آیه ۸ - سوره تغابن

آیه فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنا وَ اللهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ [8]

حال كه چنين است، به خدا و پيامبرش و نورى كه نازل كرده‌ايم ايمان بياوريد؛ و [بدانيد] خدا به آنچه انجام مى‌دهيد آگاه است.

۱
(تغابن/ ۸)

الکاظم (علیه السلام)- عَنْ مُحَمَّدِ‌بْنِ‌الْفُضَیْلِ عَنْ أَبِی‌الْحَسَنِ (علیه السلام) قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُا نُورَ اللهِ بِأَفْواهِهِمْ قَالَ یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا وَلَایَهًَْ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) بِأَفْوَاهِهِمْ قُلْتُ قَوْلُهُ تَعَالَی وَ اللهُ مُتِمُّ نُورِهِ قَالَ یَقُولُ وَ اللَّهُ مُتِمُّ الْإِمَامَهًِْ وَ الْإِمَامَهًُْ هِیَ النُّورُ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا قَالَ النُّورُ هُوَ الْإِمَامُ.

امام کاظم (علیه السلام)- محمّدبن‌فضیل از امام کاظم (علیه السلام) روایت می‌کند: از ایشان درباره‌ی سخن خداوند عزّوجلّ: آنان می‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش سازند. (صف/۸). پرسیدم. فرمود: «می‌خواهند ولایت امیرالمؤمنین (علیه السلام) را با گفتار باطل [و طعن و مسخره‌کردن] خاموش کنند». عرض کردم: «منظور از سخن خداوند تعالی: ولی خدا نور خود را کامل می‌کند. (صف/۸) چیست»؟ فرمود: «و خداوند امامت را به اتمام می‌رساند، و امامت همان نور است، و این همان چیزی است که در سخن خداوند متعال آمده است فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنزَلْنَا فرمود: «النُّور همان امام است».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۰
الکافی، ج۱، ص۱۹۵/بحارالأنوار، ج۲۴، ص۳۳۶/تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۶۱/ نورالثقلین؛ «بتفاوت لفظی»/ بحارالأنوار، ج۶۴، ص۵۵؛ «عن قول الله تبارک ... متم الایمه» محذوف/ البرهان
۲
(تغابن/ ۸)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌خَالِدٍ الْکَابُلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا فَقَالَ یَا أَبَاخَالِدٍ النُّورُ وَ اللَّهِ الْأَئِمَّهًُْ (علیهم السلام) مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ وَ هُمْ وَ اللَّهِ نُورُ اللَّهِ الَّذِی أَنْزَلَ وَ هُمْ وَ اللَّهِ نُورُ اللَّهِ فِی السَّمَاوَاتِ وَ فِی الْأَرْضِ وَ اللَّهِ یَا أَبَا خَالِدٍ لَنُورُ الْإِمَامِ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ أَنْوَرُ مِنَ الشَّمْسِ الْمُضِیئَهًِْ بِالنَّهَارِ وَ هُمْ وَ اللَّهِ یُنَوِّرُونَ قُلُوبَ الْمُؤْمِنِینَ وَ یَحْجُبُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ نُورَهُمْ عَمَّنْ یَشَاءُ فَتُظْلَمُ قُلُوبُهُمْ وَ اللَّهِ یَا أَبَا خَالِدٍ لَا یُحِبُّنَا عَبْدٌ وَ یَتَوَلَّانَا حَتَّی یُطَهِّرَ اللَّهُ قَلْبَهُ وَ لَا یُطَهِّرُ اللَّهُ قَلْبَ عَبْدٍ حَتَّی یُسَلِّمَ لَنَا وَ یَکُونَ سِلْماً لَنَا فَإِذَا کَانَ سِلْماً لَنَا سَلَّمَهُ اللَّهُ مِنْ شَدِیدِ الْحِسَابِ وَ آمَنَهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیَامَهًِْ الْأَکْبَر.

امام باقر (علیه السلام)- ابوخالد کابلی گوید: از امام محمّد باقر (علیه السلام) درباره‌ی سخن خداوند عزّوجلّ فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنزَلْنَا پرسیدم. فرمود: «به خدا سوگند، ای اباخالد! النُّور همانا ائمّه (علیهم السلام) هستند، ای اباخالد! نور امام در قلوب مؤمنین از نور آفتاب درخشان در روز روشن بیشتر است، و آن‌ها هستند که قلوب مؤمنین را نورانی می‌کنند، و خداوند نور آن‌ها را از هرکسی که بخواهد می‌پوشاند، پس قلب‌های آن تاریک می‌شود و با آن ظلمت، دل آن‌ها را می‌پوشاند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۲
الکافی، ج۱، ص۱۹۴/ بحارالأنوار، ج۲۳، ص۳۰۸/ البرهان؛ «و الله یا اباخالد ... القیامهًْ الاکبر» محذوف/ تأویل الآیات الظاهرهًْ، ص۶۷۱/ القمی، ج۲، ص۳۷۱/ المناقب، ج۳، ص۸۱/ نورالثقلین
۳
(تغابن/ ۸)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- سَأَلُوهُ (علیاً (علیه السلام)) عَنْ أَقْسَامِ النُّورِ فِی الْقُرْآنِ قَالَ النُّورُ الْقُرْآنُ وَ النُّورُ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ تَعَالَی وَ النُّورُ النُّورِیَّهًُْ وَ النُّورُ الْقَمَرُ وَ النُّورُ ضَوْءُ الْمُؤْمِنِ وَ هُوَ الْمُوَالَاهًُْ الَّتِی یَلْبَسُ بِهَا نُوراً یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ وَ النُّورُ فِی مَوَاضِعَ مِنَ التَّوْرَاهًِْ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الْقُرْآنِ حُجَّهًُْ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عَلَی عِبَادِهِ وَ هُوَ الْمَعْصُومُ قَوْلُهُ تَعَالَی فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا یَعْنِی سُبْحَانَهُ الْقُرْآنَ وَ جَمِیعَ الْأَوْصِیَاءِ الْمَعْصُومِینَ حَمَلَهًَْ کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ خَزَنَتَهُ وَ تَرَاجِمَتَهُ الَّذِینَ نَعَتَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِه.

امام علی (علیه السلام)- از امام علی (علیه السلام) درباره‌ی اقسام نور در قرآن پرسیدند، فرمود: «نور قرآن است، نور اسمی از اسم‌های خدای تعالی است، نور روشنایی است، نور ماه است و نور نورانیّت مؤمن است و آن پیروی [از خدا و جانشینان او] است که در روز قیامت به‌وسیله‌ی آن لباسی از نور می‌پوشد و نور در جاهایی از تورات، انجیل و قرآن حجّت خدای عزّوجلّ بر بندگانش است و او معصوم است. در سخن خدای تعالی فَآمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ وَ النُّورِ الَّذِی أَنزَلْنَا منظور خداوند سبحانه، قرآن و همه‌ی اوصیای معصوم هستند که حاملان (حافظان) کتاب خدای عزّوجلّ، خزانه‌داران او و مفسّران [کلام] او هستند که خداوند در کتابش آن‌ها را ستود.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۲
بحارالأنوار، ج۹۰، ص۲۱/ البرهان
۴
(تغابن/ ۸)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا ذَهَبَ أَکْثَرُ الْمُفَسِّرِینَ إِلَی أَنَّهُ الْقُرْآنُ وَ قَالَ عَلِیُّ‌بْنُ‌إِبْرَاهِیمَ (رحمة الله علیه): النُّورُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام).

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- منظور از وَ النُّورِ الَّذِی أَنْزَلْنا به عقیده‌ی بیشتر مفسّران قرآن است. علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) وَ النُّورِ الَّذِی أَنزَلْنَا امیرالمؤمنین (علیه السلام) است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۲
بحارالأنوار، ج۶۴، ص۵۴/ القمی، ج۲، ص۳۷۱؛ «بتفاوت لفظی»/ البرهان
۵
(تغابن/ ۸)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنَّ النُّورَ وَلَایَهًُْ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام).

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- همانا منظور از نور در این آیه ولایت علی (علیه السلام) است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۳۰۲
الصراط المستقیم، ج۱، ص۲۹۶
بیشتر