آیه وَعَدَ اللهُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً في جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ [72]
خداوند به مردان و زنان باايمان، باغهاى بهشتى وعده داده كه نهرها از پاى درختانش جارى است، جاودانه در آن خواهند ماند و [همچنين] خانه‌ها [و قصرهاى] پاكيزه در باغهاى جاودان بهشتى [به آن‌ها وعده داده] و خشنودى خدا، [از همه‌ی اين‌ها] برتر است و اين، همان رستگارى و پيروزى بزرگ است.
السّجّاد (علیه السلام)- عَنْ ثویر عَنْ عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) قَالَ إِذَا صَارَ أَهْلُ الْجَنَّهًِْ فِی الْجَنَّهًِْ وَ دَخَلَ وَلِیُّ اللَّهِ إِلَی جِنَانِهِ وَ مَسَاکِنِهِ وَ اتَّکَأَ کُلُّ مُؤْمِنٍ مِنْهُمْ عَلَی أَرِیکَتِهِ حَفَّتْهُ خُدَّامُهُ وَ تَهَدَّلَتْ عَلَیْهِ الثِّمَارُ وَ تَفَجَّرَتْ حَوْلَهُ الْعُیُونُ وَ جَرَتْ مِنْ تَحْتِهِ الْأَنْهَارُ وَ بَسَطَتْ لَهُ الزَّرَابِیُّ وَ صُفِّفَتْ لَهُ النَّمَارِقُ وَ أَتَتْهُ الْخُدَّامُ بِمَا شَاءَتْ شَهْوَتُهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَسْأَلَهُمْ ذَلِکَ قَالَ وَ یَخْرُجُ عَلَیْهِمُ الْحُورُ الْعِینُ مِنَ الْجِنَانِ فَیَمْکُثُونَ بِذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ إِنَّ الْجَبَّارَ یُشْرِفُ عَلَیْهِمْ فَیَقُولُ لَهُمْ أَوْلِیَائِی وَ أَهْلَ طَاعَتِی وَ سُکَّانَ جَنَّتِی فِی جِوَارِی أَلَا هَلْ أُنَبِّئُکُمْ بِخَیْرٍ مِمَّا أَنْتُمْ فِیهِ فَیَقُولُونَ رَبَّنَا وَ أَیُّ شَیْءٍ خَیْرٌ مِمَّا نَحْنُ فِیهِ نَحْنُ فِیمَا اشْتَهَتْ أَنْفُسُنَا وَ لَذَّتْ أَعْیُنُنَا مِنَ النِّعَمِ فِی جِوَارِ الْکَرِیمِ قَالَ فَیَعُودُ عَلَیْهِمْ بِالْقَوْلِ فَیَقُولُونَ رَبَّنَا نَعَمْ فَأْتِنَا بِخَیْرٍ مِمَّا نَحْنُ فِیهِ فَیَقُولُ لَهُمْ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی رِضَایَ عَنْکُمْ وَ مَحَبَّتِی لَکُمْ خَیْرٌ وَ أَعْظَمُ مِمَّا أَنْتُمْ فِیهِ قَالَ فَیَقُولُونَ نَعَمْ یَا رَبَّنَا رِضَاکَ عَنَّا وَ مَحَبَّتُکَ لَنَا خَیْرٌ لَنَا وَ أَطْیَبُ لِأَنْفُسِنَا ثُمَّ قَرَأَ عَلِیُّ‌بْنُ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) هَذِهِ الْآیَهًَْ وَعَدَ اللهُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها وَ مَساکِنَ طَیِّبَةً فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ.
امام سجّاد (علیه السلام)- ثویر از امام سجّاد (علیه السلام) نقل می‌کند که فرمود: «وقتی بهشتیان به بهشت وارد شوند و دوست خدا به باغ و منزلگاهش وارد گردد و هر مؤمنی بر مسندش تکیّه زند، خدمتکارانش اطراف او را می‌گیرند و میوه‌ها بر او سرازیر شود و چشمه‌ها اطرافش می‌شکافد و نهرها از زیرش جاری می‌شود و فرش‌های نفیس گسترده می‌گردد و بالش‌های به‌هم‌پیوسته برایش مرتّب می‌گردد و خدمتکاران هرآنچه را بخواهد قبل از سؤال برایش می‌آورند». [امام (علیه السلام) در ادامه] فرمود: «و حورالعین از بهشت نزد ایشان می‌آیند و نزدشان می‌مانند هرچه خدا خواهد. سپس خداوند جبّار بر آنان اشراف می‌یابد و می‌گوید: دوستان و پیروان و ساکنان بهشت من، که در کنار من هستید آیا شما را به بهتر از آنچه در آن هستید خبر دهم»؟ گویند: «پروردگارا آیا بهتر از آنچه در آن هستیم چیزی هست؟ ما در جوار خدای کریم هرچه بخواهیم داریم و چشمانمان از نعمت‌ها لذّت می‌برند». [امام (علیه السلام)] فرمود: «خداوند گفته‌اش را تکرار می‌کند». پس می‌گویند: «آری! به ما بهتر از آنچه در آنیم عطا فرما». پس خداوند گوید: «رضایت من از شما و دوستی من با شما بهتر و باعظمت‌تر از چیزی است که شما در آن هستید». می‌گویند: «آری، پروردگارا رضایت و خشنودی و دوستی تو نسبت به ما بهتر و نیکوتر و پاک‌تر برای ماست». سپس امام سجّاد (علیه السلام) این آیه را خواند: وَعَدَ اللهُ الْمؤْمِنِینَ وَ المُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْآنهارُ خالِدِینَ فِیها وَ مَساکِنَ طَیِّبَةً فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ یَزِیدَ‌بْنِ‌سَلَّامٍ أَنَّهُ سَأَلَ النَّبِیَّ (صلی الله علیه و آله) لِمَ سُمِّیَتِ الْجَنَّهًُْ جَنَّهًًْ قَالَ لِأَنَّهَا جَنِینَهًٌْ خِیَرَهًٌْ نَقِیَّهًٌْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- یزیدبن‌سلام گوید: سائلی خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عرض کرد: «چرا جنّت (بهشت) را جنّت خوانده‌اند»؟ پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «زیرا مستور و پنهان از مخلوقات است و نیز پسندیده و پاکیزه بوده است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَدْنٌ دَارُ اللَّهِ الَّتِی لَمْ تَرَهَا عَیْنٌ وَ لَمْ تَخْطُرْ عَلَی قَلْبِ بِشْرٍ لَا یَسْکُنُهَا غَیْرُ ثَلَاثَهًٍْ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ طُوبَی لِمَنْ دَخَلَک.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عَدْن، خانه‌ی خداست که هیچ‌گاه چشمی آن را ندیده است و به دل هیچ‌یک از آدمیان خطور نکرده است و فقط سه گروه در آن سکونت دارند: پیامبران، صدّیقین، شهیدان. خدای عزّوجلّ [به عَدْن] می‌فرماید: «خوشا به حال کسی که وارد تو می‌شود».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَنْ بِلَالِ مُؤَذِّنِ رَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و آله) فِی حَدِیثٍ فِی وَصْفِ الْجَنَّهًِْ قُلْتُ هَلْ وَسَطُهَا غَیْرُهَا قَالَ نَعَمْ جَنَّهًُْ عَدْنٍ وَ هِیَ فِی وَسَطِ الْجِنَانِ وَ أَمَّا جَنَّهًُْ عَدْنٍ فَسُورُهَا یَاقُوتٌ أَحْمَرُ وَ حَصَاهَا اللُّؤْلُؤ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- از بلال موذّن رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در حدیثی که در توصیف بهشت است [این‌گونه نقل شده است]: گفتم: «آیا در میان آن چیز دیگری است»؟ گفت: «آری! جنّت عدن که میانه‌ی بهشت‌ها است. جنّت عدن بارویی از یاقوت سرخ دارد و ریگ آن لؤلؤ است».
الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) وَ سَاقَ الْحَدِیثَ الطَّوِیلَ فِی أَجْوِبَهًِْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) عَنْ مَسَائِلِ الْیَهُودِیِّ إِلَی أَنْ قَالَ قَالَ الْیَهُودِیُّ وَ أَیْنَ یَسْکُنُ نَبِیُّکُمْ مِنَ الْجَنَّهًِْ قَالَ فِی أَعْلَاهَا دَرَجَهًًْ وَ أَشْرَفِهَا مَکَاناً فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ.
امام صادق (علیه السلام)- مفضّل‌بن‌صالح از امام صادق (علیه السلام) در حدیثی طولانی نقل می‌کند: یهودی سؤال کرد: «پیامبر شما، در کجای بهشت ساکن است»؟ حضرت (علیه السلام) فرمود: «در بالاترین درجه و شریف‌ترین مکان در بهشت‌های جاودانگی».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- هِیَ قُصُورٌ فِی الْجَنَّهًِْ مِنْ لُؤْلُؤَهًٍْ بَیْضَاءَ فِیهَا سَبْعُونَ دَاراً مِنْ یَاقُوتَهًٍْ حَمْرَاءَ فِی کُلِّ دَارٍ سَبْعُونَ بَیْتاً مِنْ زُمُرُّدَهًٍْ خَضْرَاءَ فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ سَرِیراً عَلَی سَرِیرٍ امْرَأَهًٌْ مِنَ الْحُورِ الْعِینِ فِی کُلِّ بَیْتٍ مَائِدَهًٌْ عَلَی کُلِّ مَائِدَهًٍْ سَبْعُونَ قَصْعَهًٍْ عَلَی کُلِّ قَصْعَهًٍْ سَبْعُونَ وَصِیفاً وَ وَصِیفَهًًْ وَ یُعْطِی اللَّهَ الْمُؤْمِنَ ذَلِکَ فِی غَدَاهًٍْ وَ یَأْکُلُ ذَلِکَ الطَّعَامَ وَ یَطُوفُ عَلَی تِلْکَ الْأَزْوَاجِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- کاخ هایی در بهشت از مروارید سفید است و در آن هفتاد خانه از یاقوت سرخ وجود دارد و در هر خانه، هفتاد خانه از زمرّد سبز و در هر خانه، هفتاد بستر و بر روی هر بستر، زنی از زنان بهشتی است و در هر خانه سفره‌ای وجود دارد و بر هر سفره مرد و زنی خدمتکار وجود دارد، و خدا آن چیزها را در اوّل روز می‌دهد و مؤمن آن غذا را می‌خورد و نزد آن همسران می رود.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- عَن عِمرَانِ‌بنِ‌الحُصَینِ وَ أَبا هُرَیرَهًَْ عَنِ النَّبِیّ (صلی الله علیه و آله) قَصْرٌ مِنْ لُؤْلُؤٍ فِی الْجَنَّهًِْ فِی ذَلِکَ الْقَصْرِ سَبْعُونَ دَاراً مِنْ یَاقُوتَهًٍْ حَمْرَاءَ فِی کُلِّ دَارٍ سَبْعُونَ بَیْتاً مِنْ زُمُرُّدَهًٍْ حَمْرَاءَ فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ سَرِیراً عَلَی کُلِّ سَرِیرٍ سَبْعُونَ فِرَاشاً مِنْ کُلِّ لَوْنٍ عَلَی کُلِّ فِرَاشٍ امْرَأَهًٌْ مِنَ الْحُورِ الْعِینِ فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ مَائِدَهًًْ عَلَی کُلِّ مَائِدَهًٍْ سَبْعُونَ لَوْناً مِنَ الطَّعَامِ فِی کُلِّ بَیْتٍ سَبْعُونَ وَصِیفاً وَ وَصِیفَهًًْ وَ قَالَ فَیُعْطِی اللَّهُ الْمُؤْمِنَ مِنَ الْقُوَّهًِْ فِی غَدَاهًٍْ وَاحِدَهًٍْ أَنْ یَأْتِیَ عَلَی ذَلِکَ کُلِّهِ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عمران‌بن‌حصین و ابوهریره از پیامبر (صلی الله علیه و آله) روایت کرده‌اند که فرمود: «کاخی از مروارید که در بهشت قرار دارد و در آن قصر هفتاد سرا از یاقوت سرخ و در هر سرا هفتاد خانه از زمرّد سرخ است که در هر خانه هفتاد تخت و بر هر تخت هفتاد فراش گسترده و بر بالای هر فراش حورالعینی است. در هر خانه هفتاد سفره پهن است و بر هر سفره هفتاد نوع غذا قرار دارد. در هر خانه هفتاد خدمتکار و کنیز است». و فرمود: «خداوند به مؤمن توانایی می‌دهد در هر وعده همه آن را مصرف کند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِذَا دَخَلَ أَهْلُ الْجَنَّهًِْ الْجَنَّهًَْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی: تَشْتَهُونَ شَیْئاً فَأَزِیدُکُمْ؟ قَالُوا: یَا رَبَّنَا وَ مَا خَیْرٌ مِمَّا أَعْطَیْتَنَا؟ قَالَ: رِضْوَانِی أَکْبَرُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جابر (رحمة الله علیه)، از پیامبر (صلی الله علیه و آله) روایت می‌کند: هرگاه بهشتیان وارد بهشت شدند، خدای عزِوجلّ می‌فرماید: «آیا چیز بیشتری را میل دارید تا به شما بیشتر بدهم»؟ می‌گویند: «پروردگار ما! مگر چیزی بهتر از آنچه که به ما داده‌ای، وجود دارد»؟! می‌فرماید: «رضوان من بزرگ‌تر است».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَی عَلِیٍّ (علیه السلام) وَ شِیعَتِهِ یَوْمَ الْقِیَامَهًِْ یَزِفُّونَ عَلَی نُوقٍ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّهًِْ شَبَابٌ مُتَوَّجُونَ مُکَحَّلُونَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُونَ قَدْ أُیِّدُوا بِرِضْوَانٍ مِنَ اللهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- گویی علی (علیه السلام) و شیعیان او را در روز قیامت می نگرم و می بینم که جوان شده و سوار بر شتران در باغ های بهشتی هستند، تاج ها بر سر و سرمه بر چشم کشیده اند و هیچ بیم و ترسی برایشان نیست و اندوه نمی خورند، درحالی‌که مؤیَّد به رضوان بزرگ الهی گشته اند و خشنودی خدا، [از همه‌ی این‌ها] برتر است.