آیه ۷۶ - سوره توبه

آیه فَلَمَّا آتَاهُم مِّن فَضْلِهِ بَخِلُواْ بِهِ وَ تَوَلَّواْ وَّ هُم مُّعْرِضُون [76]

امّا هنگامى‌كه خدا از فضل خود به آن‌ها بخشيد، نسبت به آن بخل ورزيدند و سرپيچى كردند و روى برتافتند.

۱
(توبه/ ۷۶)

علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- ثُمَّ ذَکَرَ الْبُخَلَاءَ وَ سَمَّاهُمْ مُنَافِقِینَ وَ کَاذِبِینَ فَقَالَ وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَکُونَنَّ مِنَ الصَّالِحینَ، فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ، فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فی قُلُوبِهِمْ إِلی یَوْمِ یَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما کانُوا یَکْذِبُون.

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- [خدای تعالی] خسیسان را ذکر کرد و آنان را منافق و دروغگو خواند. سپس فرمود: وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَکُونَنَّ مِنَ الصَّالِحینَ* فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ* فَأَعْقَبَهُمْ نِفاقاً فی قُلُوبِهِمْ إِلی یَوْمِ یَلْقَوْنَهُ بِما أَخْلَفُوا اللهَ ما وَعَدُوهُ وَ بِما کانُوا یَکْذِبُون.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۵۸
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۹۶/ القمی، ج۱، ص۳۰۱/ البرهان
۲
(توبه/ ۷۶)

الباقر (علیه السلام)- هُوَ ثَعْلَبَهًُْ‌بْنُ‌خَاطِبِ‌بْنِ‌عَمْرِوبْنِ‌عَوْفٍ کَانَ مُحْتَاجاً فَعَاهَدَ اللَّهَ فَلَمَّا آتَاهُ اللَّهُ بَخِلَ بِهِ.

امام باقر (علیه السلام)- او ثعلبهًْ‌بن‌حاطب بن‌عمروبن‌عوف بود و نیازمند بود. او با خدا عهد کرد و هنگامی‌که خدا به او روزی داد، نسبت به آن بخل ورزید.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۵۸
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۹۶/ البرهان/ نور الثقلین
۳
(توبه/ ۷۶)

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- إِنَّ ثَعْلَبَهًَْ أَتَی مَجْلِساً مِنَ الْأَنْصَارِ فَأَشْهَدَهُمْ وَ قَالَ: لَئِنْ آتَانِیَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ تَصَدَّقْتُ مِنْهُ وَ آتَیْتُ کُلَّ ذِی حَقٍّ حَقَّهُ وَ وَصَلْتُ مِنْهُ الْقَرَابهًَْ. فَابْتَلَاهُ اللَّهُ فَمَاتَ ابْنُ عَمٍّ لَهُ فَوَرَّثَهُ مَالًا وَ لَمْ یَفِ بِمَا قَالَ. فَنَزَلَتْ الآیَاتُ.

ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- از ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) و ابن‌جبیر و قتاده چنین روایت شده است که؛ ثعلبه وارد مجلسی از گروه انصار شد و از آن‌ها گواهی گرفت که اگر خداوند از فضل خویش به من نعمتی عنایت کند من زکات آن را خواهم داد و حقّ صاحبان حق را تمام و کمال پرداخت خواهم نمود و با آن صله رحم انجام می‌دهم. خداوند او را امتحان کرد و بعد پسر عموی ثعلبه مرد و وارث اموال او گردید امّا او به وعده‌های خود جامه عمل نپوشاند. بعد از این واقعه خداوند این آیات را نازل کرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۶، ص۲۵۸
بحار الأنوار، ج۲۲، ص۴۰
بیشتر