آیه وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها وَ رُسُلِهِ فَحاسَبْناها حِساباً شَديداً وَ عَذَّبْناها عَذاباً نُكْراً [8]
چه بسيار شهرها و آبادي‌ها كه [اهل آن] از فرمان خدا و پيامبرانش سرپيچى كردند و ما به شدّت به حسابشان رسيديم و به مجازات بى‌سابقه‌اى گرفتار ساختيم.
السّجّاد (علیه السلام)- دَخَلَ قَاضٍ مِنْ قُضَاهًِْ الْکُوفَهًِْ عَلَی عَلِیِّ‌بْنِ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) فَقَالَ لَهُ جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ أَخْبِرْنِی عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ جَعَلْنا بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْقُرَی الَّتِی بارَکْنا فِیها قُریً ظاهِرَةً وَ قَدَّرْنا فِیهَا السَّیْرَ سِیرُوا فِیها لَیالِیَ وَ أَیَّاماً آمِنِینَ قَالَ لَهُ مَا یَقُولُ النَّاسُ فِیهَا قَبْلَکُمْ بِالْعِرَاقِ قَالَ یَقُولُونَ إِنَّهَا مَکَّهًُْ فَقَالَ وَ هَلْ رَأَیْتَ السَّرَقَ فِی مَوْضِعٍ أَکْثَرَ مِنْهُ بِمَکَّهًَْ قَالَ فَمَا هُوَ قَالَ إِنَّمَا عَنَی الرِّجَالَ قَالَ وَ أَیْنَ ذَلِکَ فِی کِتَابِ اللَّهِ فَقَالَ أَوَ مَا تَسْمَعُ إِلَی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ کَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها وَ رُسُلِهِ وَ قَالَ وَ تِلْکَ الْقُری أَهْلَکْناهُمْ وَ قَالَ سْئَلِ الْقَرْیَةَ الَّتِی کُنَّا فِیها وَ الْعِیرَ الَّتِی أَقْبَلْنا فِیها فَلْیَسْأَلِ الْقَرْیَهًَْ أَوِ الرِّجَالَ أَوِ الْعِیرَ قَالَ وَ تَلَاع آیَاتٍ فِی هَذَا الْمَعْنَی قَالَ جُعِلْتُ فِدَاکَ فَمَنْ هُمْ قَالَ (علیه السلام) نَحْنُ هُم.
امام سجّاد (علیه السلام)- یکی از قاضی‌های کوفه خدمت علیّ‌بن‌الحسین (علیه السلام) رسید، گفت: «فدایت شوم مرا از تفسیر این آیه: و میان آن‌ها و شهرهایی که برکت داده بودیم، آبادی‌های آشکاری قرار دادیم و سفر در میان آن‌ها را به‌طور متناسب [با فاصله‌ی نزدیک] مقرّر داشتیم [و به آنان گفتیم]: شب‌ها و روزها در این آبادی‌ها با ایمنی [کامل] سفر کنید!. (سبأ/۱۸) مطّلع فرما». فرمود: «مردم عراق در مورد آیه چه اظهار نظری می‌کنند»؟ گفت: «آن‌ها می‌گویند منظور مکّه است». فرمود: «آیا دزدی در جایی بیشتر از مکّه دیده‌ای؟ (یعنی پس چگونه در آیه می‌فرماید در آنجا شما ایمن هستید این چه ایمنی است)». گفت: «پس کجاست»؟ فرمود: «منظور از این قریه‌ها رجال و مردانی هستند [نه سرزمین]». گفت: «بر این مطلب چه دلیلی از قرآن دارید»؟ فرمود: «مگر این آیه را نشنیده‌ای؟ این شهرها و آبادی‌هایی است که ما آن‌ها را هنگامی‌که ستم کردند هلاک نمودیم. (کهف/۵۹) و آیه دیگر: [و اگر اطمینان نداری]، از آن شهر که در آن بودیم سؤال کن، و نیز از آن قافله که با آن آمدیم [بپرس]!. (یوسف/۸۲) از ده و قریه می‌پرسند؟! یا از اهل آن می‌پرسند؟! چند آیه‌ی دیگر نیز در همین معنی تلاوت فرمود». عرض کرد: «آقا فدایت شوم آن مردان چه کسانی هستند»؟ فرمود: «آن‌ها ما هستیم».
الصّادق (علیه السلام)- نَحْنُ الْقُرَی الَّتِی بَارَکَ اللَّهُ فِیهَا قَالَ جُعِلْتُ فِدَاکَ أَوْجَدْتَ أَوْجِدْنِی هَذَا فِی کِتَابِ اللَّهِ إِنَّ الْقُرَی رِجَالٌ قَالَ نَعَمْ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ کَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها وَ رُسُلِهِ فَحاسَبْناها حِساباً شَدِیداً وَ عَذَّبْناها عَذاباً نُکْراً فَمَنِ الْعَاتِی عَلَی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ الْحِیطَانُ وَ الْبُیُوتُ أَمِ الرِّجَالُ فَقَالَ الرِّجَال.
امام صادق (علیه السلام)- امام (علیه السلام) فرمود: «ما همان قریه‌هایی هستیم که خدا به آن‌ها برکت داده است». عرض کرد: «فدایت شوم، آیه‌ای در قرآن به من نشان دهید که منظور از قریه مردم باشند». فرمود: «بله، آیه: وَ کَأَیِّن مِّن قَرْیَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِیدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُّکْرًا سرپیچی‌کننده از خدا کیست؟ دیوارها و خانه‌ها یا مردم»؟ گفت: «مردم».
علی‌بن‌إبراهیم (رحمة الله علیه)- قَالَ عَلِیُّ‌بْنَ‌إبْرَاهیمَ (رحمة الله علیه) فِی قَوْلِهِ وَ کَأَیِّنْ مِنْ قَرْیَةٍ قَالَ أَهْلُ الْقَرْیَهًْ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّها.
علیّ‌بن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ کَأَیِّن مِّن قَرْیَةٍ منظور همان اهل قریه‌ای است که از فرمان خدا سرپیچی کردند.