آیه أَ هُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ نَحْنُ قَسَمْنا بَيْنَهُمْ مَعيشَتَهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِيًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ [32]
آيا آنان رحمت پروردگارت را تقسيم مى‌كنند؟! ما معيشت آن‌ها را در زندگى دنيا در ميانشان تقسيم كرديم و درجات بعضى را برتر از بعضى قرار داديم تا يكديگر را به خدمت گيرند؛ و رحمت پروردگارت از تمام آنچه جمع آورى مى‌كنند بهتر است.
الصّادق (علیه السلام)- رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ (علیه السلام) أَنَّهُ قَالَ لِبَعْضِ تَلَامِیذِهِ یَوْماً: أَیَ شَیْءٍ تَعَلَّمْتَ مِنِّی؟ قَالَ لَهُ: یَا مَوْلَایَ ثَمَانَ مَسَائِلَ. قَالَ (علیه السلام): قُصَّهَا عَلَیَّ لِأَعْرِفَهَا ... الْخَامِسَهًُْ قَالَ رَأَیْتُ حَسَدَ النَّاسِ بَعْضِهِمْ لِبَعْضٍ وَ سَمِعْتُ قَوْلَهُ تَعَالَی نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ فَلَمَّا عَرَفْتُ أَنَّ رَحْمَهًَْ اللَّهِ خَیْرُ مَا یَجْمَعُونَ مَا حَسَدْتُ أَحَداً وَ لَا أَسِفْتُ عَلَی مَا فَاتَنِی. قَالَ: أَحْسَنْتَ وَ اللَّه.
امام صادق (علیه السلام)- از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که روزی به یکی از شاگردانش فرمود: «چه چیزی از من آموختی»؟ عرض کرد: «آقا من از شما هشت مسأله یاد گرفتم». حضرت فرمود: «آن‌ها را بیان کن تا بشناسم ... پنجم؛ دیدم مردم را که گروهی بر گروه دیگر حسد می‌ورزند و گفته‌ی خدای تعالی را شنیدم که می‌فرماید: نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الحَیاةِ الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ پس چون شناختم که رحمت پروردگار بهتر از آنچه که ایشان گرد می‌آورند، است به هیچ‌کس حسد نورزیدم و بر آنچه از دستم رفت افسوس نخوردم». فرمود: «احسنت و اللّه».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ عَلِیٍّ (علیه السلام) فِی بَیَانِ مَعَایِشِ الْخَلْقِ قَالَ وَ أَمَّا وَجْهُ الْإِجَارَهًِْ فَقَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ فَأَخْبَرَنَا سُبْحَانَهُ أَنَّ الْإِجَارَهًَْ أَحَدُ مَعَایِشِ الْخَلْقِ إِذْ خَالَفَ بِحِکْمَتِهِ بَیْنَ هِمَمِهِمْ وَ إِرَادَتِهِمْ وَ سَائِرِ حَالَاتِهِمْ وَ جَعَلَ ذَلِکَ قِوَاماً لِمَعَایِشِ الْخَلْقِ وَ هُوَ الرَّجُلُ یَسْتَأْجِرُ الرَّجُلَ فِی ضَیْعَتِهِ وَ أَعْمَالِهِ وَ أَحْکَامِهِ وَ تَصَرُّفَاتِهِ وَ أَمْلَاکِهِ وَ لَوْ کَانَ الرَّجُلُ مِنَّا یُضْطَرُّ إِلَی أَنْ یَکُونَ بَنَّاءً لِنَفْسِهِ أَوْ نَجَّاراً أَوْ صَانِعاً فِی شَیْءٍ مِنْ جَمِیعِ أَنْوَاعِ الصَّنَائِعِ لِنَفْسِهِ وَ یَتَوَلَّی جَمِیعَ مَا یَحْتَاجُ إِلَیْهِ مِنْ إِصْلَاحِ الثِّیَابِ وَ مَا یَحْتَاجُ إِلَیْهِ مِنَ الْمِلْکِ فَمَنْ دُونَهُ مَا اسْتَقَامَتْ أَحْوَالُ الْعَالَمِ بِذَلِکَ وَ لَا اتَّسَعُوا لَهُ وَ لَعَجَزُوا عَنْهُ وَ لَکِنَّهُ أَتْقَنَ تَدْبِیرَهُ لِمُخَالَفَتِهِ بَیْنَ هِمَمِهِمْ وَ کُلَّ مَا یَطْلُبُ مِمَّا تَنْصَرِفُ إِلَیْهِ هِمَّتُهُ مِمَّا یَقُومُ بِهِ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ وَ لِیَسْتَغْنِیَ بَعْضُهُمْ بِبَعْضٍ فِی أَبْوَابِ الْمَعَایِشِ الَّتِی بِهَا صَلَاحُ أَحْوَالِهِمْ.
امام علی (علیه السلام)- علی (علیه السلام) در بیان معشیت‌های مخلوقات [راه‌های درآمد آن‌ها] فرمود: «امّا دلیل اجاره در این آیه است: نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الحَیاةِ الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ؛ که خداوند متعال در این آیه اشاره می‌کند که اجاره یکی از اسباب معیشت مردمان است. چراکه خداوند متعال به حکمت خودش با اراده‌ها و همّت‌های مردمان و سایر حالاتشان مخالفت می‌کند تا باعث قوام زندگی آن‌ها شود. و این بدان معناست که هر شخص برای آنچه باید ساخته شود و برای کارها و احکام و رفتار و املاکش شخص دیگری را به کار گیرد [و از تخصّص او استفاده کند] چرا که اگر شخص ناچار شود خودش بنّا یا نجّار یا صنعت‌گر شود یا لباسش را خودش مهیّا کند و در تمام آنچه نیاز دارد تخصّص پیدا کند، نظام عالم پایدار نمی‌ماند، زیرا تمامی افراد نیازمند چنین چیزهایی هستند. حتی خودشان هم توان چنین چیزی را نداشته و از انجامش عاجزند. و لیکن خدای تبارک‌وتعالی تدبیرش را محکم ساخته و آثار حکمتش را در مخالفت با عزم‌های مردمان آشکار ساخته است، لذا هر کسی به سوی آنچه همّتش بر آن منصرف می‌شود حرکت می‌کند که در نتیجه آن گروهی کارهای گروه دیگر را به عهده می‌گیرند و در گذران زندگی آنطور که به صلاح آن‌هاست از یکدیگر کمک می‌طلبند.
الصّادق (علیه السلام)- لَوْ حَلَفَ الْقَانِعُ بِتَمَلُّکِهِ عَلَی الدَّارَیْنِ لَصَدَّقَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِکَ وَ لَأَبَرَّهُ لِعِظَمِ شَأْنِ مَرْتَبَهًِْ الْقَنَاعَهًِْ ثُمَّ کَیْفَ لَا یَقْنَعُ الْعَبْدُ بِمَا قَسَمَ اللَّهُ لَهُ وَ هُوَ یَقُولُ نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا فَمَنْ أَذْعَنَ وَ صَدَّقَهُ بِمَا شَاءَ وَ لِمَا شَاءَ بِلَا غَفْلَهًٍْ وَ أَیْقَنَ بِرُبُوبِیَّتِهِ أَضَافَ تَوْلِیَهًَْ الْأَقْسَامِ إِلَی نَفْسِهِ بِلَا سَبَبٍ وَ مَنْ قَنِعَ بِالْمَقْسُومِ اسْتَرَاحَ مِنَ الْهَمِّ وَ الْکَرْبِ وَ التَّعَبِ وَ کُلَّمَا أَنْقَصَ مِنَ الْقَنَاعَهًِْ زَادَ فِی الرَّغْبَهًِْ وَ الطَّمَعُ فِی الدُّنْیَا أَصْلُ کُلِّ شَرٍّ وَ صَاحِبُهَا لَا یَنْجُو مِنَ النَّارِ إِلَّا أَنْ یَتُوبَ وَ لِذَلِکَ قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله) مِلْکُ الْقَنَاعَهًِْ لَا یَزُولُ وَ هِیَ مَرْکَبُ رِضَی اللَّهِ تَعَالَی تَحْمِلُ صَاحِبَهَا إِلَی دَارِهِ فَأَحْسِنِ التَّوَکُّلَ فِیمَا لَمْ تُعْطَهُ وَ الرِّضَی بِمَا أُعْطِیتَ وَ اصْبِرْ عَلَی مَا أَصَابَکَ فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ.
امام صادق (علیه السلام)- اگر شخص قانع، به مالکیّت دو جهان سوگند بخورد خداوند او را تصدیق می‌کند و به خاطر عظمت مقام قناعت سوگند او را قبول می‌نماید، بعد از آن فرمود: «چگونه بنده‌ای قناعت نکند درحالی‌که خداوند می‌فرماید: نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعِیشَتَهُمْ فِی الحَیاةِ الدُّنْیا. بنابراین کسانی که یقین پیدا کنند و مشیّت خداوند را تصدیق نمایند و غفلتی نداشته باشند و به ربوبیّت او یقین حاصل نمایند و بدانند خداوند تقسیم زندگی را بدون علّتی به خود اختصاص داده است و هرکس به زندگی خود و سهم خویش قناعت کند از غم و اندوه راحت می‌گردد و از دروغ و مشقّت آسایش پیدا می‌کند. هرچه از قناعت دور باشد بیشتر به دنبال طلب می‌رود و طمع در مال دنیا پیدا می‌کند، طمع و رغبت دو اصلی می‌باشند که آدمی را به طرف شرّ و فساد می‌کشند و او از آتش نجات پیدا نمی‌کند مگر اینکه توبه نماید برای همین جهت است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «قناعت ثروتی است که پایان ندارد». کسی که بر مرکب قناعت سوار شود و موجب خوشنودی خداوند را فراهم سازد و آن مرکب سوار خود را به جوار حق می‌رساند، اینک به خداوند توکّل کن و از هرچه به شما داده راضی باش؛ و در برابر مصایبی که به تو می‌رسد شکیبا باش که این از کارهای مهمّ است!. (لقمان/۱۷)».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- البحار: رَوَی عَبَایَهًُْ عَنْ أَمِیرِ‌الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ‌بْنِ‌أَبِی‌طَالِبٍ (علیه السلام) أَنَا قَسِیمُ النَّارِ وَ الْجَنَّهًْ.
امام علی (علیه السلام)- من تقسیم‌کننده‌ی آتش و بهشتم.
الصّادق (علیه السلام)- رَوَی الْعَیَّاشِیُّ عَنِ الصَّادِق (علیه السلام): لَا تَقُولَنَّ إنَّ الْجَنَّهًُْ وَاحِدَهًٌْ إِنَ اللَّهَ یَقُولُ وَ مِنْ دُونِهِما جَنَّتانِ و لَا تَقُولَنَّ دَرَجَهًًْ وَاحِدَهًًْ إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ دَرَجَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِنَّمَا تَفَاضَلَ الْقَوْمُ بِالْأَعْمَالِ قَالَ: وَ قُلْتُ لَهُ: إِنَّ الْمُؤْمِنَیْنِ یَدْخُلَانِ الْجَنَّهًَْ فَیَکُونُ أَحَدُهُمَا أَرْفَعَ مَکَاناً مِنَ الْآخَرِ فَیَشْتَهِی أَنْ یَلْقَی صَاحِبَهُ. قَالَ: مَنْ کَانَ فَوْقَهُ فَلَهُ أَنْ یَهْبِطَ وَ مَنْ کَانَ تَحْتَهُ لَمْ یَکُنْ لَهُ أَنْ یَصْعَدَ لِأَنَّهُ لَا یَبْلُغُ ذَلِکَ الْمَکَانَ وَ لَکِنَّهُمْ إِذَا أَحَبُّوا ذَلِکَ وَ اشْتَهَوْهُ الْتَقَوْا عَلَی الْأَسِرَّهًْ.
امام صادق (علیه السلام)- ابوبصیر گوید، امام صادق (علیه السلام) فرمود: ... «نگو یک بهشت، چون خداوند می‌فرماید: و پایین‌تر از آن‌ها، دو باغ بهشتی دیگر است. (الرّحمن/۶۲) و نگو فقط دارای یک درجه است، چون خداوند می‌فرماید: بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ. همانا برتری گروه‌ها نسبت به یکدیگر به کارهای آن‌ها بستگی دارد». به حضرت گفتم: «اگر دو مؤمن وارد بهشت شوند و یکی از آن‌ها دارای جایگاه برتری نسبت به دیگری باشد، می‌تواند دوستش را ملاقات کند»؟ حضرت فرمود: «آن کس که بالاتر است باید فرود بیاید و آن کس که رتبه‌اش پایین‌تر است، نمی‌تواند بالاتر برود. زیرا به آن درجه نمی‌رسد. امّا اگر دوست داشته باشند و خیلی علاقه‌مند باشند، می‌توانند روی تخت با هم ملاقات کنند».
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- إِنَّمَا یَرْتَفِعُ الْعِبَادُ غَداً فِی الدَّرَجَاتِ وَ یَنَالُونَ الزُّلْفَی مِنْ رَبِّهِمْ عَلَی قَدْرِ عُقُولِهِمْ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- فردای قیامت، درجات بندگان خدا و دستیابی ایشان به قرب و نزدیکی پروردگار به‌اندازه‌ی خردهای ایشان است.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- قِیلَ: مَعْنَاهُ وَ النُّبُوَّهًُْ لَکَ مِنْ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ مِنَ الْأَمْوَالِ.
ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه)- معنایش این است که، نبوّت برای تو، بهتر است از آنچه که آن‌ها از اموال، جمع می‌کنند.