آیه الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ أللهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ أللهُ واسِعٌ عَليمٌ [268]
شیطان، شما را [هنگام انفاق] وعده‌ی فقر و تهیدستى مى‌دهد؛ و به زشتی‌ها امر مى‌کند؛ ولى خداوند وعده‌ی «آمرزش» و «فزونى» به شما مى‌دهد؛ و خداوند، رحمت و قدرتش گسترده، و [به هر چیز] داناست. [و به وعده‌ی خود وفا مى‌کند.]
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أبی عَبْدالرَّحمن عَن أَبِی عَبْدالله (علیه السلام) قال: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) إِنِّی رُبَّمَا حَزِنْتُ فَلَا أَعْرِفُ فِی أَهْلٍ وَ لَا مَالٍ وَ لَا وَلَدٍ وَ رُبَّمَا فَرِحْتُ فَلَا أَعْرِفُ فِی أَهْلٍ وَ لَا مَالٍ وَ لَا وَلَدٍ فَقَالَ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا وَ مَعَهُ مَلَکٌ وَ شَیْطَانٌ فَإِذَا کَانَ فَرَحُهُ کَانَ دُنُوُّ {مِنْ دُنُوِّ} الْمَلَکِ مِنْهُ وَ إِذَا کَانَ حَزَنُهُ کَانَ دُنُوُّ {مِنْ دُنُوِّ} الشَّیْطَانِ مِنْهُ وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا وَ اللهُ واسِعٌ عَلِیمٌ.
امام صادق (علیه السلام) أبوعبدالرّحمن گوید: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: «گاهی غمگین می‌شوم درحالی‌که در خاندان و مال و فرزندم آسیبی و کمبودی نیست و گاهی نیز شاد می‌شوم با اینکه سبب آن شادی را خاندان و مال و فرزندانم نمی‌دانم». فرمود: «کسی نیست جز اینکه با او فرشته‌ای و شیطانی است؛ شادی او نزدیکی فرشته به اوست و غمش نزدیکی شیطان. و این است قول خداوند تبارک‌وتعالی: الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا وَ اللهُ واسِعٌ عَلِیمٌ».
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ هَارُون‌بْن خَارجِه عَن أَبِی عَبْدالله (علیه السلام) قال قُلْتُ لَهُ إِنِّی أَفْرَحُ مِنْ غَیْرِ فَرَحٍ أَرَاهُ فِی نَفْسِی وَ لَا فِی مَالِی وَ لَا فِی صَدِیقِی وَ أَحْزَنُ مِنْ غَیْرِ حَزَنٍ أَرَاهُ فِی نَفْسِی وَ لَا فِی مَالِی وَ لَا فِی صَدِیقِی قَالَ نَعَمْ إِنَّ الشَّیْطَانَ یُلِمُّ بِالْقَلْبِ فَیَقُولُ لَوْ کَانَ لَکَ عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ مَا أَدَالَ عَلَیْکَ عَدُوَّکَ وَ لَا جَعَلَ بِکَ إِلَیْهِ حَاجَهًًْ هَلْ تَنْتَظِرُ إِلَّا مِثْلَ الَّذِی انْتَظَرَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ فَهَلْ قَالُوا شَیْئاً فَذَاکَ الَّذِی یَحْزَنُ مِنْ غَیْرِ حَزَنٍ وَ أَمَّا الْفَرَحُ فَإِنَّ الْمَلَکَ یُلِمُّ بِالْقَلْبِ فَیَقُولُ إِنْ کَانَ اللَّهُ أَدَالَ عَلَیْکَ عَدُوَّکَ وَ جَعَلَ بِکَ إِلَیْهِ حَاجَهًًْ فَإِنَّمَا هِیَ أَیَّامٌ قَلَائِلُ أَبْشِرْ بِمَغْفِرَهًٍْ مِنَ اللَّهِ وَ فَضْلٍ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا.
امام صادق (علیه السلام) از هارون‌بن‌خارجه نقل شده است: سؤال کردم: «من گاهی خوشحال می‌گردم بدون اینکه چیزی را در خود و یا مال و دوستانم [به عنوان علّت آن] احساس کنم و گاهی هم محزون می‌شوم بدون اینکه در خود و یا مال و یا دوستانم [علّت] احساس ناراحتی داشته باشم». امام (علیه السلام) فرمود: «آری! شیطان به قلب آدمی می‌اندازد که اگر تو در نزد خداوند ارج و اعتباری داشتی، دشمن را بر تو مسلّط نمی‌کرد و تو را به او محتاج نمی‌ساخت. آیا می‌خواهی همان‌گونه که گذشتگان در انتظار ماندند، در انتظار بمانی؟ آیا آن‌ها چیزی گفتند [و از ثمرات انتظارشان حرفی زدند؟ آیا صبرشان فایده‌ای داشت]؟! در اینجا محزون می‌گردی بدون اینکه بدانی حزن از کجا آمد. امّا خوشحالی برای این است که فرشته‌ای به دل القاء می‌کند و می‌گوید: اگر خداوند دشمن را بر تو مسلّط کرده و تو را به او نیازمند ساخته است این‌ها چند روز بیش نیست و خداوند در آینده به تو احسان می‌کند و مورد آمرزش قرار می‌دهد و این است سخن خداوند متعال: الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا»
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ فإن الشیطان یقول لا تنفق فإنک تفتقر.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ یَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ شیطان می‌گوید: «انفاق نکن زیرا خودت فقیر می‌شوی».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- لِلْقَلْبِ لَمَّتَانِ لَمَّهًٌْ مِنَ الْمَلَکِ إِیعَادٌ بِالْخَیْرِ وَ تَصْدِیقٌ بِالْحَقِّ فَمَنْ وَجَدَ ذَلِکَ فَلْیَعْلَمْ أَنَّهُ مِنَ اللَّهِ فَلْیَحْمَدِ اللَّهَ وَ لَمَّهًٌْ مِنَ الْعَدُوِّ إِیعَادٌ بِالشَّرِّ وَ تَکْذِیبٌ بِالْحَقِّ وَ نَهْیٌ عَنِ الْخَیْرِ فَمَنْ وَجَدَ ذَلِکَ فَلْیَتَعَوَّذْ مِنَ الشَّیْطَانِ ثُمَّ تَلَا الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ الْآیَهًَْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله) در قلب دو نجوا و وسوسه وجود دارد. یکی ندای فرشته‌ای است که به خیر وعده داده و حق را تصدیق می‌کند. هرکه آن را دریابد، باید بداند که آن، از جانب خداست و خدا را شکر کند. و [ندای دیگر] ندای دشمن (شیطان) است که به شر وعده داده، حق را تکذیب کرده و از خیر نهی می‌کند. هرکه آن را دریابد، باید از شرّ شیطان به خدا پناه برد. الشَّیْطانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ ...
علیّ‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا أَیْ یَغْفِرُ لَکُمْ إِنْ أَنْفَقْتُمْ لِلَّهِ وَ فَضْلًا قَالَ یُخَلِّفُ عَلَیْکُمْ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) وَاللّه یعِدُکم مَّغْفِرَةً مِّنْه یعنی اگر برای خدا انفاق کنید، خداوند شما را خواهد آمرزید. وَفَضْلًا این به آن معناست که [به‌جای آنچه انفاق کرده و از دست دادید] مال دیگری جایگزین می‌کند.
الکاظم (علیه السلام)- عَن البَزَنطی قَال: قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ (علیه السلام) جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی قَدْ سَأَلْتُ اللَّهَ حَاجَهًًْ مُنْذُ کَذَا وَ کَذَا سَنَهًًْ وَ قَدْ دَخَلَ قَلْبِی مِنْ إِبْطَائِهَا شَیْءٌ فَقَالَ یَا أَحْمَدُ إِیَّاکَ وَ الشَّیْطَانَ أَنْ یَکُونَ لَهُ عَلَیْکَ سَبِیلٌ حَتَّی یُقَنِّطَک ... أَخْبِرْنِی عَنْکَ لَوْ أَنِّی قُلْتُ لَکَ قَوْلًا أَ کُنْتَ تَثِقُ بِهِ مِنِّی فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِذَا لَمْ أَثِقْ بِقَوْلِکَ فَبِمَنْ أَثِقُ وَ أَنْتَ حُجَّهًُْ اللَّهِ عَلَی خَلْقِهِ قَالَ فَکُنْ بِاللَّهِ أَوْثَق فَإِنَّکَ عَلَی مَوْعِدٍ مِنَ اللَّهِ أَ لَیْسَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَهًَْ الدَّاعِ إِذا دَعانِ وَ قَالَ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهًِْ اللَّهِ وَ قَالَ وَ اللهُ یَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلًا فَکُنْ بِاللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَوْثَقَ مِنْکَ بِغَیْرِهِ وَ لَا تَجْعَلُوا فِی أَنْفُسِکُمْ إِلَّا خَیْراً فَإِنَّهُ مَغْفُورٌ لَکُمْ.
امام کاظم (علیه السلام) از بزنطی نقل شده است: به ابالحسن (علیه السلام) گفتم: «قربانت شوم! سال‌هاست که از خداوند حاجتی خواسته‌ام که به آن نرسیده‌ام و از دیرشدن اجابت آن در قلبم چیزی (شک) احساس می‌کنم». ابالحسن (علیه السلام) فرمود: «ای احمد! مبادا شیطان در دلت رخنه کند و مأیوست سازد ... از تو سؤالی دارم. اگر من به تو قول بدهم که نعمتی به تو خواهم‌بخشید، آیا به قول من اطمینان می‌کنی»؟ من گفتم: «جانم به فدایت باد! اگر به قول شما اعتماد و اطمینان نکنم به قول چه کسی اطمینان و اعتماد کنم با آن که تو حجّت خدایی»؟! ابالحسن‌الرضا (علیه السلام) فرمود: «پس به وعده‌ی خدا بیشتر اعتماد و اطمینان کن که وعده‌ی اجابت داده است. آیا این خدا نیست که در قرآن مجید می‌گوید: «و هرگاه که بندگانم از موقعیّت من جویا شوند، بگو که من به آنان نزدیکم و به فریاد آنان پاسخ می‌دهم». و نیز می‌گوید: «از رحمت خدا نومید نشوید». و گفته است: «... و خداوند نوید مغفرت و نعمت می‌دهد». پس اعتمادت به خداوند بیش از من و دیگران باشد و جز اندیشه‌ی نیک در دل نپروران که شما شیعیان در پوششی از مغفرت و آمرزش حق قرار دارید».