آیه وَ لا يَمْلِكُ الَّذينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفاعَةَ إِلاَّ مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ يَعْلَمُونَ [86]
كسانى را كه غير از او مى‌خوانند اختيار شفاعت ندارند؛ مگر آن‌ها كه شهادت بحق داده‌اند و به خوبى آگاهند.
الصّادق (علیه السلام)- دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ، عَنْ أَبِی‌عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) أَنَّ رَجُلًا سَأَلَهُ فَقَالَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) جَاءَ جِیرَانٌ لَنَا بِکِتَابٍ زَعَمُوا أَنَّهُمْ أَشْهَدُونِی عَلَی مَا فِیهِ وَ فِی الْکِتَابِ اسْمِی بِخَطِّ یَدِی قَدْ عَرَفْتُهُ لَا أَشُکُّ فِیهِ وَ لَسْتُ أَذْکُرُ الشَّهَادَهًَْ فَمَا تَرَی قَالَ لَا تَشْهَدْ حَتَّی تَعْلَمَ أَنَّکَ قَدْ أُشْهِدْتَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَّا مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ.
امام صادق (علیه السلام)- در دعائم الاسلام آمده است: مردی از امام صادق (علیه السلام) پرسید: «ای پسر رسول خدا، همسایگان ما نوشته‌ای را برایم آورده‌اند و می‌گویند که مرا بر محتوای مکتوب شاهد گرفته‌اند و در مکتوب نام من به خطّ خودم که می‌شناسم، هست و من در آن شکّی ندارم ولی شهادت را به یاد نمی‌آورم. شما نظرتان چیست»؟ حضرت فرمود: «شهادت مده تا بدانی که شاهد گرفته شده‌ای. خداوند عزّ‌وجلّ فرماید: إِلَّا مَنْ شَهِدَ بِالحَقِّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- وَ لا یَمْلِکُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفاعَةَ قَالَ هُمُ الَّذِینَ قَدْ عَبَدُوا فِی الدُّنیَا لَا یَمْلِکُونَ الشَّفَاعَهًَْ لِمَنْ عَبَدَهُمْ.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- آیه‌ی وَ لا یَمْلِکُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفاعَةَ یعنی آن‌ها همان کسانی هستند که در دنیا مورد پرستش قرار می‌گرفتند. آن‌ها در روز قیامت، حقّ شفاعت برای کسانی که آن‌ها را پرستش می‌کردند نخواهند داشت.
الصّادق (علیه السلام)- الْقُضَاهًُْ أَرْبَعَهًٌْ ثَلَاثَهًٌْ فِی النَّارِ وَ وَاحِدٌ فِی الْجَنَّهًِْ رَجُلٌ قَضَی بِجَوْرٍ وَ هُوَ یَعْلَمُ فَهُوَ فِی النَّارِ وَ رَجُلٌ قَضَی بِجَوْرٍ وَ هُوَ لَا یَعْلَمُ فَهُوَ فِی النَّارِ وَ رَجُلٌ قَضَی بِحَقٍّ وَ هُوَ لَا یَعْلَمُ فَهُوَ فِی النَّارِ وَ رَجُلٌ قَضَی بِحَقٍّ وَ هُوَ یَعْلَمُ فَهُوَ فِی الْجَنَّهًْ.
امام صادق (علیه السلام)- قضات چهار دسته‌اند که سه دسته‌ی آن‌ها اهل جهنّم‌اند و یک دسته در بهشت. ۱ شخصی که قضاوت به ناحق می‌کند و خود می‌داند از روی ظلم قضاوت نموده است. ۲ کسی که برخلاف حق قضاوت می‌کند ولی نمی‌داند. ۳ کسی که به حق قضاوت می‌کند ولی خود نمی‌داند [که واقعا حق همین بوده]. ۴ کسی که به حق قضاوت نماید و تشخیص دهد که حق همین بوده اهل بهشت است.
الصّادق (علیه السلام)- وَ الْمَعْرِفَهًُْ عَلَی وَجْهَیْنِ مَعْرِفَهًٌْ ثَابِتَهًٌْ عَلَی بَصِیرَهًٍْ یُعْرَفُ بِهَا دِینُ اللَّهِ وَ یُوصَلُ بِهَا إِلَی مَعْرِفَهًِْ اللَّهِ فَهَذِهِ الْمَعْرِفَهًُْ الْبَاطِنَهًُْ الثَّابِتَهًُْ بِعَیْنِهَا الْمُوجِبَهًُْ حَقَّهَا الْمُسْتَوْجِبُ أَهْلَهَا عَلَیْهَا الشُّکْرَ لِلَّهِ الَّتِی مَنَّ عَلَیْهِمْ بِهَا مَنٌّ مِنَ اللَّهِ یَمُنُّ بِهِ عَلَی مَنْ یَشَاءُ مَعَ الْمَعْرِفَهًِْ الظَّاهِرَهًِْ وَ مَعْرِفَهًٌْ فِی الظَّاهِرِ فَأَهْلُ الْمَعْرِفَهًِْ فِی الظَّاهِرِ الَّذِینَ عَلِمُوا أَمْرَنَا بِالْحَقِّ عَلَی غَیْرِ عِلْمٍ لَا تَلْحَقُ بِأَهْلِ الْمَعْرِفَهًِْ فِی الْبَاطِنِ عَلَی بَصِیرَتِهِمْ وَ لَا یَصِلُونَ بِتِلْکَ الْمَعْرِفَهًِْ الْمُقَصِّرَهًُْ إِلَی حَقِّ مَعْرِفَهًِْ اللَّهِ کَمَا قَالَ فِی کِتَابِهِ وَ لا یَمْلِکُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفاعَةَ إِلَّا مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ فَمَنْ شَهِدَ شَهَادَهًَْ الْحَقِّ لَا یَعْقِدُ عَلَیْهِ قَلْبَهُ وَ لَا یُبْصِرُ مَا یَتَکَلَّمُ بِهِ لَا یُثَابُ عَلَیْهِ مِثْلَ ثَوَابِ مَنْ عَقَدَ عَلَیْهِ قَلْبَهُ عَلَی بَصِیرَهًٍْ فِیهِ.
امام صادق (علیه السلام)- شناختن دو نوع است: نوع اوّل شناخت واقعی با بصیرت که به‌وسیله‌ی این معرفت راه خدا را تشخیص دهد و به معرفت خدا برسد. این معرفت ثابت است و عارف با این اوصاف موجب ستایش است. و باید خدا را بر این عرفان که یک موهبت الهی است که با معرفت ظاهری به هرکس بخواهد می دهد، سپاس گوید. نوع دوّم، معرفت ظاهری است. این‌ها کسانی هستند که ما را بر حق می دانند امّا دارای بصیرت اهل معرفت باطن نیستند و هرگز با آن معرفت ظاهری به شناخت واقعی خدا نمی رسند، چنانچه در این آیه می فرماید: وَ لا یَمْلِکُ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفاعَةَ إِلَّا مَنْ شَهِدَ بِالحَقِّ وَ هُمْ یَعْلَمُونَ پس کسی که به ظاهر گواه بر حق باشد ولی قلب او چنین گواهی را ندهد و بصیرت در مورد گفته‌ی خود نداشته باشد هرگز به او پاداشی مانند کسی که دارای ایمان قلبی و بصیرت است، نمی‌دهند.