آیه وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَكْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آياتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزى [134]
اگر ما آنان را پیش از آن [که قرآن نازل شود] با عذابى هلاک مى‌کردیم، [در قیامت] مى‌گفتند: «پروردگارا! چرا پیش از آنکه ذلیل و رسوا شویم، پیامبرى براى ما نفرستادى تا از آیات تو پیروى کنیم»؟
العسکری (علیه السلام)- فَأَمَّا شَوَاهِدُ الْقُرْآنِ عَلَی الِاخْتِبَارِ وَ الْبَلْوَی بِالاسْتِطَاعَهًِْ الَّتِی تَجْمَعُ الْقَوْلَ بَیْنَ الْقَوْلَیْنِ فَکَثِیرَهًٌْ وَ مِنْ ذَلِکَ قَوْلُهُ لَنَبْلُوَنَّکُمْ حَتَّی نَعْلَمَ الْمُجاهِدِینَ مِنْکُمْ وَ الصَّابِرِینَ وَ نَبْلُوَا أَخْبارَکُمْ ... فَإِنْ قَالَ قَائِلٌ فَلَمْ یَعْلَمِ اللَّهُ مَا یَکُونُ مِنَ الْعِبَادِ حَتَّی اخْتَبَرَهُمْ قُلْنَا بَلَی قَدْ عَلِمَ مَا یَکُونُ مِنْهُمْ قَبْلَ کَوْنِهِ وَ ذَلِکَ قَوْلُهُ وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْه وَ إِنَّمَا اخْتَبَرَهُمْ لِیُعَلِّمَهُمْ عَدْلَهُ وَ لَا یُعَذِّبَهُمْ إِلَّا بِحُجَّهًٍْ بَعْدَ الْفِعْلِ وَ قَدْ أَخْبَرَ بِقَوْلِهِ وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَکْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَیْنا رَسُولا.
امام عسکری ( و امّا شواهد قرآنی درباره‌ی امتحان و آزمایش به‌وسیله‌ی توانایی که جامع بین دو عقیده جبر و تفویض است فراوان است که از جمله آن‌ها این فرمایش خداست: ما همه شما را قطعاً می‌آزمائیم تا معلوم شود مجاهدان واقعی و صابران از میان شما کیانند، و اخبار شما را بیازماییم! (محمّد/۳۱) اگر کسی گوید مگر خدا آینده‌ی بنده‌ها را نمی‌داند که آن‌ها را آزمایش کند؟ می‌گوییم چرا نکرده می‌داند چه خواهند کرد و این تفسیر کلام خدا است: و اگر بازگردند، به همان اعمالی که از آن نهی شده بودند بازمی‌گردند. (انعام/۲۸) و همانا آن‌ها را می‌آزماید تا عدل خود را بدان‌ها بنمایاند، و آن‌ها را قبل از بدکاری، بی‌دلیل عذاب نکند. و خودش فرموده است: وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَکْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَیْنا رَسُولًا.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) لَمَّا بَعَثَ أَبَامُوسَی الْأَشْعَرِیَّ قَالَ لَهُ احْکُمْ بِکِتَابِ اللَّهِ وَ لَا تُجَاوِزْهُ فَلَمَّا أَدْبَرَ قَالَ کَأَنِّی بِهِ وَ قَدْ خُدِعَ فَقِیلَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَلِمَ تُوَجِّهُهُ وَ أَنْتَ تَعْلَمُ أَنَّهُ مَخْدُوعٌ فَقَالَ لَوْ عَمِلَ اللَّهُ بِعِلْمِهِ فِی خَلْقِهِ مَا احْتَجَّ عَلَیْهِمْ بِالرُّسُلِ وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَکْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَیْنا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آیاتِکَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزی.
امام علی ( زمانی‌که امیرالمؤمنین (ابوموسی اشعری را برای حکمیّت فرستاد به او فرمود: «به کتاب خدا حکم کن و از آن تجاوز نکن». هنگامی‌که ابوموسی رفت، امیرالمؤمنین (فرمود: «گویا می‌بینم که فریفته می‌شود». کسی گفت: «ای امیرالمؤمنین (! پس چرا او را می‌فرستی درحالی‌که می‌دانی فریفته می‌شود»؟ حضرت فرمود: «اگر بنا باشد خدای متعال به علم خودش در میان مخلوقات عمل کند دیگر پیامبران را نمی‌فرستاد؛ وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَکْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَیْنا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آیاتِکَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزی».