجَتَهُ بإخلاصه {لیس فی سائر الکتب} وَ عَجِّلْهَا فَإِنِّی أَکْرَهُ أَنْ أَسْمَعَ صَوْتَه.
پیامبر ( بنده‌ای خدا را می‌خواند درحالی‌که خدا او را دوست دارد و می‌فرماید: «ای جبرئیل (علیه السلام)حاجت این بنده‌ام را با تأخیر برآورده گردان. زیرا من دوست دارم همیشه صدای او را بشنوم». و [در برابر آن] بنده‌ای دیگر هست که خدا را می‌خواند درحالی‌که خداوند، از او خشمگین است و می‌فرماید: «ای جبرئیل (علیه السلام)! حاجت این بنده‌ام را به سرعت برآورده کن تا خلاص شود که من از شنیدن صدای او کراهت دارم».
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- ثُمَ جَعَلَ فِی یَدَیْکَ مَفَاتِیحَ خَزَائِنِهِ بِمَا أَذِنَ لَکَ فِیهِ مِنْ مَسْأَلَتِهِ فَمَتَی شِئْتَ اسْتَفْتَحْتَ بِالدُّعَاءِ أَبْوَابَ نِعَمِهِ وَ اسْتَمْطَرْتَ شَآبِیبَ رَحْمَتِهِ فَلَا یُقَنِّطَنَّکَ إِبْطَاءُ إِجَابَتِهِ فَإِنَّ الْعَطِیَّهًَْ عَلَی قَدْرِ النِّیَّهًِْ وَ رُبَّمَا أُخِّرَتْ عَنْکَ الْإِجَابَهًُْ لِیَکُونَ ذَلِکَ أَعْظَمَ لِأَجْرِ السَّائِلِ وَ أَجْزَلَ لِعَطَاءِ الْأَمَلِ وَ رُبَّمَا سَأَلْتَ الشَّیْءَ فَلَا تُؤْتَاهُ وَ أُوتِیتَ خَیْراً مِنْهُ عَاجِلًا وَ آجِلًا أَوْ صُرِفَ عَنْکَ لِمَا هُوَ خَیْرٌ لَکَ فَلَرُبَّ أَمْرٍ قَدْ طَلَبْتَهُ فِیهِ هَلَاکُ دِینِکَ لَوْ أُوتِیتَهُ فَلْتَکُنْ مَسْأَلَتُکَ فِیمَا یَبْقَی لَکَ جَمَالُهُ وَ یُنْفَی عَنْکَ وَبَالُهُ وَ الْمَالُ لَا یَبْقَی لَکَ وَ لَا تَبْقَی لَه.
امام علی (علیه السلام) خداوند کلید گنج‌های خود را در دو دستت نهاده که به تو رخصت سؤال از خود را داده تا هرگاه خواستی درهای نعمت او را با دعا بگشایی و باریدن باران رحمتش را طلب نمایی. پس دیر پذیرفته‌شدن دعایت توسّط خدا، تو را نومید نکند که به هرکس به اندازه‌ی نیّت [واقعی‌اش] عطا می‌کنند و بسا که در پذیرفتن دعایت درنگ افتد و این برای آن است که پاداش دعاکننده بزرگتر و جزای آرزومند کامل‌تر شود. و گاه پیش آمده که چیزی را خواسته‌ای و به تو نداده‌اند و [در عوض] بهتر از آن را در این جهان یا آن جهان به تو داده‌اند یا به‌خاطر چیزی که برایت بهتر [و مصلحت] بوده، دعایت را اجابت نکرده‌اند. و چه بسا چیزی را طلبیده‌ای که اگر به تو می‌دادند، تباهی دینت را دربرمی‌داشت. پس تقاضای تو باید درباره‌ی چیزی باشد که نیکی آن برایت پایدار و سختی و رنج آن به کنار ماند؛ چرا که نه مال برای تو پایدار است و نه تو برای مال برقرار!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَا مِنْ مُسْلِمٍ دَعَی اللَّهَ سُبْحَانَهُ بِدَعْوَهًٍْ لَیْسَ فِیهَا قَطِیعَهُ رَحِمٍ وَ لَا إِثْمٌ إِلَّا أَعْطَاهُ اللَّهُ بِهَا إِحْدَی خِصَالٍ ثَلَاثٍ إِمَّا أَنْ یُعَجِّلَ دَعْوَتَهُ وَ إِمَّا أَنْ یَدَّخِرَ لَهُ فِی الْآخِرَهًِْ وَ إِمَّا أَنْ یَدْفَعَ عَنْهُ مِنَ السُّوءِ مِثْلَهَا قَالُوا: یَا رَسُولَ اللهِ (صلی الله علیه و آله) إِذاً نُکْثِرُ. قَالَ: اللَّهُ أَکْثَرُ.
پیامبر ( مسلمانی نیست که از خداوند سبحان درخواستی نماید که در آن موجبات قطع رحم و گناه وجود نداشته‌باشد، مگر اینکه خداوند به یکی از این سه شکل حاجتش را برآورده کند: یا حاجتش را به سرعت برآورده می‌سازد؛ یا آن را برایش در روز قیامت ذخیره می‌گرداند و یا مصیبت و بلایی همانند آن را از او دور می‌کند. گفتند: «ای رسول‌خدا (اگر [درخواست‌های آن مسلمان، بزرگ و] زیاد باشد چه»؟ فرمودند: «خداوند از آن [بزرگتر و] افزون‌تر است».
الصّادق (علیه السلام)- إِذَا أَرَادَ أَحَدُکُمْ أَنْ لَا یَسْأَلَ رَبَّهُ شَیْئاً إِلَّا أَعْطَاهُ فَلْیَیْأَسْ مِنَ النَّاسِ کُلِّهِمْ وَ لَا یَکُونُ لَهُ رَجَاءٌ إِلَّا عِنْدَ اللَّهِ فَإِذَا عَلِمَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ ذَلِکَ مِنْ قَلْبِهِ لَمْ یَسْأَلِ اللَّهَ شَیْئاً إِلَّا أَعْطَاه.
امام صادق (علیه السلام) هرگاه یکی از شما بخواهد همه‌ی حاجاتش در نزد خدا برآورده شود، [باید] امید از همه‌ی مردم ببُرد و جز به خدا به کسی امید نبندد و چون خدا چنین حالتی را در قلبش ببیند، هر خواهش او را بر آورد.
امیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِذَا کَانَتْ لَکَ إِلَی اللَّهِ سُبْحَانَهُ حَاجَهًٌْ فَابْدَأْ بِمَسْأَلَهًِْ الصَّلَاهًِْ عَلَی رَسُولِهِ (صلی الله علیه و آله) ثُمَّ سَلْ حَاجَتَکَ فَإِنَّ اللَّهَ أَکْرَمُ مِنْ أَنْ یُسْأَلَ حَاجَتَیْنِ فَیَقْضِیَ إِحْدَاهُمَا وَ یَمْنَعَ الْأُخْرَی.
امام علی (علیه السلام) هرگاه از خدای سبحان درخواستی داشتی، در آغاز بر رسول‌خدا (درود فرست سپس حاجت خود را بخواه؛ که خدا بزرگوارتر از آن است که دو حاجت به نزد او ببرند و او یکی را برآورد و دیگری را باز دارد.
الصّادق (علیه السلام)- مَنْ دَعَا وَ لَمْ یَذْکُرِ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) رَفْرَفَ الدُّعَاءُ عَلَی رَأْسِهِ فَإِذَا ذَکَرَ النَّبِیَ (صلی الله علیه و آله) رُفِعَ الدُّعَاءُ.
امام صادق (علیه السلام) هرکس دعایی کند و نام پیغمبر (را نبرد آن دعا [چون پرنده‌ای] بالای سرش می‌چرخد [ولی بالا نمی‌رود] و چون نام پیغمبر (را ببرد، دعا بالا می‌رود.
الصّادق (علیه السلام)- یَعْلَمُونَ أَنِّی أَقْدِرُ عَلَی أَنْ أُعْطِیَهُمْ مَا یَسْأَلُونِّیَ.
امام صادق (علیه السلام) می‌دانند که من می‌توانم هرآنچه را از من می‌خواهند، به ایشان عطا کنم.
الحسن (علیه السلام)- فَاسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ آمِنُوا بِهِ فَإِنَّهُ لَا یَنْبَغِی لِمَنْ عَرَفَ عَظَمَهًَْ اللَّهِ أَنْ یَتَعَاظَمَ فَإِنَّ رِفْعَهًَْ الَّذِینَ یَعْلَمُونَ عَظَمَهًَْ اللَّهِ أَنْ یَتَوَاضَعُوا وَ عِزَّ الَّذِینَ یَعْرِفُونَ مَا جَلَالُ اللَّهِ أَنْ یَتَذَلَّلُوا لَهُ وَ سَلَامَهًَْ الَّذِینَ یَعْلَمُونَ مَا قُدْرَهًُْ اللَّهِ أَنْ یَسْتَسْلِمُوا لَهُ وَ لَا یُنْکِرُوا أَنْفُسَهُمْ بَعْدَ الْمَعْرِفَهًِْ وَ لَا یَضِلُّوا بَعْدَ الْهُدَی.
امام حسن (علیه السلام) دعوت خدا را اجابت کرده و به او ایمان آورید؛ زیرا شایسته نیست کسی که بزرگی خدا را دریافته [دیگر] خود را بزرگ پندارد؛ بلکه بزرگی آنان که قدرت خدا را دریافتند این است که فروتنی کنند. و [بزرگواری] آنان که از جلال و عظمت خدا مطّلع‌اند این است که در برابر او تذلّل [و خاکساری] نمایند. و سلامت آنان که دانستند قدرت خدا چیست، در این است که سر تسلیم به او بسپارند و پس از حصول شناخت، دیگر خود را گم نکنند و پس از رهیابی [دوباره] گمراه نگردند.