آیه كُلَّما أَرادُوا أَنْ يَخْرُجُوا مِنْها مِنْ غَمٍّ أُعيدُوا فيها وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَريقِ [22]
هرگاه بخواهند از غم و اندوه هاى دوزخ خارج شوند، به آن بازگردانده مى‌شوند و [به آنان گفته مى شود:] بچشيد عذاب سوزان را!
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: إِنَّ أَهْلَ النَّارِ یُعَظِّمُونَ النَّارَ وَ إِنَّ أَهْلَ الْجَنَّهًِْ یُعَظِّمُونَ الْجَنَّهًَْ وَ النَّعِیمَ وَ إِنَّ جَهَنَّمَ إِذَا دَخَلُوهَا هَوَوْا فِیهَا مَسِیرَهًَْ سَبْعِینَ عَاماً فَإِذَا بَلَغُوا أَعْلَاهَا قُمِعُوا بِمَقَامِعِ الْحَدِیدِ وَ أُعِیدُوا فِی دَرَکِهَا فَهَذِهِ حَالُهُمْ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها مِنْ غَمٍّ أُعِیدُوا فِیها وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِیقِ ثُمَّ تُبَدَّلُ جُلُودُهُمْ غَیْرَ الْجُلُودِ الَّتِی کَانَتْ عَلَیْهِمْ قَالَ أَبُوعَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) حَسْبُکَ قُلْتُ حَسْبِی حَسْبِی.
امام صادق ( ابوبصیر گوید: امام صادق (فرمود: «همانا دوزخیان، آتش را و بهشتیان، بهشت و نعمت فراوان را بزرگ می‌شمارند؛ و زمانی‌که دوزخیان وارد دوزخ شوند [به اندازه‌ی] مسیر هفتادساله در آن سقوط می کنند، هرگاه خود را به بالای جهنّم برسانند، با گرزهای آهنین بر سرشان کوبیده می شود و به پایین جهنّم بازگردانده می‌شوند و پیوسته حالشان چنین است، چنانکه خداوند فرموده است: کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها مِنْ غَمٍّ أُعیدُوا فیها وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَریقِ؛ آنگاه پوست‌های دیگری جایگزین پوست‌های بدنشان میشود». [در این‌هنگام] امام ([خطاب به من] فرمود: «بیان همین مقدار تو را کفایت می‌کند»؟ عرض کردم: «آری! برایم کافی است، برایم کافی است»!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَا ابْنَ‌مَسْعُودٍ یَأْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانٌ الصَّابِرُ عَلَی دِینِهِ مِثْلُ الْقَابِضِ عَلَی الْجَمْرَهًِْ بِکَفِّهِ یَقُولُ لِذَلِکَ الزَّمَانِ إِنْ کَانَ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ ذِئْباً وَ إِلَّا أَکَلَتْهُ الذِّئْبُ {الذِّئَابُ} یَا ابْنَ‌مَسْعُودٍ عُلَمَاؤُهُمْ وَ فُقَهَاؤُهُمْ خَوَنَهًٌْ فَجَرَهًٌْ أَلَا إِنَّهُمْ أَشْرَارُ خَلْقِ اللَّهِ وَ کَذَلِکَ أَتْبَاعُهُمْ وَ مَنْ یَأْتِیهِمْ وَ یَأْخُذُ مِنْهُمْ وَ یُحِبُّهُمْ وَ یُجَالِسُهُمْ وَ یُشَاوِرُهُمْ أَشْرَارُ خَلْقِ اللَّهِ یُدْخِلُهُمْ نَارَ جَهَنَّمَ صُمٌّ بُکْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لا یَرْجِعُونَ. وَ نَحْشُرُهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ عَلی وُجُوهِهِمْ عُمْیاً وَ بُکْماً وَ صُمًّا مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ کُلَّما خَبَتْ زِدْناهُمْ سَعِیراً. کُلَّما نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ‌بَدَّلْناهُمْ جُلُوداً غَیْرَها لِیَذُوقُوا الْعَذابَ. وَ إِذا أُلْقُوا فِیها سَمِعُوا لَها شَهِیقاً وَ هِیَ تَفُورُ تَکادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ. کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها مِنْ غَمٍّ أُعِیدُوا فِیها وَ قِیلَ لَهُمْ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِیقِ. لَهُمْ فِیها زَفِیرٌ وَ هُمْ فِیها لا یَسْمَعُونَ؛ یَدَّعُونَ أَنَّهُمْ عَلَی دِینِی وَ سُنَّتِی وَ مِنْهَاجِی وَ شَرَائِعِی إِنَّهُمْ مِنِّی بِرَاءٌ وَ أَنَا مِنْهُمْ بَرِیءٌ.
پیامبر ( (رسول‌خدا (در ضمن روایتی طولانی خطاب به عبدالله‌بن‌مسعود فرمود:) ای پسرمسعود! روزگاری برای مردم فراخواهد رسید، آنکه بر دینش شکیبایی ورزد همچون کسی باشد که پاره‌ای از آتش در دست خود گرفته است. درباره‌ی آن زمان چنین تعبیر میکنند: یا باید گرگ باشی یا گرگ‌صفتان تو را خواهند درید. ای پسرمسعود! دانشمندان و فقیهان ایشان (به قرینه‌ی روایات دیگر، منظور کسانی هستند که عقیده‌ی باطل و مذهبی غیر تشیّع دارند) خیانتکار و بدکارند. آگاه باش که آنان بدترین خلق خدایند و پیروان ایشان نیز چنینند؛ و آن‌کس که نزد ایشان برود و از آن‌ها چیزی فرا گیرد و دوستشان بدارد و همنشین و مشاور ایشان شود، بدترین خلق خداست و خداوند همه‌شان را داخل آتش دوزخ می‌ماید [در حالی‌که] آن‌ها کران، گُنگ‌ها و کورانند لذا [از راه خطا] بازنمی‌گردند. (بقره/۱۸) و روز قیامت، آن‌ها را بر صورت‌هایشان محشور می‌کنیم، در حالی که نابینا و گنگ و کرند جایگاهشان دوزخ است هر زمان آتش آن فرونشیند، شعله‌ی تازه‌ای بر آنان می‌افزاییم. (اسراء/۹۷) هرگاه پوست‌های تنشان [در آن] بریان گردد [و بسوزد]، پوست‌های دیگری به جای آن قرار می‌دهیم، تا کیفر [الهی] را بچشند. (نساء/۵۶) و هنگامی‌که در آن افکنده شوند صدای وحشتناکی از آن می‌شنوند، و این در حالی است که پیوسته می‌جوشد! نزدیک است [دوزخ] از شدّت غضب پاره پاره شود. (ملک/۸۷) کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها مِنْ غَمٍّ أُعِیدُوا فِیها؛ و به آنان خطاب شود: ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِیقِ. برای آنان در آن [دوزخ] ناله‌های دردناکی است و چیزی نمی‌شنوند. (انبیاء/۱۰۰) آنان ادّعا می کنند که بر دین، سنّت، راه روشن و شریعت من هستند [ولی در حقیقت] آنان از من بیزار و من [نیز] از آنان بیزارم».
الصّادق (علیه السلام)- بِالْإِسْنَادِ إِلَی الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ أَبُوعَبْدِاللَّه (علیه السلام) إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ الْأَرْوَاحَ قَبْلَ الْأَجْسَادِ بِأَلْفَیْ عَامٍ فَجَعَلَ أَعْلَاهَا وَ أَشْرَفَهَا أَرْوَاحَ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَهًَْ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ الْأَئِمَّهًِْ بَعْدَهُمْ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ وَ سَاقَ الْحَدِیثَ فِی قِصَّهًِْ آدَمَ وَ حَوَّاءَ إِلَی أَنْ قَالَ قَالا رَبَّنَا فَأَرِنَا ظَالِمِیهِمْ فِی نَارِکَ حَتَّی نَرَاهَا کَمَا رَأَیْنَا مَنْزِلَتَهُمْ فِی جَنَّتِکَ فَأَمَرَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی النَّارَ فَأَبْرَزَتْ جَمِیعَ مَا فِیهَا مِنْ أَلْوَانِ النَّکَالِ وَ الْعَذَابِ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ مَکَانُ الظَّالِمِینَ لَهُمُ الْمُدَّعِینَ لِمَنْزِلَتِهِمْ فِی أَسْفَلِ دَرْکٍ مِنْهَا کُلَّما أَرادُوا أَنْ یَخْرُجُوا مِنْها أُعِیدُوا فِیها.
امام صادق ( از مفضّل‌بن‌عمر روایت است: امام صادق (فرمود: خداوند روح انسان‌ها را دوهزار سال قبل از بدن‌هایشان آفرید و ارواح محمّد (علی (فاطمه (حسن (حسین (و امامان بعد از ایشان (را برترین و شریف‌ترین آن‌ها قرار داد. [در ادامه‌ی روایت] امام صادق (صحبت را به داستان آدم (و حوّا کشاند تا آن‌جا که فرمود: آدم (و حوّا عرض کردند: «پروردگارا! همچنان‌که جایگاه محمّد و اهل بیتش (در بهشت را دیدیم، کسانی‌که به آن‌ها ستم میکنند را در دوزخت به ما نشان بده تا آن‌ها را [نیز] ببینیم». در آن هنگام خداوند به دوزخ فرمان داد و دوزخ، انواع عقوبت‌ها و عذاب‌هایی که در آن وجود دارد را آشکار نمود و خداوند عزّوجلّ فرمود: «جایگاه کسانی که به محمّد و اهل بیتش (ستم روا می‌دارند و مقام و منزلت آنان را برای خود ادّعا میکنند در پایین‌ترین طبقه‌ی دوزخ است که هرگاه بخواهند از غم و اندوه‌های دوزخ خارج شوند، به آن بازگردانده می‌شوند و [به آن‌ها گفته میشود:] بچشید عذاب سوزان را.