آیه أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ [1]
افزون طلبي [و تفاخر] شما را به خود مشغول داشته است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ مِنْ کَلَامِهِ (علیه السلام) قَالَهُ بَعْدَ تِلَاوَتِهِ أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ* حَتَّی زُرْتُمُ الْمَقابِرَ یَا لَهُ مَرَاماً مَا أَبْعَدَهُ وَ زَوْراً مَا أَغْفَلَهُ وَ حُطَاماً مَا أَفْرَغَهُ وَ خَطَراً مَا أَفْظَعَهُ أَ فَبِمَصَارِعِ آبَائِهِمْ یَفْتَخِرُونَ أَمْ بِعَدِیدِ الْهَلْکَی یَتَکَاثَرُونَ یَرْتَجِعُونَ مِنْهُمْ أَجْسَاداً خَوَتْ وَ حَرَکَاتٍ سَکَنَتْ وَ لَأَنْ یَکُونُوا عِبَراً أَحَقُّ مِنْ أَنْ یَکُونَ مُفْتَخَراً وَ لَأَنْ یَهْبِطُوا مِنْهُمْ جَنَابَ ذِلَّهًٍْ أَحْجَی مِنْ أَنْ یَقُومُوا بِهِمْ مَقَامَ عِزَّهًٍْ.
امام علی (علیه السلام)- پس از خواندن آیه یکم سوره تکاثر، أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ * حَتَّی زُرْتُمُ الْمَقابِرَ فرمود: «شگفتا چه مقصد بسیار دوری، چه زیارت‌کنندگان بی‌خبری و چه کار دشوار و مرگباری! پنداشتند که جای مردگان خالی است، آنها که سخت مایه عبرتند، و از دور با یاد گذشتگان، فخر می‌فروشند. آیا به گورهای پدران خویش می‌نازند و یا به تعداد فراوانی که در کام مرگ فرو رفته‌اند؟ آیا خواهان بازگشت اجسادی هستند که پوسیده شده و حرکاتشان به سکون تبدیل گشت؟ آنها مایه عبرت باشند سزاوارتر است تا تفاخر؛ اگر با مشاهده وضع آنان به فروتنی روی آورند، عاقلانه‌تر است تا آنان را وسیله فخرفروشی قرار دهند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ مَسْعُودٍ لَا تُغْرِسُ الْأَشْجَارَ وَ لَا تُجْرِی الْأَنْهَارَ وَ لَا تُزَخْرِفُ الْبُنْیَانَ وَ لَا تَتَّخِذُ الْحِیطَانَ وَ الْبُسْتَانَ فَإِنَّ اللَّهَ یَقُولُ أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ای پسر مسعود! به خاطر ثروت درختان را کشت نکن و نهرها را جاری ننما کاخ‌ها را زینت نده، حیاط‌ها و بستان‌ها را نگیر. زیرا که خدا می‌فرماید: أَلْهاکُمُ التَّکاثُر.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قَرَأَ رَسُولُ اللهِ (صلی الله علیه و آله) أَلْهاکُمُ التَّکاثُرُ ثُمَ قَالَ تَکَاثُرُ الْأَمْوَالِ جَمْعُهَا مِنْ غَیْرِ حَقِّهَا وَ مَنْعُهَا مِنْ حَقِّهَا وَ سَدُّهَا فِی الْأَوْعِیَهًِْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- اََلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ، تکاثر اموال، جمع‌کردن آن ها از راه ناحق و دریغ‌کردن آن ها از راه حقّ و بستن آن ها در ظرف هاست.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- أَیْ أَغْفَلُکُمْ کَثْرَتُکُمْ.
علی‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- کلام خداوند متعال: اََلْهَاکُمُ التَّکَاثُرُ یعنی دارایی زیادتان شما را به غفلت انداخت.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ التَّکَاثُرُ لَهْوٌ وَ شُغُلٌ وَ اسْتِبْدَالُ الَّذِی هُوَ أَدْنی بِالَّذِی هُوَ خَیْر.
امام علی (علیه السلام)- التَّکَاثُرُ؛ افزون خواهی بیهودگی و مشغول‌بودن و تبدیل کار خوب به کار بد است.