آیه ۱۲۸ - سوره توبه

آیه لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ حَريصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنينَ رَؤُفٌ رَحيمٌ [128]

به يقين، پيامبرى از ميان شما به‌سويتان آمد كه رنج‌هاى شما بر او سخت است و اصرار بر هدايت شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است.

به یقین، به‌سویتان آمد

۱ -۱
(توبه/ ۱۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- عَنْ ثَعلَبَهًْ عَن أَبِی‌عَبدِ اللهِ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ قَالَ فِینَا عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ قَالَ فِینَا حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ قَالَ فِینَا بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ قَالَ شَرِکْنَا الْمُؤْمِنِینَ فِی هَذِهِ الرَّابِعَهًِْ وَ ثَلَاثَهًٌْ لَنَا.

امام صادق (علیه السلام)- ثعلبه از امام صادق (علیه السلام) نقل می‌کند: «خدای تبارک‌وتعالی فرمود: لَقَدْ جَاءکُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ؛ خطاب به ماست، عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ؛ این هم درباره‌ی ماست؛ حَرِیصٌ عَلَیْکُم درباره‌ی ماست، بِالْمؤْمِنِینَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ، در این قسمت چهارم، مؤمنین با ما شریک شده‌اند. آن سه قسمت اوّل اختصاص به ما دارد».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۰۴
البرهان/ نور الثقلین/ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۳۲۹/ العیاشی، ج۲، ص۱۱۸
۱ -۲
(توبه/ ۱۲۸)

الباقر (علیه السلام)- عَنْ عَبْدِاللهِ‌بْنِ‌سُلَیْمْانَ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ تَلَا هَذِهِ الْآیَهًَْ لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ قَالَ مِنْ أَنْفُسِنَا قَالَ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ قَالَ مَا عَنِتْنَا قَالَ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ عَلَیْنَا بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ قَالَ بِشِیعَتِنَا رَءُوفٌ رَحِیمٌ فَلَنَا ثَلَاثَهًُْ أَرْبَاعِهَا وَ لِشِیعَتِنَا رُبُعُهَا.

امام باقر (علیه السلام)- عبدالله‌بن‌سلیمان از امام باقر (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: لَقَدْ جَاءکُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ از ما است، عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ؛ آنچه ما را میرنجاند. حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ؛ یعنی بر ما، بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ؛ به شیعیان ما رئوف و مهربان است. سه قسمت برای ما است و یک چهارم برای شیعیان ماست.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۰۴
البرهان/ نور الثقلین/ العیاشی، ج۲، ص۱۱۸/ بحار الأنوار، ج۲۴، ص۳۲۹/ مشکاهًْ الأنوار، ص۹۵

از میان شما از خودتان)

۲ -۱
(توبه/ ۱۲۸)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فَمَنَّ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ عَلَیْکُمْ بِمُحَمَّدٍ (صلی الله علیه و آله) فَبَعَثَهُ إِلَیْکُمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِکُمْ وَ قَال لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ وَ قَالَ لَقَدْ مَنَّ اللهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ ... فَکَانَ الرَّسُولُ (صلی الله علیه و آله) إِلَیْکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ بِلِسَانِکُمْ فَعَلَّمَکُمُ الْکِتَابَ وَ الْحِکْمَهًَْ.

امام علی (علیه السلام)- پس خداوند بر شما لطف کرد و محمّد (صلی الله علیه و آله) را رسولی از میان خودتان به‌سوی شما فرستاد و در آنچه که از کتابش فرو فرستاد فرمود: لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ و فرمود: «خداوند بر مؤمنان منّت نهاد (نعمت بزرگی بخشید) هنگامی‌که در میان آن‌ها، پیامبری از جنس خودشان برانگیخت». رسول فرستاده‌شده به‌سوی شما، از خود شما بود و کتاب، حکمت، فرائض و سنّت را به شما آموخت.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۰۶
بحار الأنوار، ج۳۳، ص۵۶۶/ الغارات، ج۱، ص۱۹۹
۲ -۲
(توبه/ ۱۲۸)

الصّادق (علیه السلام)- لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ قِیلَ: مَعْنَاهُ أَنَّهُ مِنْ نِکَاحٍ لَمْ یُصِبْهُ شَیْءٌ مِنْ وِلَادَهًِْ الْجَاهِلِیَّهًِْ.

امام صادق (علیه السلام)- لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ، یعنی از نکاحی که از شیوه ولادتهای جاهلی به دور بوده است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۰۶
نور الثقلین
۲ -۳
(توبه/ ۱۲۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَیْ مِنْ أَشْرَفِکُمْ وَ أَفْضَلِکُمْ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- مِنْ أَنْفُسِکُمْ؛ یعنی از شریف‌ترین و بافضیلت‌ترین شما.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۰۶
نور الثقلین/ بحار الأنوار، ج۸۷، ص۸۸/ نور الثقلین/ بحار الأنوار، ج۱۶، ص۳۰۱

رئوف و مهربان

۳ -۱
(توبه/ ۱۲۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ (رحمة الله علیه) فَقَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) لِعَبْدِ‌اللَّهِ‌بْنِ‌سَلَام ... ثُمَّ وَصَفَنِیَ اللَّهُ تَعَالَی بِالرَّأْفَهًِْ وَ الرَّحْمَهًِْ وَ ذَکَرَ فِی کِتَابِهِ لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیم.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) گوید، پیامبر (صلی الله علیه و آله) به عبدالله‌بن‌سلام فرمود: «... خداوند مرا به رأفت و رحمت می‌ستاید و در قرآن می‌فرماید: لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیم».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۰۶
بحار الأنوار، ج۹، ص۲۹۱/ نور الثقلین/ الاحتجاج، ج۱، ص۴۹
۳ -۲
(توبه/ ۱۲۸)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- بِالْإِسْنَادِ یَرْفَعُهُ إِلَی الْإِمَامِ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی جَعْفَرٌ عَنْ أَبِیهِ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَلِیٌّ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ ... کَانَ یَقُولُ (صلی الله علیه و آله) حُبِّی خَالَطَ دِمَاءَ أُمَّتِی فَهُمْ یُؤْثِرُونِّی عَلَی الْآبَاءِ وَ عَلَی الْأُمَّهَاتِ وَ عَلَی أَنْفُسِهِمْ وَ لَقَدْ کَانَ أَقْرَبَ النَّاسِ وَ أَرْأَفَهُمْ فَقَالَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از امام علی (علیه السلام) روایت است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «حُبّ من با خون امّتم درآمیخته و آنان مرا بر پدران و مادران و خودشان ترجیح میدهند». حضرت برای مردم مهربان‌ترین و دلسوزترین بود، خداوند تبارک‌وتعالی فرمود: لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ ما عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمؤْمِنِینَ رَؤُفٌ رَحِیمٌ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۴۰۶
بحار الأنوار، ج۱۶، ص۳۴۱/ إرشادالقلوب، ج۲، ص۴۰۶
بیشتر