آیه وَ قُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ [89]
و بگو: «منم بيم‌‌دهنده‌ی آشكار»!
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- أَرْوِی عَنِ الْعَالِمِ (علیه السلام) أَنَّ جبرئیل (علیه السلام) هَبَطَ إِلَی رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ‌وَ‌جَلَّ یَقْرَأُ عَلَیْکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ اقْرَأْ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ. لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ الْآیَهًَْ فَأَمَرَ النبی (صلی الله علیه و آله) مُنَادِیاً یُنَادِی مَنْ لَمْ یَتَأَدَّبْ بِأَدَبِ اللَّهِ تَقَطَّعَتْ نَفْسُهُ عَلَی الدُّنْیَا حَسَرَاتٍ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- جبرئیل خدمت حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) فرود آمد و عرض کرد: خداوند به تو سلام دارد و می‌فرماید: بخوان: وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ، بنابراین رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) دستور دادد منادی اعلام کند: «هرکس مؤدب به ادب خداوند نشود با دل پرحسرت از جهان می‌رود».
الصّادقین (علیها السلام)- إِنَّ رَسُولَ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) نَزَلَ بِهِ ضَیْفُهُ فَاسْتَسْلَفَ مِنْ یَهُودِیٍّ فَقَالَ الْیَهُودِیُّ وَ اللَّهِ یَا مُحَمَّد (صلی الله علیه و آله) لَا ثَاغِیَهًَْ وَ لَا رَاغِیَهًَْ فَعَلَی مَا أَسْلِفُهُ فَقَالَ رَسُولُ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) إِنِّی لَأَمِینُ اللَّهِ فِی سَمَائِهِ وَ أَرْضِهِ وَ لَوِ ائْتَمَنْتَنِی عَلَی شَیْءٍ لَأَدَّیْتُهُ إِلَیْکَ قَالَ فَبَعَثَ بِدَرَقَهًٍْ لَهُ فَرَهَنَهَا عِنْدَهُ فَنَزَلَتْ عَلَیْهِ وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَهًَْ الْحَیاهًِْ الدُّنْیا.
امام باقر (علیه السلام) و امام صادق (علیه السلام)- برای پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مهمانی رسید، از مردی یهودی مقداری قرض خواست، یهودی گفت: «به خدا قسم! ای محمّد (صلی الله علیه و آله)، نه گوسفند و نه شتری قرض نمی‌دهم، به امید کدام درآمد باشم»؟ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «من امین خدا در آسمان و زمین اویم، اگر مرا امین بر چیزی قرار دهی به تو بر می‌گردانم». سپس پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) سپری را به گروگان برایش فرستاد. این آیه در این مورد نازل شد: و هرگز چشمان خود را به نعمت‌های مادّی، که به گروه‌هایی از آنان داده‌ایم، میفکن! این‌ها شکوفه‌های زندگی دنیاست. (طه/۱۳۱).
الصّادق (علیه السلام)- لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیَهًُْ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ وَ لا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَ اخْفِضْ جَناحَکَ لِلْمُؤْمِنِینَ قَالَ رَسُولُ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) مَنْ لَمْ یَتَعَزَّ بِعَزَاءِ اللَّهِ تَقَطَّعَتْ نَفْسُهُ عَلَی الدُّنْیَا حَسَرَات وَ مَنْ رَمَی بِبَصَرِهِ إِلَی مَا فِی یَدَیْ غَیْرِهِ کَثُرَ هَمُّهُ وَ لَمْ یَشْفِ غَیْظُهُ وَ مَنْ لَمْ یَعْلَمْ أَنَّ لِلَّهِ عَلَیْهِ نِعْمَهًًْ إِلَّا فِی مَطْعَمٍ أَوْ مَلْبَسٍ فَقَدْ قَصُرَ عَمَلُهُ وَ دَنَا عَذَابُهُ وَ مَنْ أَصْبَحَ عَلَی الدُّنْیَا حَزِیناً أَصْبَحَ عَلَی اللَّهِ سَاخِطاً وَ مَنْ شَکَا مُصِیبَهًًْ نَزَلَتْ بِهِ فَإِنَّمَا یَشْکُو رَبَّهُ وَ مَنْ دَخَلَ النَّارَ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّهًِْ مِمَّنْ قَرَأَ الْقُرْآنَ فَهُوَ مِمَّنْ یَتَّخِذُ آیاتِ اللهِ هُزُواً وَ مَنْ أَتَی ذَا مَیْسَرَهًٍْ فَتَخَشَّعَ لَهُ طَلَبَ مَا فِی یَدَیْهِ ذَهَبَ ثُلُثَا دِینِهِ ثُمَّ قَالَ وَ لَا تَعجلْ وَ لَیْسَ یَکُونُ الرَّجُلُ یَنَالُ مِنَ الرَّجُلِ الْمِرْفَقَ فَیُبَجِّلُهُ وَ یُوَقِّرُهُ فَقَدْ یَجِبُ ذَلِکَ لَهُ عَلَیْهِ وَ لَکِنْ تَرَاهُ أَنَّهُ یُرِیدُ بِتَخَشُّعِهِ مَا عِنْدَ اللَّهِ وَ یُرِیدُ أَنْ یَخْتِلَهُ عَمَّا فِی یَدَیْهِ.
امام صادق (علیه السلام)- در تفسیر قمی آمده است: وقتی این آیه لاَ تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلَی مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ وَ لاَ تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَ اخْفِضْ جَنَاحَکَ لِلْمُؤْمِنِینَ نازل شد، پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «هرکس به‌واسطه‌ی وقار و متانت خداوندی صبور نباشد و آرامش نیابد، در اثر حسرت‌های دنیا جانش فرسوده و تکّه‌تکّه می‌شود. هرکس چشم به مال مردم بدوزد، غم و اندوهش زیاد می‌شود و خشم و عصبانیّت وی تمام نمی‌شود. هرکس خوراک و پوشاکش را نعمت خدا بر او نداند، عملش کم و عذابش نزدیک می‌شود. هرکس غم دنیا را بخورد، بر خدا خشم می‌گیرد. هرکس از مصیبتی که بر او نازل شده، شکایت کند، از خدا شکایت می‌کند. هرکس از این امّت که قرآن‌خوان باشد و به جهنّم وارد شود، آیات خدا را به تمسخر گرفته است و هرکس به طمع مال برای آدم متموّل و ثروتمند اظهار خشوع و فروتنی کند، یک‌سوّم دین خود را از دست می‌دهد». سپس فرمود: «عجله نکن! منظورم این نیست که وقتی کسی به دیگری نیکی کرد، او نباید به او احترام بگذارد و او را بزرگ بدارد که این کار بر او واجب است، بلکه می‌بینی آن شخص با اظهار خشوع دروغین هم پاداش از خدا می‌خواهد و هم بر آن است تا آنچه در دست ثروتمند است، به حیله خارج کند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- وَ لَمَّا نَزَلَتْ عَلَیْهِ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ إِلَی آخِرِ الْآیَهًِْ قَالَ (صلی الله علیه و آله) مَنْ لَمْ یَتَعَزَّ بِعَزَاءِ اللَّهِ انْقَطَعَتْ نَفْسُهُ حَسَرَاتٍ عَلَی الدُّنْیَا وَ مَنْ مَدَّ عَیْنَیْهِ إِلَی مَا فِی أَیْدِی النَّاسِ مِنْ دُنْیَاهُمْ طَالَ حُزْنُهُ وَ سَخِطَ مَا قَسَمَ اللَّهُ لَهُ مِن رِزْقِهِ وَ تَنَغَّصَ عَلَیْهِ عَیْشُهُ وَ مَنْ لَمْ یَرَ أَنَّ لِلَّهِ عَلَیْهِ نِعْمَهًًْ إِلَّا فِی مَطْعَمٍ أَوْ مَشْرَبٍ فَقَدْ جَهِلَ وَ کَفَرَ نِعَمَ اللَّهِ وَ ضَلَّ سَعْیُهُ وَ دَنَا مِنْهُ عَذَابُه.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- هنگامی‌که آیه‌ی وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلی ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ بر آن حضرت نازل شد، فرمود: «کسی که دلش به صبر الهی آرام نگیرد جانش از افسوس دنیا به لب می‌رسد و کسی که دیدگانش را بر دارایی مردمان کشد، غصّه‌اش طولانی شده و روزی مقدّر خدا را بد شمرده، و زندگی برای او تلخ می‌گردد. و کسی که نعمت خدا را بر خود، جز خوراک و پوشاک نداند و نفهمد به‌تحقیق به نعمت‌های الهی جهل ورزیده و کافر شده است و تلاشش به هدر رفته و عذابش نزدیک می‌گردد».
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ اخْفِضْ جَناحَکَ لِلْمُؤْمِنِینَ أَیْ أَلِنْ لَهُمْ جَانِبَکَ وَ ارْفُقْ بِهِمْ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- وَ اخْفِضْ جَناحَکَ لِلْمُؤْمِنینَ؛ یعنی با آن‌ها با نرمی رفتار کن و با ایشان مدارا کن.