آیه وَ بُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغاوِينَ [91]
و دوزخ براى گمراهان آشكار مى‌گردد.
الباقر ( بَعَثَ اللَّهُ مُحَمَّداً (وَ هُوَ بِمَکَّهًَْ عَشْرَ سِنِینَ فَلَمْ یَمُتْ بِمَکَّهًَْ فِی تِلْکَ الْعَشْرِ سِنِینَ أَحَدٌ یَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً (رَسُولُ اللَّهِ (إِلَّا أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّهًَْ بِإِقْرَارِهِ وَ هُوَ إِیمَانُ التَّصْدِیقِ وَ لَمْ یُعَذِّبِ اللَّهُ أَحَداً مِمَّنْ مَاتَ وَ هُوَ مُتَّبِعٌ لِمُحَمَّدٍ (عَلَی ذَلِکَ إِلَّا مَنْ أَشْرَکَ بِالرَّحْمَنِ وَ تَصْدِیقُ ذَلِکَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْزَلَ عَلَیْهِ فِی سُورَهًِْ بَنِی إِسْرَائِیلَ بِمَکَّهًَْ وَ قَضی رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِلَی قَوْلِهِ تَعَالَی إِنَّهُ کانَ بِعِبادِهِ خَبِیراً بَصِیراً أَدَبٌ وَ عِظَهًٌْ وَ تَعْلِیمٌ وَ نَهْیٌ خَفِیفٌ وَ لَمْ یَعِدْ عَلَیْهِ وَ لَمْ یَتَوَاعَدْ عَلَی اجْتِرَاحِ شَیْءٍ مِمَّا نَهَی عَنْهُ وَ أَنْزَلَ نَهْیاً عَنْ أَشْیَاءَ حَذَّرَ عَلَیْهَا وَ لَمْ یُغَلِّظْ فِیهَا وَ لَمْ یَتَوَاعَدْ عَلَیْهَا ... وَ أَنْزَلَ فِی طسم وَ بُرِّزَتِ الْجَحِیمُ لِلْغاوِینَ وَ قِیلَ لَهُمْ أَیْنَ ما کُنْتُمْ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللهِ هَلْ یَنْصُرُونَکُمْ أَوْ یَنْتَصِرُونَ فَکُبْکِبُوا فِیها هُمْ وَ الْغاوُونَ وَ جُنُودُ إِبْلِیسَ أَجْمَعُونَ جُنُودُ إِبْلِیسَ ذُرِّیَّتُهُ مِنَ الشَّیَاطِینِ وَ قَوْلُهُ وَ ما أَضَلَّنا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ یَعْنِی الْمُشْرِکِینَ الَّذِینَ اقْتَدَوْا بِهِمْ هَؤُلَاءِ فَاتَّبَعُوهُمْ عَلَی شِرْکِهِمْ وَ هُمْ قَوْمُ مُحَمَّدٍ (لَیْسَ فِیهِمْ مِنَ الْیَهُودِ وَ النَّصَارَی أَحَدٌ وَ تَصْدِیقُ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ. کَذَّبَ أَصْحابُ الْأَیْکَةِ. کَذَّبَتْ قَوْمُ لُوطٍ. لَیْسَ فِیهِمُ الْیَهُودُ الَّذِینَ قَالُوا عُزَیْرٌ ابْنُ اللهِ وَ لَا النَّصَارَی الَّذِینَ قَالُوا الْمَسِیحُ ابْنُ اللهِ سَیُدْخِلُ اللهُ الْیَهُودَ وَ النَّصَارَی النَّارَ وَ یُدْخِلُ کُلَّ قَوْمٍ بِأَعْمَالِهِمْ وَ قَوْلُهُمْ وَ ما أَضَلَّنا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ. إِذْ دَعَوْنَا إِلَی سَبِیلِهِمْ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِمْ حِینَ جَمَعَهُمْ إِلَی النَّارِ قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ وَ قَوْلُهُ کُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّی إِذَا ادَّارَکُوا فِیها جَمِیعاً بَرِئَ بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ وَ لَعَنَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً یُرِیدُ بَعْضُهُمْ أَنْ یَحُجَّ بَعْضاً رَجَاءَ الْفَلْجِ فَیُفْلِتُوا مِنْ عَظِیمِ مَا نَزَلَ بِهِمْ وَ لَیْسَ بِأَوَانِ بَلْوَی وَ لَا اخْتِبَارٍ وَ لَا قَبُولِ مَعْذِرَهًٍْ وَ لَاتَ حِینَ نَجَاهًٍْ وَ الْآیَاتُ وَ أَشْبَاهُهُنَّ مِمَّا نَزَلَ بِهِ بِمَکَّهًَْ وَ لَا یُدْخِلُ اللَّهُ النَّارَ إِلَّا مُشْرِکاً.
امام باقر ( خداوند محمّد (را در مکّه به رسالت مبعوث کردند، و تا مدّت ده سال اعتقاد پیروان حضرت رسول (این بود که خداوند یکی است و شریکی ندارد و اینکه محمّد (رسول او می‌باشد، هرکس به این دو اعتقاد داشت و از دنیا می‌رفت وارد بهشت می‌شد، و همه‌ی پیروان محمّد (که به این عقیده مردند از پیروان او به حساب می‌آیند، مگر آنهایی که مشرک مرده باشند. گواه بر این مطلب این است که خداوند عزّوجلّ در سوره‌ی بنی‌اسرائیل که در مکّه فرود آمده گفته است: و پروردگارت فرمان داده؛ جز او را نپرستید، و به پدرو مادر نیکی کنید. هرگاه یکی از آن دو، یا هر دو، نزد تو به سنّ پیری رسند، کمترین اهانتی به آنها روا مدار؛ و بر آنها فریاد مزن؛ و گفتار [لطیف و سنجیده و] بزرگوارانه به آنها بگو.* و پر و بال تواضع خویش را از روی محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر؛ و بگو: «پروردگارا! همان‌گونه که آنها مرا در کودکی تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده».* پروردگار شما از درون دل‌هایتان آگاهتر است؛ [هرگاه لغزشی در این زمینه داشتید] اگر صالح باشید [و جبران کنید] او بازگشت‌کنندگان را می‌آمرزد.* و حقِّ خویشاوندان را بپرداز، و [همچنین حقِّ] مستمند و وامانده در راه را؛ و هرگز اسراف و تبذیر مکن،* چرا که تبذیرکنندگان، برادران شیاطینند؛ و شیطان در برابر پروردگارش، بسیار ناسپاس بود.* و هرگاه از آنان (مستمندان) روی برتابی، و انتظار رحمت [و نعمت] پروردگارت را داشته باشی، [تا توانایی یابی و به آنها کمک کنی] با گفتار نرم و آمیخته با لطف با آنها سخن بگو.* هرگز دستت را برگردنت بسته مگذار، [و ترک انفاق و بخشش منما] و بیش از حدّ [نیز] دست خود را مگشای، که مورد سرزنش قرار گیری و از کار فرومانی.* به یقین، پروردگارت روزی را برای هرکس بخواهد، گشاده یا محدود می‌دارد؛ به یقین او نسبت به بندگانش، آگاه و بیناست. (اسراء/۳۰۲۳)». در اینجا فقط به موعظه و نصیحت و تعلیم و نهی خفیفی اکتفا کرده است، و برای کسانی که مرتکب منهیات می‌شوند وعده و وعیدی در نظر گرفته نشده است. ... در سوره‌ی طسم فرموده است: طسم دوزخ برای گمراهان آشکار می‌گردد*، و به آنان گفته می‌شود: «کجا هستند معبودانی که آنها را پرستش می‌کردید ... * معبودهایی غیر از خدا؟! آیا آنها شما را یاری می‌کنند،* یا کسی به یاری آنها می‌آید؟!» در آن هنگام همه آن معبودان با عابدان گمراه به دوزخ افکنده می‌شوند و همچنین همگی لشکریان ابلیس!. (شعراء/۹۵۹۱). در جای دیگر فرمود: وَ ما أَضَلَّنا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ یعنی مشرکان و کسانی که به آنها اقتدا کردند در شرک با آنها همراهی نمودند، و آنها قوم محمّد (می‌باشند در میان این جماعت یک نفر یهودی و نصرانی نیست. گفتار خداوند در قرآن بر این گواه است در آنجا که فرمود: پیش از آنها قوم نوح تکذیب کردند. (قمر/۹). قوم لوط تکذیب کردند. (شعراء/۱۶۰) و یا گفت: اصحاب لوط آن را تکذیب کردند، آنها یهود و نصاری نیستند و گفتند: عزیر فرزند خدا می‌باشد و یا عیسی (پسر خدا هست. به‌زودی خداوند یهود و نصاری را وارد دوزخ می‌کند و هر قوم و ملّتی را به خاطر اعمال آنها وارد جهنّم می‌گرداند، گفتار دوزخیان که گفتند: «وَ ما أَضَلَّنا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ». یعنی آنها ما را به راه خود دعوت نمودند، و لذا خداوند از قول آنها هنگامی‌که همه در دوزخ جمع می‌شوند نقل می‌کند که (در این هنگام) گروه پیروان درباره پیشوایان خود می‌گویند: «خداوندا! اینها بودند که ما را گمراه ساختند پس کیفر آنها را از آتش دو برابر کن! [کیفری برای گمراهیشان، و کیفری بخاطر گمراه ساختن ما] (اعراف/۳۸)». هر زمان که گروهی وارد می‌شوند، گروه دیگر را لعن می‌کنند تا همگی با ذلّت در آن قرار گیرند گروهی از دسته‌ای بیزاری می‌جویند، و جماعتی جماعت دیگری را لعن می‌کنند بعضی با بعضی احتجاج می‌نمایند تا شاید طرف را مغلوب نمایند. آنها همه تلاش می‌کنند تا از آن ورطه نجات پیدا کنند و از آن مشکلات و عذاب‌ها برهند دیگر آنجا محلّ گرفتاری و امتحان و آزمایش نیست، و معذرت هم قبول نمی‌شود، و راه نجاتی هم نیست، این آیات و آیات مشابه دیگر همه در مکّه نازل شده‌اند و خداوند مشرکان را وارد جهنّم می‌کند.
علی‌بن‌ابراهیم ( وَ بُرِّزَتِ الْجَحِیمُ یَقُولُ نُحِیَت.
علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَبُرِّزَتِ الْجَحِیمُ لِلْغَاوِین؛ یعنی دور گردانده شود.