آیه فَكُلاًّ أَخَذْنا بِذَنْبِهِ فَمِنْهُمْ مَنْ أَرْسَلْنا عَلَيْهِ حاصِباً وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ الصَّيْحَةُ وَ مِنْهُمْ مَنْ خَسَفْنا بِهِ الْأَرْضَ وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنا وَ ما كانَ اللهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ [40]
ما هر يك از آنان را به گناهشان گرفتيم [و مجازات كرديم]، بر بعضى از آن‌ها طوفانى از سنگريزه فرستاديم، و بعضى از آنان را صيحه[مرگبار آسمانى] فروگرفت، و بعضى ديگر را در زمين فروبرديم، و بعضى را غرق كرديم؛ خداوند هرگز به آن‌ها ستم نكرد، ولى آن‌ها خودشان بر خويشتن ستم مى‌كردند.
علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فَمِنْهُمْ مَنْ أَرْسَلْنا عَلَیْهِ حاصِباً وَ هُمْ قَوْمُ لُوطٍ (علیه السلام) وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ الصَّیْحَةُ وَ هُمْ قَوْمُ شُعَیْبٍ وَ صَالِحٍ (علیها السلام) وَ مِنْهُمْ مَنْ خَسَفْنا بِهِ الْأَرْضَ وَ هُمْ قَوْمُ هُودٍ (علیه السلام) وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنا فِرْعَوْنُ وَ أَصْحَابُهُ ثُمَّ قَالَ عَزَّوَجَلَّ تَأْکِیداً وَ رَدّاً عَلَی الْمُجَبِّرَهًِْ وَ ما کانَ اللهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ.
علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- فَمِنْهُمْ مَنْ أَرْسَلْنا عَلَیْهِ حاصِباً؛ آن‌ها قوم لوط (علیه السلام) بودند. وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ الصَّیْحَةُ؛ آن‌ها قوم شعیب (علیه السلام) و صالح (علیه السلام) بودند. وَ مِنْهُمْ مَنْ خَسَفْنا بِهِ الْأَرْضَ؛ وآن‌ها قوم هود (علیه السلام) بودند. وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنا؛ آن‌ها فرعون و یارانش بودند. سپس خداوند عزّوجلّ در پاسخ به جبری مذهبان می‌فرماید: ما کانَ اللهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- أَمَّا الرَّدُّ عَلَی الْمُجَبِّرَهًِْ وَ هُمُ الَّذِینَ زَعَمُوا أَنَّ الْأَفْعَالَ إِنَّمَا هِیَ مَنْسُوبَهًٌْ إِلَی الْعِبَادِ مَجَازاً لَا حَقِیقَهًًْ وَ إِنَّمَا حَقِیقَتُهَا لِلَّهِ لَا لِلْعِبَادِ وَ تَأَوَّلُوا فِی ذَلِکَ آیَاتٍ مِنْ کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی لَمْ یَعْرِفُوا مَعْنَاهَا کَمَا فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ لَوْ شاءَ اللهُ ما أَشْرَکُوا فَرَدَّ عَلَیْهِمْ أَهْلُ الْحَقِّ فَقَالُوا لَهُمْ إِنَّ فِی قَوْلِکُمْ ذَلِکَ بُطْلَانَ الثَّوَابِ وَ الْعِقَابِ إِذَا نَسَبْتُمْ أَفْعَالَکُمْ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی عَمَّا یَصِفُونَ وَ کَیْفَ یُعَاقِبُ مَخْلُوقاً عَلَی غَیْرِ فِعْلٍ مِنْهُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَی ... فَکُلًّا أَخَذْنا بِذَنْبِهِ إِلَی قَوْلِهِ وَ ما کانَ اللهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ وَ مِثْلُ هَذَا کَثِیرٌ فِی کِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی وَ فِیهِ بُطْلَانُ مَا ادَّعَوْهُ وَ نَسَبُوهُ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی أَنْ یَأْمُرَ خَلْقَهُ بِمَا لَا یَقْدِرُونَ أَوْ یَنْهَاهُمْ عَمَّا لَیْسَ فِیهِمْ صُنْعٌ وَ لَا اکْتِسَابٌ.
امام علی (علیه السلام)- و اما ردّ بر قائلین به جبر که گمان می‌کنند همه کارها از روی مجاز به بندگان منسوب است و در حقیقت از خداست نه بندگان و برای این سخنشان آیاتی را شاهد می‌آورند که معنای آن‌ها را نمی‌دانند، مانند این آیه وَ لَوْ شَاءَ اللهُ مَا أَشْرَکُوا (انعام/۱۰۷) کسانی‌که اعتقاد حق دارند، در جواب آن‌ها می‌گویند: «این سخن شما خط بطلانی است بر ثواب و عقاب الهی. وقتی کارهایتان را به خدای متعال منسوب می‌کنید چطور خداوند مخلوقات را به خاطر کاری که خود انجام نداده‌اند عذاب می‌کند؟ خدای متعال فرمود: ... فَکُلاًّ أَخَذْنا بِذَنْبِهِ فَمِنْهُمْ مَنْ أَرْسَلْنا عَلَیْهِ حاصِباً وَ مِنْهُمْ مَنْ أَخَذَتْهُ الصَّیْحَةُ وَ مِنْهُمْ مَنْ خَسَفْنا بِهِ الْأَرْضَ وَ مِنْهُمْ مَنْ أَغْرَقْنا وَ ما کانَ اللهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لکِنْ کانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ، که از نمونه‌های آن‌ها در کتاب خداوند فراوان است که بطلانی است بر ادّعای آن‌ها و چیزی که به خدا نسبت می‌دهند به این صورت که خداوند خلایق را امر به چیزی می‌کند که قادر به انجام آن نیستند و یا نهی از چیزی می‌کند که نمی‌توانند انجام دهند».