آیه مَثَلُ الَّذينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ في سَبيلِ اللهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ في كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ أللهُ يُضاعِفُ لِمَنْ يَشاءُ وَ أللهُ واسِعٌ عَليمٌ [261]
کسانى‌که اموال خود را در راه خدا انفاق مى‌کنند، همانند بذرى هستند که هفت خوشه برویاند؛ که در هر خوشه، یکصد دانه باشد؛ و خداوند آن را براى هرکس بخواهد [و شایسته باشد]، دو یا چند برابر مى‌کند؛ و لطف خدا گسترده، و او [به همه چیز] داناست.
الصّادق (علیه السلام)- الْآیَهًُْ عَامَّهًٌْ فِی النَّفَقَهًِْ فِی جَمِیعِ ذَلِکَ وَ هُوَ الْمَرْوِیُّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام).
امام صادق (علیه السلام) همان‌طورکه از امام صادق (علیه السلام) روایت شده، این آیه در مورد تمام انواع نفقه [و صدقه و قرض] نازل گشته و عمومیّت دارد.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ قَالَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله): رَبِّ زِدْ أُمَّتِی فَنَزَلَ قَوْلُهُ: مَنْ ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضاعِفَهُ لَهُ أَضْعافاً کَثِیرَهًًْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) از ابن‌عمر نقل شده است: هنگامی که این آیه نازل شد، رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: پروردگارا! بر امّتم بیافزا! پس این آیه نازل شد: مَن ذَا الَّذِی یقْرِضُ اللّه قَرْضًا حَسَنًا فَیضَاعِفَه لَه أَضْعَافًا کثِیرَةً.
السّجّاد (علیه السلام)- فِی وَدَاعِ شَهْرِ رَمَضَانَ اللَّهُم ... أَنْتَ الَّذِی زِدْتَ فِی السَّوْمِ عَلَی نَفْسِکَ لِعِبَادِکَ تُرِیدُ رِبْحَهُمْ فِی مُتَاجَرَتِکَ وَ فَوْزَهُمْ بِزِیَادَتِکَ فَقُلْتَ مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلا یُجْزی إِلَّا مِثْلَها ثُمَّ قُلْتَ مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ مَا أَنْزَلْتَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ فِی الْقُرْآن.
امام سجاد (علیه السلام) [در وداع با ماه رمضان]: خدایا ... تو کسی هستی که به‌خاطر بندگانت خواستار قیمت بالا شدی [و اعمال سبک آنان را به قیمت بالا خریدار شدی زیرا] می‌خواستی تا سود آن‌ها در معامله با تو بیشتر گردد و با فزونیَت، آن‌ها را رستگار گردانی و فرمودی: هرکس کار نیکی به‌جا آورد، ده برابر آن پاداش دارد، و هرکس کار بدی انجام دهد، جز به‌مانند آن، کیفر نخواهددید. (انعام/۱۶۰) سپس فرمودی: مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ و سخنانی نظیر آن که در قرآن نازل فرمودی.
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْجُعْفِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِاللهِ (علیه السلام) قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللهِ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ: کَمَثَلِ حَبَّهًٍْ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ قَالَ: الْحَبَّهًُْ فَاطِمَهًُْ (سلام الله علیها) وَ السَّبْعُ السَّنَابِلُ سَبْعَهًٌْ مِنْ وُلْدِهَا سَابِعُهُمْ قَائِمُهُمْ (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، قُلْتُ: الْحَسَنُ (علیه السلام)؟ قَالَ: إِنَّ الْحَسَنَ (علیه السلام) إِمَامٌ مِنَ اللَّهِ مُفْتَرَضٌ طَاعَتُهُ وَ لَکِنْ لَیْسَ مِنْ السَّنَابِلِ السَّبْعَهًِْ أَوَّلُهُمْ الْحُسَیْنُ (علیه السلام) وَ آخِرُهُمْ الْقَائِمُ (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، فَقُلْتُ: قَوْلُهُ «فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ»؟ قَالَ: یُولِدُ الرَّجُلُ مِنْهُمْ فِی الْکُوفَهًِْ مِائَهًًْ مِنْ صُلْبِهِ وَ لَیْسَ ذَاکَ إِلَّا هَؤُلَاءِ السَّبْعَهًَْ.
امام صادق (علیه السلام) مفضّل‌بن‌محمّد جحفی گوید: از حضرت اباعبدالله (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند: کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ سؤال کردم فرمود: «مراد از حَبَّة، حضرت فاطمه (سلام الله علیها) و منظور از سَبْعَ سَنابِلَ، هفت فرزند حضرت و هفتمین آن‌ها قائمشان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است». گفتم: «اوّلین نفرشان حسن (علیه السلام) است»؟ فرمود: «همانا حسن (علیه السلام) امامی است که از جانب خداوند اطاعت از او واجب شده است و لیکن جزء آن سنبل‌های هفتگانه نیست. اوّلین آن‌ها حسین (علیه السلام) وآخرینشان قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است». پس این آیه: فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ را گفتم [و درباره‌ی این قسمت آیه سؤال کردم]». فرمود: «در کوفه صد نفر از صلب ایشان متولّد می‌شود و آن‌ها تنها از این هفت نفر پدید می‌آیند».
الصّادق (علیه السلام)- وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ لِمَنْ أَنْفَقَ مَالَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ.
امام صادق (علیه السلام) خدا برای هرکس که بخواهد، چندین برابر می‌گرداند؛ برای هر آن‌کس که مال خود را در راه رضای خدا انفاق می‌کند.
الباقر (علیه السلام)- أَ لَیْسَ اللَّهُ قَدْ قَالَ وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ أَضْعَافاً کَثِیرَهًًْ فَالْمُؤْمِنُونَ هُمُ الَّذِینَ یُضَاعِفُ اللَّهُ لَهُمُ الْحَسَنَاتِ لِکُلِّ حَسَنَهًٍْ سَبْعِینَ ضِعْفاً فَهَذَا مِنْ فَضْلِهِمْ وَ یَزِیدُ اللَّهُ الْمُؤْمِنَ فِی حَسَنَاتِهِ عَلَی قَدْرِ صِحَّهًِْ إِیمَانِهِ أَضْعَافاً مُضَاعَفَهًًْ کَثِیرَهًًْ وَ یَفْعَلُ اللَّهُ بِالْمُؤْمِنِینَ مَا یَشَاءُ.
امام باقر (علیه السلام) مگر خداوند نمی‌فرماید: وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ و چندین برابر می‌کند؛ پس مؤمنین آن‌ها هستند که خداوند کار خیر آن‌ها را هفتاد برابر می‌کند و این فضیلت آنهاست. و خداوند حسنات مؤمن را به میزان درستی ایمانش به چندین برابر می‌افزاید و با مؤمنین هرچه می‌خواهد انجام می‌دهد.
الصّادق (علیه السلام)- إِذَا أَحْسَنَ الْمُؤْمِنُ عَمَلَهُ ضَاعَفَ اللَّهُ عَمَلَهُ لِکُلِّ حَسَنَهًٍْ سَبْعَمَائَهًٍْ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ فَأَحْسِنُوا أَعْمَالَکُمُ الَّتِی تَعْمَلُونَهَا لِثَوَابِ اللَّهِ فَقُلْتُ لَهُ وَ مَا الْإِحْسَانُ قَالَ فَقَالَ إِذَا صَلَّیْتَ فَأَحْسِنْ رُکُوعَکَ وَ سُجُودَکَ وَ إِذَا صُمْتَ فَتَوَقَّ کُلَّ مَا فِیهِ فَسَادُ صَوْمِکَ وَ إِذَا حَجَجْتَ فَتَوَقَّ مَا یَحْرُمُ عَلَیْکَ فِی حَجِّکَ وَ عُمْرَتِکَ قَالَ وَ کُلُّ عَمَلٍ تَعْمَلُهُ فَلْیَکُنْ نَقِیّاً مِنَ الدَّنَس.
امام صادق (علیه السلام) هرگاه مؤمن کار نیک انجام دهد، خداوند برای هر عملی هفتصد حسنه به او می‌دهد و همین است معنی آیه‌ی شریفه: وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ پس اکنون کارهای نیک انجام دهید تا به پاداش خداوند برسید. راوی گوید: «عرض کردم مقصود از کار نیک چیست»؟ امام (علیه السلام) فرمود: «هرگاه نماز گزاردی رکوع و سجود آن را نیکو به‌جا آور و هرگاه روزه گرفتی از هرچه روزه را تباه می‌کند دوری کن و هرگاه حج به‌جای آوردی هرچه برای حج و عمره‌ات زیان دارد انجام نده». و بعد فرمود: «هرکاری که می‌کنی باید پاک و خالی از عیب و نقص باشد. [تا مصداق کار نیک باشد]».
الصّادق (علیه السلام)- إِذَا أَحْسَنَ الْعَبْدُ الْمُؤْمِنُ ضَاعَفَ اللَّهُ لَهُ عَمَلَهُ بِکُلِّ حَسَنَهًٍْ سَبْعَمَائَهًِْ ضِعْفٍ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ.
امام صادق (علیه السلام) هرگاه بنده‌ی مؤمن کار نیکی انجام دهد خداوند پاداش او را زیاد می‌کند تا جایی که هفتصد برابر به او می‌دهد و این است معنی آیه‌ی شریفه که فرمود: وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثُمَّ حَدَّثَ نَفْسَهُ أَنْ یَصُومَ إِنْ عَاشَ فَإِنْ مَاتَ بَیْنَ ذَلِکَ دَخَلَ الْجَنَّهًَْ ... وَ مَنْ صَلَّی رَکْعَتَیْنِ فِی رَمَضَانَ یُحْسَبُ لَهُ ذَاکَ بِسَبْعِمِائَهًِْ أَلْفِ رَکْعَهًٍْ فِی غَیْرِ رَمَضَانَ فَإِنَّ الْعَمَلَ یُضَاعَفُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) کَمْ یُضَاعَفُ قَالَ أَخْبَرَنِی جَبْرَئِیلُ (علیه السلام) قَالَ تُضَاعَفُ الْحَسَنَاتُ بِأَلْفِ أَلْفٍ کُلُّ حَسَنَهًٍْ مِنْهَا أَفْضَلُ مِنْ جَبَلِ أُحُدٍ وَ هُوَ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) ابن‌مسعود گوید: شنیدم پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: کسی که ماه رمضان را روزه گرفته و با خود بگوید «چنانچه عمری باقی باشد [باز هم] روزه می‌گیرم، اگر در بین آن ماه فوت کرد، به بهشت داخل می‌شود ... هرکس دو رکعت نماز در ماه رمضان به‌جای آورد، آن دو رکعت، برابر هفتصدهزار رکعت در غیر از ماه رمضان برای او محسوب می‌شود. زیرا که عمل در ماه رمضان چند برابر حساب می‌شود. [از ایشان] سؤال شد: «ای رسول‌خدا (صلی الله علیه و آله)! چند برابر می‌شود»؟ حضرت فرمود: «جبرئیل (علیه السلام) به من خبر داد و فرمود: حسنات‌هزار هزار برابر می‌شوند و هر حسنه‌ی آن، از کوه اُحُد برتر می‌شود و آن سخن خداوند است: وَ اللهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ».