آیه ذلِكَ جَزَيْناهُمْ بِما كَفَرُوا وَ هَلْ نُجازي إِلاَّ الْكَفُورَ [17]
اين كيفر را به خاطر كفرانشان به آن‌ها داديم و آيا ما كسى جز افراد كفران‌كننده را مجازات مى‌كنيم؟!
علی‌بن‌ابراهیم ( قَوْلِهِ سَیْلَ الْعَرِمِ أَیِ الْعَظِیمِ الشَّدِیدِ وَ بَدَّلْناهُمْ بِجَنَّتَیْهِمْ جَنَّتَیْنِ ذَواتَیْ أُکُلٍ خَمْطٍ وَ هُوَ أُمُّ غَیْلَانَ وَ أَثْلٍ قَالَ هُوَ نَوْعٌ مِنَ الطَّرْفَاءِ وَ شَیْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِیلٍ* ذلِکَ جَزَیْناهُمْ بِما کَفَرُوا.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ سَیْلَ الْعَرِمِ، یعنی سیل بزرگ و شدید. وَ بَدَّلْنَاهُم بِجَنَّتَیْهِمْ جَنَّتَیْنِ ذَوَاتَی أُکُلٍ خَمْطٍ، که منظور خار مغیلان است وَ أَثْلٍ، که نوعی درخت گز می‌باشد. وَ شَیْءٍ مِّن سِدْرٍ قَلِیلٍ* ذَلِکَ جَزَیْنَاهُم بِمَا کَفَرُوا.
الصّادق ( سَأَلَ رَجُلٌ أَبَاعَبْدِاللَّهِ (عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فَقالُوا رَبَّنا باعِدْ بَیْنَ أَسْفارِنا وَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ الْآیَهًَْ فَقَالَ هَؤُلَاءِ قَوْمٌ کَانَتْ لَهُمْ قُرًی مُتَّصِلَهًٌْ یَنْظُرُ بَعْضُهُمْ إِلَی بَعْضٍ وَ أَنْهَارٌ جَارِیَهًٌْ وَ أَمْوَالٌ ظَاهِرَهًٌْ فَکَفَرُوا نِعَمَ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ غَیَّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ مِنْ عَافِیَهًِْ اللَّهِ فَغَیَّرَ اللَّهُ مَا بِهِمْ مِنْ نِعْمَهًٍْ وَ إِنَّ اللهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ فَأَرْسَلَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ سَیْلَ الْعَرِمِ فَغَرَّقَ قُرَاهُمْ وَ خَرَّبَ دِیَارَهُمْ وَ ذَهَبَ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَبْدَلَهُمْ مَکَانَ بِجَنَّتَیْهِمْ جَنَّتَیْنِ ذَواتَیْ أُکُلٍ خَمْطٍ وَ أَثْلٍ وَ شَیْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِیلٍ ثُمَّ قَالَ ذلِکَ جَزَیْناهُمْ بِما کَفَرُوا وَ هَلْ نُجازِی إِلَّا الْکَفُورَ.
امام صادق ( آن‌ها جماعتی بودند که آبادی‌های متّصل به هم داشتند در آن آبادی‌ها نهرها و رودخانه‌ها جاری بود و مال‌های زیادی هم داشتند که از آن‌ها استفاده می‌کردند، آن جماعت به نعمت‌های خداوند کافر شدند و از متابعت خداوند دست کشیدند و اخلاق خود را تغییر دادند، خداوند متعال هم زندگی آن‌ها را تغییر داد و خداوند سرنوشت هیچ قوم [و ملّتی] را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند! (رعد/۱۱) بنابراین خداوند سیل بنیان‌کنی برای آن قوم فرستاد که آبادی‌های آن‌ها را غرق کرد و خانه‌های آن‌ها را خراب نمود، اموال و هستی آنان را با خود برد و به‌جای آن دو باغ پُر از میوه‌های گوناگون دو باغ دیگر به آن‌ها داد؛ جَنَّتَیْنِ ذَوَاتَی أُکُلٍ خَمْطٍ وَ أَثْلٍ وَ شَیْءٍ مِّن سِدْرٍ قَلِیلٍ.
امیرالمؤمنین ( یَسْتَجْمِعُ هَؤُلَاءِ لِشَرِّ یَوْمٍ لِبَنِی أُمَیَّهًَْ کَمَا یَجْمَعُ قَزَعَ الْخَرِیفِ یُؤَلِّفُ اللَّهُ بَیْنَهُمْ ثُمَّ یَجْعَلُهُمْ رُکَاماً کَرُکَامِ السَّحَابِ، ثُمَّ یَفْتَحُ لَهُمْ أَبْوَاباً یَسِیلُونَ مِنْ مُسْتَشَارِهِمْ کَسَیْلِ الْجَنَّتَیْنِ سَیْلِ الْعَرِم حَیْثُ بَعَثَ عَلَیْهِ فَأْرَهًًْ فَلَمْ تَثْبُتْ عَلَیْهِ أَکَمَهًٌْ وَ لَمْ یَرُدَّ سَنَنَهُ رَصُّ طَوْرٍ یُذَعْذِعُهُمُ اللَّهُ فِی بُطُونِ أَوْدِیَهًٍْ ثُمَّ یَسْلُکُهُمْ یَنابِیعَ فِی الْأَرْضِ یَأْخُذُ بِهِمْ مِنْ قَوْمٍ حُقُوقَ قَوْمٍ وَ یُمَکِّنُ مِنْ قَوْمٍ لِدِیَارِ قَوْمٍ تَشْرِیداً لِبَنِی أُمَیَّهًَْ.
امام علی ( ستایش مخصوص اوست، این‌ها را همانگونه که پاره‌های ابرها در فصل پاییز به هم می پیوندند به زودی گرد هم می‌آورد تا بنی امیّه را به بدترین روزشان بنشانند و خداوند در میان آنان الفت اندازد و آن‌ها را چون ابرهای متراکم پشت در پشت هم قرار می‌دهد سپس برای آن‌ها درهایی بگشاید تا مانند سیل از محل خیزششان جاری شوند؛ همچون سیل دو باغ مردم سبأ، سیلی ویرانگر به طوری که کوه‌ها را با خود ببرد و هیچ تپه‌ای در برابرش مقاومت نکرده و راهش را کج نکند و خدا آن گروه را درمیان درّه‌ها و رودخانه‌ها پراکنده می‌نماید سپس چون چشمه‌های خروشان در نواحی گوناگون زمین جاری می‌سازد تا به وسیله آنان حق از دست رفته‌ی گروهی از مردم را از گروهی دیگر بستاند و در شهرها جمعی را جایگزین جمعی دیگر سازد تا بدین وسیله بنی امیه آواره شوند.
ابن‌عبّاس ( الْخَمْطُ هُوَ الْأَرَاکُ وَ قِیلَ: هُوَ شَجَرُ الغَضَا، وَ قِیلَ: هُوَ کُلُّ شَجَرٍ لَهُ شَوْکٌ. وَ الْأَثْلُ الطَّرْفَاءُ.
ابن‌عبّاس ( خَمْطٍ؛ همان درخت اراک است [که از چوب آن مسواک می‌سازند] و گفته شده: آن (خَمْطٍ) درخت مویز است و گفته شده: هر درختی است که خار دارد و اثل همان درخت گز است.