آیه فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ [15]
سوگند به ستارگاني كه باز مي‌گردند.
الباقر (علیه السلام)- أُمُّ هَانِی قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ فَقَالَ یَا أُمَ هَانِی إِمَامٌ یَخْنِسُ نَفْسَهُ سَنَهًَْ سِتِّینَ وَ مِائَتَیْنِ ثُمَّ یَظْهَرُ کَالشِّهَابِ الثَّاقِبِ فِی اللَّیْلَهًِْ الظَّلْمَاءِ فَإِنْ أَدْرَکْتَ زَمَانَهُ قَرَّتْ عَیْنُکَ یَا أُمَّ هَانِی.
امام باقر (علیه السلام)- امّ هانی گوید: از امام باقر (علیه السلام) درباره‌ی این آیات: فَلَا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ * الجَوَارِ الْکُنَّسِ پرسیدم، فرمود: «ای امّ هانی! امامی است که در سال دویست‌وشصت، خود را از دیده پنهان می‌کند، سپس مانند شهاب درخشان در شب تاریک نمایان می‌شود. ای امّ هانی! اگر در آن زمان باشی، چشم تو روشن خواهد شد».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أُمِّ هَانِئٍ قَالَتْ لَقِیتُ أَبَاجَعْفَرٍ (علیه السلام) فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذِهِ الْآیَهًِْ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ فَقَالَ إِمَامٌ یَخْنِسُ فِی زَمَانِهِ عِنْدَ انْقِضَاءٍ مِنْ عِلْمِهِ سَنَهًَْ سِتِّینَ وَ مِائَتَیْنِ ثُمَّ یَبْدُو کَالشِّهَابِ الْوَقَّادِ فِی ظُلْمَهًِْ اللَّیْلِ فَإِنْ أَدْرَکْتَ ذَلِکَ قَرَّتْ عَیْنَاکَ.
امام باقر (علیه السلام)- امّ هانی گوید: امام باقر (علیه السلام) را دیدم و از ایشان درباره‌ی این آیات پرسیدم: فَلَا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ* الجَوَارِ الْکُنَّسِ، فرمود: «خنّس، امامی است که در زمان خود در سال دویست‌وشصت از دیده‌ها پنهان می‌شود، و مردم از علم و دانش او بهره‌مند نخواهند شد [از او چیزی نخواهند دانست] سپس مانند شهابی درخشان در تاریکی شب نمایان می‌شود، اگر در آن زمان باشی، چشم تو روشن خواهد شد».
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أُمِّ هَانِئٍ الثَّقَفِیَّهًِْ قَالَ غَدَوْتُ عَلَی سَیِّدِی مُحَمَّدِ‌بْنِ‌عَلِیٍّ الْبَاقِرِ (علیه السلام) فَقُلْتُ لَهُ یَا سَیِّدِی آیَهًٌْ فِی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ عَرَضَتْ بِقَلْبِی أَقْلَقَتْنِی وَ أَسْهَرَتْنِی قَالَ فَاسْأَلِی یَا أُمَّ هَانِئٍ قَالَتْ قُلْتُ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ قَالَ نِعْمَ الْمَسْأَلَهًُْ سَأَلْتِنِی یَا أُمَّ هَانِئٍ هَذَا مَوْلُودٌ فِی آخِرِ الزَّمَانِ هُوَ الْمَهْدِیُّ مِنْ هَذِهِ الْعِتْرَهًِْ تَکُونُ لَهُ حَیْرَهًٌْ وَ غَیْبَهًٌْ یَضِلُّ فِیهَا أَقْوَامٌ وَ یَهْتَدِی فِیهَا أَقْوَامٌ فَیَا طُوبَی لَکِ إِنْ أَدْرَکْتِهِ وَ یَا طُوبَی مَنْ أَدْرَکَهُ.
امام باقر (علیه السلام)- از ام‌هانی ثقفیه روایت می‌کند که وی گفت: به امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «آقای من! یک آیه از قرآن در دلم خطور کرده که معنی آن مرا ناراحت نموده»، فرمود: «ام هانی! سؤال کن». عرض کردم: «آیه‌ی فَلا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ* الجَوارِ الْکُنَّسِ است». فرمود: «ای ام هانی! چه مسأله خوبی از من پرسیدی؟ مقصود از این آیه مولودی است که در آخر الزّمان خواهد آمد و او مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) این عترت طاهره است. او راست حیرت و غیبتی که مردمی به‌وسیله‌ی آن گمراه گردند و گروهی هدایت شوند خوش به حال تو اگر او را درک کنی و خوشا به حال کسی که او را می‌بیند».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنِ الْأَصْبَغِ‌بْنِ‌نُبَاتَهًَْ عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) قَالَ سَأَلَهُ ابْنُ‌الْکَوَّاءِ عَنْ قَوْلِهِ عَزَّوَجَلَّ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ لَا یُقْسِمُ بِشَیْءٍ مِنْ خَلْقِهِ فَأَمَّا قَوْلُهُ الْخُنَّسُ فَإِنَّهُ ذَکَرَ قَوْماً خَنَسُوا عِلْمَ الْأَوْصِیَاءِ وَ دَعَوُا النَّاسَ إِلَی غَیْرِ مَوَدَّتِهِمْ وَ مَعْنَی خَنَسُوا سَتَرُوا.
امام علی (علیه السلام)- اصبغ‌بن‌نباته گوید: ابن کوّاء از امام علی (علیه السلام) پرسید: «منظور از این آیات چیست فَلَا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ * الجَوَارِ الْکُنَّسِ»؟ فرمود: «خداوند به هیچ‌کدام از آفریده‌های خود قسم نمی‌خورد، اما خنّس چنین است. خداوند گروهی را ذکر کرده که پرده بر روی علم اوصیاء کشیدند و مردم را دعوت به دشمنی آنها نمودند. و معنی (خنسوا) یعنی پوشاندند».
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِهِ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ وَ هُوَ اسْمُ النَّجُومِ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- یعنی اینکه قسم می‌خورم به الخُنَّسِ، و آن نام ستارگانی است.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی قَوْلِهِ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ قَالَ هِیَ الْکَوَاکِبُ تُکْنَسُ بِاللَّیْلِ وَ تُخْنَسُ بِالنَّهَارِ فَلَا تُرَی.
امام علی (علیه السلام)- فَلا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ؛ آنها اخترانند که شب نمایانند و روز نهان و دیده نشوند.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- فِی قَوْلِهِ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ قَالَ خَمْسَهًُْ أَنْجُمٍ زُحَلُ وَ عُطَارِدُ وَ الْمُشْتَرِی وَ بَهْرَامُ وَ الزُّهَرَهًُْ لَیْسَ فِی الْکَوَاکِبِ شَیْءٌ یَقْطَعُ الْمَجَرَّهًَْ غَیْرُهَا.
امام علی (علیه السلام)- فَلا أُقْسِمُ بِالخُنَّسِ؛ پنج ستاره‌اند زحل، عطارد، مشتری، بهرام، زهره، و جز این‌ها ستاره‌ای که کهکشان را پیماید، نیست.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- فِی قَوْلِهِ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْکُنَّسِ قَالَ هِیَ النُّجُومُ السَّبْعَهًُْ زُحَلُ وَ بَهْرَامُ وَ عُطَارِدُ وَ الْمُشْتَرِی وَ الزُّهَرَهًُْ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ خُنُوسُهَا رُجُوعُهَا وَ کُنُوسُهَا تَغَیُّبُهَا بِالنَّهَارِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- از ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) در قول خدا بِالخُنَّسِ* الجَوارِ الْکُنَّسِ نقل شده است که گفت: هفت اخترند؛ زحل، بهرام، عطارد، مشتری، زهره، خورشید و ماه. خنوس آنها، برگشت آنها به روی زمین و کنوسشان نهانی آنها در روز است.