آیه ۷ - سوره سجدة

آیه أَلَّذِي أَحْسَنَ کُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِینٍ [7]

همان کسى‌که هرچه را آفرید نیکوآفرید و آفرینش انسان را از گِل آغازکرد.

۱
(سجدة/ ۷)

الرّضا (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِ‌بْنِ‌مُحَمَّدٍ النَّوْفَلِیِّ قَال: قَدِمَ سُلَیْمَانُ الْمَرْوَزِیُّ مُتَکَلِّمُ خُرَاسَانَ عَلَی الْمَأْمُونِ فَأَکْرَمَهُ ... ثُم وَجَّهَ الْمَأْمُونُ إِلَی الرِّضَا (علیه السلام) فَقَالَ إِنَّهُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ مَرْوَ وَ هُوَ وَاحِدُ خُرَاسَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْکَلَامِ وَ یُنْکِرُ الْبَدَاءَ قَالَ (علیه السلام) وَ مَا أَنْکَرْتَ مِنَ الْبَدَاءِ یَا سُلَیْمَانُ (علیه السلام) وَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ أَوَ لا یَذْکُرُ الْإِنْسانُ أَنَّا خَلَقْناهُ مِنْ قَبْلُ وَ لَمْ یَکُ شَیْئاً وَ یَقُولُ عَزَّوَجَلَّ وَ هُوَ الَّذِی یَبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ یُعِیدُهُ وَ یَقُولُ بَدِیعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ یَقُولُ عَزَّوَجَلَّ یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاءُ وَ یَقُولُ وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِینٍ.

امام رضا (علیه السلام)- حسن‌بن‌محمّد نوفلی نقل می‌کند که سلیمان‌مروزی دانشمند [متخصّص در] علم کلام از خراسان بر مأمون وارد شد و مأمون او را گرامی داشت ... سپس مأمون رو به امام رضا (علیه السلام) کرد و گفت: «مردی از اهل مرو به محضر ما رسیده که یگانه‌ی خراسان در میان علمای علم کلام است ...» [سلیمان منکر بداء بود. بداء یعنی چیزی که در ظاهر و به گمان ما مورد خواست و اراده خدا بوده ولی پس از گذشت برهه‌ای از زمان، خلافش ظاهر شود که البته در امور تشریعی و احکام، معمولاً به آن نسخ و در امور تکوینی بداء می‌گویند؛] امام (علیه السلام) فرمود: «ای سلیمان! چگونه اعتقادی به بداء نداری؟ و حال آنکه خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: و آدمی به یاد ندارد که او را پیش از این آفریده‌ایم و او خود چیزی نبوده است؟ (مریم/۶۷) و می‌فرماید: اوست که موجودات را می‌آفریند، سپس آن‌ها را بازمی‌گرداند. (روم/۲۷) و می‌فرماید: آفریننده‌ی آسمانها و زمین است. (بقره/۱۱۷) و می‌فرماید: در آفرینش هر چه بخواهد می‌افزاید. (فاطر/۱) و نیز می‌فرماید: آفرینش انسان را از گِل آغازکرد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۵۹۸
بحار الأنوار، ج۱۰، ص۳۳۰/ بحار الأنوار، ج۴، ص۹۵؛ فیه: «قدم سلیمان ... البداء» محذوف/ التوحید، ص۴۴۱/ عیون أخبارالرضا (ج۱، ص۱۷۹؛ فیه: «و انّه یزعم ... البداء» محذوفٌ و فی موضعه: «وهو واحد ... البداء»
۲
(سجدة/ ۷)

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- الَّذِی أَحْسَنَ کُلَّ شَیْءٍ خَلَقَهُ وَ بَدَأَ خَلْقَ الْإِنْسانِ مِنْ طِینٍ قَالَ هُوَآدَمُ (علیه السلام).

علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه) [منظور از انسان در] الَّذِی أَحْسَنَ کُلَّ شَیْءٍ خَلَقَهُ وَبَدَأَ خَلْقَ الْإِنسَانِ مِن طِینٍ، حضرت آدم (علیه السلام) است.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۶۰۰
بحار الأنوار، ج۵۷، ص۳۷۰/ القمی، ج۲، ص۱۶۷/ نورالثقلین/ القمی، ج۲، ص۱۶۷/ نورالثقلین
بیشتر