آیه إِنَّ الَّذينَ كَفَرُوا سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا يُؤْمِنُون [6]
كسانى كه كافر شدند، براى آنان يكسان است كه آنان را [از عذاب الهى] بيم دهى يا ندهى؛ ايمان نخواهندآورد.
العسکری (علیه السلام)- فَلَمَّا ذَکَرَ هَؤُلَاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ مَدَحَهُمْ، ذَکَرَ الْکَافِرِینَ الْمُخَالِفِینَ لَهُمْ فِی کُفْرِهِمْ؛ فَقَالَ: إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا ... .
امام عسکری (علیه السلام) هنگامی‌که خداوند از این مؤمنین یاد کرد و آنها را [در آیه قبل] ستود [در این آیه] کافران را یاد کرده که در کفرورزیدنشان، مخالف مؤمنین هستند.
الباقر (علیه السلام)- إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) لَمَّا قَدِمَ الْمَدِینَهًَْ وَ ظَهَرَتْ آثَارُ صِدْقِهِ وَ آیَاتُ حَقِّهِ وَ بَیِّنَاتُ نُبُوَّتِهِ کَادَتْهُ الْیَهُودُ أَشَدَّ کَیْد وَ کَانَ مِمَّنْ قَصَدَهُ لِلرَّدِّ عَلَیْهِ وَ تَکْذِیبِهِ مَالِکُ بْنُ الصَّیْفِ وَ کَعْبُ بْنُ الْأَشْرَفِ وَ حَیُّ بْنُ أَخْطَبَ وَ جُدَیُّ بْنُ أَخْطَبَ وَ أَبُو یَاسِرِ بْنُ أَخْطَبَ وَ أَبُو لُبَابَهًَْ بْنُ عَبْدِ الْمُنْذِرِ وَ شُعْبَهًُْ فَقَالَ مَالِکٌ لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله)! تَزْعُمُ أَنَّکَ رَسُولُ اللَّهِ؟ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله): کَذَلِک. قَالَ: یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله)! لَنْ نُؤْمِنَ أَنَّکَ رَسُولُ اللَّهِ حَتَّی یُؤْمِنَ لَکَ هَذَا الْبِسَاطُ الَّذِی تَحْتَنَا وَ لَا نَشْهَدُ لَکَ بِهِ حَتَّی یُؤْمِنَ وَ یَشْهَدَ لَکَ هَذَا السَّوْطُ وِ لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ أَنَّکَ رَسُولُ اللَّهِ وَ لَنْ نُصَدِّقَکَ حَتَّی یُؤْمِنَ لَکَ هَذَا الْحِمَار ... ثُمَّ عَادَ لِیَرْکَبَهُ فَعَادَ عَلَیْهِ الْحِمَارُ بِمِثْلِ صَنِیعِهِ فَلَمَّا کَانَ فِی السَّابِعَهًِْ أَوْ الثَّامِنَهًِْ أَنْطَقَ اللَّهُ تَعَالَی الْحِمَارَ فَقَالَ: یَا عَبْدَ اللَّهِ! بِئْسَ الْعَبْدُ أَنْتَ شَاهَدْتَ آیَاتِ اللَّهِ وَ کَفَرْتَ بِهَا أَنَا حِمَارٌ قَدْ أَکْرَمَنِیَ اللَّهُ بِتَوْحِیدِهِ فَأَنَا أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَه ... قَالَ کَعْبٌ: فَلَا حَاجَهًَْ لِی فِیهِ بَعْدَ أَنْ ضُرِبَ بِسِحْرِکَ ... لَمَّا انْصَرَفَ الْقَوْمُ مِنْ عِنْدِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ لَمْ یُؤْمِنُوا أَنْزَلَ اللَّهُ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله) إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ فِی الْعِظَهًِْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ فَوَعَظْتَهُمْ وَ خَوَّفْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ لَا یُصَدِّقُونَ بِنُبُوَّتِکَ وَ هُمْ قَدْ شَاهَدُوا هَذِهِ الْآیَاتِ وَ کَفَرُوا فَکَیْفَ یُؤْمِنُونَ بِکَ عِنْدَ قَوْلِکَ وَ دُعَائِکَ.
امام باقر (علیه السلام) با ورود پیامبر (به شهر مدینه و آشکار شدن نشانه‌های درستی و حقّانیّت نبوّت ایشان، یهودیان به فکر چاره و مکرکردن افتادند و گروهی چون مالک‌بن‌صیف، کعب‌بن‌اشرف، حیّ‌بن‌اخطب، جدی‌بن‌اخطب، ابویاسربن‌اخطب و ابولبابه‌بن‌عبدمنذر و شعبه برای تکذیب و ردّ حضرت به پای خاستند. مالک به رسول‌خدا (گفت: «ای محمّد (! تو می‌پنداری فرستاده‌ی خدایی»؟ حضرت فرمود: «بله چنین است»! او گفت: «ما هرگز به تو ایمان نمی‌آوریم مگر اینکه این فرش زیر پای ما یا این تازیانه و یا این درازگوش به رسالت و صداقت تو شهادت دهند ...» [پس از مکالمه‌ای طولانی با پیامبر (آن یهودی] به‌سوی مرکبش بازگشت تا سوار آن شود و الاغ هم به طرف او آمد؛ همچون چهارپایی که خوب تربیت شده‌باشد. هنوز هفت، هشت قدم جلوتر نرفته بود که خداوند، درازگوش را به سخن درآورد و گفت: «ای بنده‌ی خدا! تو چه بد بنده‌ای هستی که آیات الهی را دیدی ولی به آن ایمان نیاوردی! من درازگوش هستم که خداوند [اقرار به] یگانگی‌اش را به من ارزانی داشته و به این وسیله مرا گرامی کرد و من شهادت می‌دهم که خدایی جز او نیست؛ او یگانه بی‌همتاست ...»! پس کعب گفت: «ای محمّد (! از این پس که تو این چهارپای مرا جادو کردی، من دیگر نیازی به آن ندارم». [و از آنجا رفتند ...] پس از اینکه آنان بدون ایمان‌آوردن به رسول‌خدا (او را ترک کردند، خداوند فرمود: ای محمّد! بدان که موعظه برای کافران سودی ندارد زیرا که برای ایشان انذاردادن، موعظه‌کردن و ترساندن، با انذارندادن و نترساندن، یکسان است. آنها ایمان نمی‌آورند و نبوّت تو را تصدیق نمی‌کنند. آنها در حالی‌که این نشانه‌ها را دیدند، کفر ورزیدند! چگونه به سخن و دعوت تو ایمان بیاورند؟!
الصّادق (علیه السلام)- قَالَ: الْکُفْرُ فِی کِتَابِ اللَّهِ عَلَی خَمْسَهًِْ وُجُوهٍ؛ فَمِنْهُ کُفْرُ الْجُحُودِ وَ هُوَ عَلَی وَجْهَیْنِ جُحُودٍ بِعِلْمٍ وَ جُحُودٍ بِغَیْرِ عِلْمٍ فَأَمَّا الَّذِینَ جَحَدُوا بِغَیْرِ عِلْمٍ فَهُمُ الَّذِینَ حَکَی اللَّهُ عَنْهُمْ فِی قَوْلِهِ ... إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ الْآیَهًَْ فَهَؤُلَاءِ کَفَرُوا وَ جَحَدُوا بِغَیْرِ عِلْمٍ.
امام صادق (علیه السلام) کفر در کتاب خدا بر پنج قسم است. یکی از آن اقسام، کفر معاندین است که خود، دو صورت دارد: یکی مخالفت از روی علم و آگاهی؛ و دیگری مخالفت از روی نادانی. امّا کسانی که ناآگاهانه مخالفت می‌کنند همان‌هایی هستند که مشمول این سخن خداوند می‌باشند: إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ ... پس ایشان بدون آگاهی کافر شدند و عناد ورزیدند.
الصّادق (علیه السلام)- قولهإنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ یَعْنِی بِتَوْحِیدِ اللَّهِ تَعَالَی.
امام صادق (علیه السلام) منظور از کفر، [ردکردن و عدم اقرار] به توحید و یگانگی خداوند است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَأَمَّا کُفْرُ الْجُحُودِ فَأَحَدُ الْوَجْهَیْنِ مِنْهُ جُحُودُ الْوَحْدَانِیَّهًِْ وَ هُوَ قَوْلُ مَنْ یَقُولُ لَا رَبَّ وَ لَا جَنَّهًَْ وَ لَا نَارَ وَ لَا بَعْثَ وَ لَا نُشُورَ وَ هَؤُلَاءِ صِنْفٌ مِنَ الزَّنَادِقَهًِْ وَ صِنْفٌ مِنَ الدَّهْرِیَّهًْ الَّذِینَ یَقُولُونَ: ما یُهْلِکُنا إِلَّا الدَّهْرُ وَ ذَلِکَ رَأْیٌ وَضَعُوهُ لِأَنْفُسِهِمْ اسْتَحْسَنُوهُ بِغَیْرِ حُجَّهًٍْ. فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَی: إِنْ هُمْ إِلَّا یَظُنُّونَ وَ قَال إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ.
امام علی (علیه السلام) کفرِ منکرین، بر دو قسم است، یکی از آن دو کفر نسبت به وحدانیّت است، و آن گفتار کسانی است که می‌گویند: «نه خدایی هست و نه بهشتی و نه دوزخی و نه حشر و نشری». این جماعت از زنادقه و ملحدان می‌باشند و گفتار گروهی دیگر به نام دهریّه است که می‌گویند: «ما یهلکنا الا الدهر» (این روزگار است که ما را نابود می‌کند نه چیز دیگری) و این نظر آنها بود که با آن استدلال می‌کردند؛ بدون آنکه دلیل قانع کننده‌ای داشته‌باشند لذا خداوند فرمود: آنها فقط از روی گمان چنین می‌گویند و [خداوند درباره‌ی آنان می‌فرماید:] إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ
الصّادق (علیه السلام)- فَأَمَّا کُفْرُ الْجُحُودِ فَهُوَ الْجُحُودُ بِالرُّبُوبِیَّهًِْ وَ ... هُوَ قوله إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ.
امام صادق (علیه السلام) منظور از کفر منکرین، انکار ربوبیّت خداوند است ... چنانچه دراین سخنِ خداوند بیان شده است: إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لایُؤْمِنُونَ
العسکری (علیه السلام)- إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِاللَّهِ وَ بِمَا آمَنَ بِهِ هَؤُلَاءِ الْمُؤْمِنُونَ مِنْ تَوْحِیدِ اللَّهِ وَ نُبُوَّهًِْ مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ بِوَصِیِّهًِْ عَلِیٍّ (علیه السلام) وَلِیِّ اللَّهِ وَ وَصِیِّ رَسُولِهِ وَ بِالْأَئِمَّهًِْ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ (علیهم السلام) خِیَارِ عِبَادِهِ الْمَیَامِینَ الْقَوَّامِینَ بِمَصَالِحِ خَلْقِ اللَّهِ.
امام عسکری (علیه السلام) منظور از إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا کسانی است که به خدا و به آنچه این مؤمنین ایمان آوردند، کافر شدند. [آنچه که این مؤمنین به آن ایمان آوردند عبارت است از]: یگانگی و توحید خدا، نبوّت محمّد (و نیز وصایت حضرت علی (علیه السلام) ولیّ خدا و جانشین پیامبر (و امامان پاک (علیهم السلام) که از میان بندگان شایسته خدا و برگزیده هستند و در میان مردم به حفظ مصالح خلق قیام نموده‌اند.
الباقر (علیه السلام)- فَلَمَّا انْصَرَفَ الْقَوْمُ مِنْ عِنْدِ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ لَمْ یُؤْمِنُوا أَنْزَلَ اللَّهُ یَا مُحَمَّدُ (صلی الله علیه و آله)! إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ فِی الْعِظَهًِْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ.
امام باقر (علیه السلام) هنگامی‌که آن گروه (یهود) بدون اینکه ایمان بیاورند از نزد رسول‌خدا (رفتند، خداوند این آیه را نازل کرد: ای محمّد بدان که موعظه برای کافران سودی ندارد؛ چرا که اگرآنها را از عذاب الهی بترسانی یا نترسانی فرقی برایشان ندارد و ایمان نمی‌آورند.
العسکری (علیه السلام)- سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ خَوَّفْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَمْ تُخَوِّفْهُمْ لا یُؤْمِنُون.
امام عسکری (علیه السلام) برای آنها فرقی نمی‌کند چه آنها را انذار داده و بترسانی و چه انذار ندهی و نترسانی، [در هر حالت] ایمان نمی‌آورند.
الباقر (علیه السلام)- أَ أَنْذَرْتَهُمْ فَوَعَظْتَهُمْ وَ خَوَّفْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ.
امام باقر (علیه السلام) چه آنها را انذار دهی و از عذاب الهی ترسانده و موعظه کنی و چه انذار ندهی و نترسانی، آنها ایمان نمی‌آورند.
العسکری (علیه السلام)- لا یُؤْمِنُونَ أَخْبَرَ عَنْ عِلْمِهِ فِیهِمْ وَ هُمُ الَّذِینَ قَدْ عَلِمَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَنَّهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ.
امام عسکری (علیه السلام) خداوند از علم غیب خود به پیامبرش اطّلاع می‌دهد. این کافران همان کسانی هستند که خداوند می‌داند ایمان نخواهندآورد.
الباقر (علیه السلام)- أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ لَا یُصَدِّقُونَ بِنُبُوَّتِکَ وَ هُمْ قَدْ شَاهَدُوا هَذِهِ الْآیَاتِ وَ کَفَرُوا فَکَیْفَ یُؤْمِنُونَ بِکَ عِنْدَ قَوْلِکَ وَ دُعَائِکَ.
امام باقر (علیه السلام) آنها نبوّت تو را تصدیق نمی‌کنند. آنها درحالی‌که این نشانه‌ها را دیدند کافر شدند؛ پس چگونه با دعوت و سخن تو ایمان بیاورند؟!
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- لا یُؤْمِنُونَ أَیْ لَا یُؤْمِنُونَ بِتَوْحِیدِ اللَّه.
امام علی (علیه السلام) یعنی آنها به وحدانیّت و یگانگی خداوند ایمان نخواهندآورد.
الصّادق (علیه السلام)- إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ وَ أظْهَرَ لَهُمْ تِلْکَ الآیَاتُ فَقَابَلُوهَا بِالکُفْرِ.
امام صادق (علیه السلام) [خداوند] آن آیات را برای ایشان آشکارکرد ولی آن کافران با کفرشان در برابر آن مقابله کردند.