آیه ۳۹ - سوره عنکبوت

آیه وَ قارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مُوسى بِالْبَيِّناتِ فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ما كانُوا سابِقِينَ [39]

و «قارون» و «فرعون» و «هامان» را نيز [هلاك كرديم]؛ موسى با دلايل روشن به سراغشان آمد، امّا آنان در زمين تكبر ورزيدند، ولى نتوانستند [بر خدا] پيشى ‌گيرند.

۱
(عنکبوت/ ۳۹)

علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُهُ وَ قارُونَ وَ فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ إِلَی قَوْلِهِ سابِقِینَ فَهَذَا رَدٌّ عَلَی الْمُجَبِّرَهًِْ الَّذِینَ زَعَمُوا أَنَّ الْأَفْعَالَ لِلَّهِ عَزَّوَجَلَّ وَ لَا صُنْعَ لَهُمْ فِیهَا وَ لَا اکْتِسَابَ فَرَدَّ اللَّهُ عَلَیْهِمْ فَقَالَ فَکُلًّا أَخَذْنا بِذَنْبِهِ وَ لَمْ یَقُلْ بِفِعْلِنَا لِأَنَّهُ عَزَّوَجَلَّ أَعْدَلُ مِنْ أَنْ یُعَذِّبَ الْعَبْدَ عَلَی فِعْلِهِ الَّذِی یُجْبِرُهُ عَلَیْهِ.

علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَقَارُونَ وَفِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَلَقَدْ جَاءهُم مُّوسَی بِالْبَیِّنَاتِ فَاسْتَکْبَرُوا فِی الْأَرْضِ وَمَا کَانُوا سَابِقِینَ، این آیه باور جبریون را که گمان می‌کنند فاعل همه‌ی افعال خداوند عزّوجلّ است و آن‌ها هیچ نقشی و ثوابی در آن ندارند، باطل می‌کند؛ زیرا خداوند به آن‌ها پاسخ داده و می‌فرماید: فَکُلًّا أَخَذْنَا بِذَنبِهِ و نفرمود: بِفِعلِنَا به؛ زیرا خدای عزّوجلّ عادل‌تر از آن است که بنده‌اش را به خاطر فعلش که او را مجبور به انجام آن کرده، عذاب‌دهد.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۳۸۰
بحار الأنوار، ج۵، ص۱۷/ البرهان
۲
(عنکبوت/ ۳۹)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- ثُمَّ قَالَ {ابوذر (رحمة الله علیه)} أَ لَسْتُمْ تَشْهَدُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ شَرُّ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ اثْنَا عَشَرَ سِتَّهًٌْ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ سِتَّهًٌْ مِنَ الْآخِرِینَ ثُمَ سَمَّی السِّتَّهًَْ مِنَ الْأَوَّلِینَ ابْنَ آدَمَ الَّذِی قَتَلَ أَخَاهُ وَ فِرْعَوْنَ وَ هَامَانَ وَ قَارُونَ وَ السَّامِرِیَّ وَ الدَّجَّالَ اسْمُهُ فِی الْأَوَّلِینَ وَ یَخْرُجُ فِی الْآخِرِین.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- ابوذر (رحمة الله علیه) گوید: شما گواه نیستید که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «بدترین مردم از اوّلین و آخرین دوازده نفر هستند: شش تن از پیشینیان و شش تن از متأخّرین؟ سپس شش نفر پیشینیان را چنین نام برد: فرزند آدم که برادرش را کشت، فرعون، هامان، قارون، سامری و دجّال که نامش در میان پیشینیان است ولی با متأخّرین خروج میکند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۳۸۰
الخصال، ج۲، ص۴۵۸/ نورالثقلین
۳
(عنکبوت/ ۳۹)

أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- إِنَّ فِی التَّابُوتِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ سِتَّهًًْ مِنَ الْأَوَّلِینَ وَ سِتَّهًًْ مِنَ الْآخِرِینَ، فَأَمَّا السِّتَّهًُْ مِنَ الْأَوَّلِینَ: فَابْنُ آدَمَ (علیه السلام) الَّذِی قَاتَلَ أَخِیهِ، وَ فِرْعَوْنُ الْفَرَاعِنَهًِْ، وَ السَّامِرِیُّ، وَ الدَّجَّالُ، کِتَابُهُ فِی الْأَوَّلِینَ، وَ یَخْرُجُ فِی الْآخِرِینَ وَ هَامَانُ، وَ قَارُون.

امام علی (علیه السلام)- در تابوت ته دوزخ شش نفر از امّت‌های پیشین جا دارند و شش نفر از امّت آخرالزّمان؛ اما آن شش نفر که از پیشینیان‌اند: فرزند آدم (علیه السلام) است که برادرش را کشت و فرعون فرعون‌ها است و سامری است و دجّال است که نامش در زمره‌ی پیشینیان است ولی در آخرالزّمان خروج خواهد کرد و هامان و قارون.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۱، ص۳۸۲
بحار الأنوار، ج۳۰، ص۴۰۹/ نورالثقلین
بیشتر