آیه ۴۶ - سوره زخرف

آیه وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى بِآياتِنا إِلى فِرْعَوْنَ وَ مَلاَئِهِ فَقالَ إِنِّي رَسُولُ رَبِّ الْعالَمينَ [46]

ما موسى را با آيات خود به‌سوى فرعون و اشراف او فرستاديم؛ [موسى به آن‌ها] گفت: «من فرستاده‌ی پروردگار جهانيانم».

۱
(زخرف/ ۴۶)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- وَ لَقَدْ دَخَلَ مُوسَی‌بْنُ‌عِمْرَانَ (علیه السلام) وَ مَعَهُ أَخُوهُ هَارُونُ (علیه السلام) عَلَی فِرْعَوْنَ وَ عَلَیْهِمَا مَدَارِعُ الصُّوفِ وَ بِأَیْدِیهِمَا الْعِصِیُ فَشَرَطَا لَهُ إِنْ أَسْلَمَ بَقَاءَ مُلْکِهِ وَ دَوَامَ عِزِّهِ فَقَالَ أَ لَا تَعْجَبُونَ مِنْ هَذَیْنِ یَشْرِطَانِ لِی دَوَامَ الْعِزِّ وَ بَقَاءَ الْمُلْکِ وَ هُمَا بِمَا تَرَوْنَ مِنْ حَالِ الْفَقْرِ وَ الذُّلِّ فَهَلَّا أُلْقِیَ عَلَیْهِمَا أَسَاوِرَهًٌْ مِنْ ذَهَبٍ إِعْظَاماً لِلذَّهَبِ وَ جَمْعِهِ وَ احْتِقَاراً لِلصُّوفِ وَ لُبْسِهِ وَ لَوْ أَرَادَ اللَّهُ وَ لَوْ أَرَادَ اللَّهُ جَلَّ ثَنَاؤُهُ بِأَنْبِیَائِهِ حَیْثُ بَعَثَهُمْ أَنْ یَفْتَحَ لَهُمْ کُنُوزَ الذِّهْبَانِ وَ مَعَادِنَ الْعِقْیَانِ وَ مَغَارِسَ الْجِنَانِ وَ أَنْ یَحْشُرَ طَیْرَ السَّمَاءِ وَ وَحْشَ الْأَرْضِ مَعَهُمْ لَفَعَلَ وَ لَوْ فَعَلَ لَسَقَطَ الْبَلَاءُ وَ بَطَلَ الْجَزَاءُ وَ اضْمَحَلَّتِ الْأَنْبَاءُ وَ لَمَا وَجَبَ لِلْقَابِلِینَ أُجُورُ الْمُبْتَلَیْنَ وَ لَا اسْتَحَقَّ الْمُؤْمِنُونَ ثَوَابَ الْمُحْسِنِینَ وَ لَا لَزِمَتِ الْأَسْمَاءُ مَعَانِیَهَا وَ لَکِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ جَعَلَ رُسُلَهُ أُولِی قُوَّهًٍْ فِی عَزَائِمِهِمْ وَ ضَعَفَهًًْ فِیمَا تَرَی الْأَعْیُنُ مِنْ حَالاتِهِمْ مَعَ قَنَاعَهًٍْ تَمْلَأُ الْقُلُوبَ وَ الْعُیُونَ غِنًی وَ خَصَاصَهًٍْ تَمْلَأُ الْأَبْصَارَ وَ الْأَسْمَاعَ أَذًی وَ لَوْ کَانَتِ الْأَنْبِیَاءُ أَهْلَ قُوَّهًٍْ لَا تُرَامُ وَ عِزَّهًٍْ لَا تُضَامُ وَ مُلْکٍ تُمَدُّ نَحْوَهُ أَعْنَاقُ الرِّجَالِ وَ تُشَدُّ إِلَیْهِ عُقَدُ الرِّحَالِ لَکَانَ ذَلِکَ أَهْوَنَ عَلَی الْخَلْقِ فِی الِاعْتِبَارِ وَ أَبْعَدَ لَهُمْ {مِنَ} فِی الِاسْتِکْبَارِ وَ لَآمَنُوا عَنْ رَهْبَهًٍْ قَاهِرَهًٍْ لَهُمْ أَوْ رَغْبَهًٍْ مَائِلَهًٍْ بِهِمْ فَکَانَتِ النِّیَّاتُ مُشْتَرَکَهًًْ وَ الْحَسَنَاتُ مُقْتَسَمَهًًْ وَ لَکِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ أَرَادَ أَنْ یَکُونَ الِاتِّبَاعُ لِرُسُلِهِ وَ التَّصْدِیقُ بِکُتُبِهِ وَ الْخُشُوعُ لِوَجْهِهِ وَ الِاسْتِکَانَهًُْ لِأَمْرِهِ وَ الِاسْتِسْلَامُ لِطَاعَتِهِ أُمُوراً لَهُ خَاصَّهًًْ لَا تَشُوبُهَا {یَشُوبُهَا} مِنْ غَیْرِهَا شَائِبَهًٌْ وَ کُلَّمَا کَانَتِ الْبَلْوَی وَ الِاخْتِبَارُ أَعْظَمَ کَانَتِ الْمَثُوبَهًُْ وَ الْجَزَاءُ أَجْزَل.

امام علی (علیه السلام)- در نهج البلاغه آمده است: وقتی که موسی‌بن‌عمران (علیه السلام) و برادرش هارون (علیه السلام) بر فرعون وارد شدند و جامههای پشمینه تن و چوبدستی در دست داشتند و با فرعون شرط کردند که اگر تسلیم پروردگار شود حکومت و ملکش جاودانه بماند و عزّتش برقرار باشد، فرعون گفت: آیا از این دو نفر تعجّب نمیکنید که دوام عزّت و جاودانگی حکومتم را به خواستههای خود ربط میدهند درحالی‌که در فقر و بیچارگی به سر میبرند؟ اگر چنین است چرا دستبندهای طلا به همراه ندارند؟ این سخن را فرعون برای بزرگ شمردن طلا و تحقیر پوشش لباسی از پشم گفت، درحالی‌که اگر خدای سبحان اراده میفرمود به هنگام بعثت پیامبران درهای گنجها و معدنهای جواهرات و باغهای سرسبز را به روی پیامبران میگشود و پرندگان آسمان و حیوانات وحشی زمین را همراه آنان به حرکت در میآورد، امّا اگر این کار را میکرد آزمایش از میان می‌رفت و پاداش و عذاب بیاثر میشد و بشارتها و هشدارهای الهی بیفایده میبود و بر مؤمنان اجر و پاداش امتحان‌شدگان واجب نمیشد و ایمان‌آورندگان ثواب نیکوکاران را نمییافتند و واژهها معانی خود را از دست میداد. در صورتی که خداوند پیامبران را با عزم و اراده قوی گرچه با ظاهری ساده و فقیر مبعوث میکرد با قناعتی که دلها و چشمها را پر سازد، هر چند فقر و نداری ظاهری آنان چشم و گوشها را خیره سازد. اگر پیامبران الهی دارای چنان قدرتی بودند که مخالفت با آنان امکان نمیداشت و توانایی و عزّتی میداشتند که هرگز مغلوب نمی‌شدند و سلطنت و حکومتی میداشتند که همه چشمها به‌سوی آنان بود و از راههای دور بار سفر به‌سوی آنان میبستند، اعتبار و ارزششان در میان مردم اندک بود و متکبّران در برابرشان سر فرود میآوردند و تظاهر به ایمان میکردند از روی ترس یا علاقهای که به مادیّات داشتند، در آن صورت نیّتهای خالص یافت نمیشد واهداف غیر الهی در ایمانشان راه مییافت، و با انگیزههای گوناگون به‌سوی نیکیها میشتافتند، امّا خدای سبحان اراده فرمود که پیروی از پیامبران و تصدیق و کتب آسمانی و فروتنی در عبادت و تسلیم در برابر فرمان خداوند و اطاعت محض فرمانبرداری با نیّت خالص تنها برای خدا صورت پذیرد و اهداف غیر خدایی در آن راه نیابد که هر مقدار آزمایش و مشکلات بزرگتر باشد ثواب و پاداش نیز بزرگتر خواهد بود».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۴، ص۸۲
نهج البلاغه، ص۲۹۱
بیشتر