آیه وَ تِلْكَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ وَ ما يَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ [43]
اينها مثالهايى است كه ما براى مردم مى‌زنيم، و جز اهل دانش آن را درك نمى‌كنند.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- فِی مَجمَعِ البَیَان رَوَی الوَاحِدِی بِالإسنَادِ عَن جَابِر (رحمة الله علیه) قَالَ تَلَا النَّبِِیُّ (صلی الله علیه و آله) هَذِهِ الایَهًَْ وَ قَالَ العَالِمُ الَّذِی عَقَلَ عَنِ اللهِ فَعَمِلَ بِطَاعَتِهِ وَ اجتَنَبَ سَخَطَهُ.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- واحدی در «مجمع البیان» با سندش از جابر (رحمة الله علیه) آورده است: پیامبر (صلی الله علیه و آله) این آیه را تلاوت کرد و فرمود: «عالم کسی است که خداوند را دریابد پس اطاعت کند و از خشمش دوری کند».
الکاظم (علیه السلام)- عَنْ هِشَامِ‌بْنِ‌الْحَکَمِ قَالَ قَالَ لِی أَبُوالْحَسَنِ‌مُوسَی‌بْنُ‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) یَا هِشَامُ إِنَّ اللَّهَ تبارک‌وتعالی بَشَّرَ أَهْلَ الْعَقْلِ وَ الْفَهْمِ فِی کِتَابِه ... یَا هِشَامُ إِنَّ الْعَقْلَ مَعَ الْعِلْمِ فَقَالَ وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُون.
امام کاظم (علیه السلام)- هشام‌بن‌حکم گوید: امام کاظم (علیه السلام) به من فرمود: ای هشام! خداوند به اهل عقل و فهم در کتاب خود بشارت داده است: ... ای هشام! عقل همراه دانش می‌باشد و فرموده است: وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُون.
الباقر (علیه السلام)- عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌جَعْفَرٍ (علیه السلام) أَنَّهُ قَال إِنَّ أَبَاذَرٍّ (رحمة الله علیه)کَانَ یَقُولُ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ کَأَنَّ شَیْئاً مِنَ الدُّنْیَا لَمْ یَکُنْ شَیْئاً إِلَّا عَمَلًا یَنْفَعُ خَیْرُهُ وَ یَضُرُّ شَرُّهُ إِلَّا مِنْ رَحْمَهًِْ اللَّهِ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ لَا یَشْغَلْکَ أَهْلٌ وَ لَا مَالٌ عَنْ نَفْسِکَ أَنْتَ یَوْمَ تُفَارِقُهُمْ کَضَیْفٍ بِتَّ فِیهِمْ ثُمَّ غَدَوْتَ مِنْ عِنْدِهِمْ إِلَی غَیْرِهِمْ وَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهًُْ کَمَنْزِلٍ نَزَلْتَهُ ثُمَّ عَدَلْتَ عَنْهُ إِلَی غَیْرِهِ وَ مَا بَیْنَ الْمَوْتِ وَ الْبَعْثِ إِلَّا کَنَوْمَهًٍْ نِمْتَهَا ثُمَّ اسْتَیْقَظْتَ مِنْهَا یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ قَدِّمْ لِمَقَامِکَ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ فَإِنَّکَ مُرْتَهَنٌ بِعَمَلِکَ وَ کَمَا تَدِینُ تُدَانُ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ صَلِّ قَبْلَ أَنْ لَا تَقْدِرَ عَلَی لَیْلٍ وَ لَا نَهَارٍ تُصَلِّی فِیهِ إِنَّمَا مَثَلُ الصَّلَاهًِْ لِصَاحِبِهَا بِإِذْنِ اللَّهِ کَمَثَلِ رَجُلٍ دَخَلَ عَلَی سُلْطَانٍ فَأَنْصَتَ لَهُ حَتَّی فَرَغَ مِنْ حَاجَتِهِ کَذَلِکَ الْمَرْءُ الْمُسْلِمُ مَا دَامَ فِی صَلَاتِهِ لَمْ یَزَلِ اللَّهُ یَنْظُرُ إِلَیْهِ حَتَّی یَفْرُغَ مِنْ صَلَاتِهِ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ تَصَدَّقْ قَبْلَ أَنْ لَا تَقْدِرَ أَنْ تُعْطِیَ شَیْئاً وَ لَا تَمْنَعَ مِنْهُ إِنَّمَا مَثَلُ الصَّدَقَهًِْ لِصَاحِبِهَا کَمَثَلِ رَجُلٍ طَلَبَهُ الْقَوْمُ بِدَمٍ فَقَالَ لَا تَقْتُلُونِی وَ اضْرِبُوا لِی أَجَلًا لِأَسْعَی فِی مَرْضَاتِکُمْ کَذَلِکَ الْمَرْءُ الْمُسْلِمُ بِإِذْنِ اللَّهِ کُلَّمَا تَصَدَّقَ بِصَدَقَهًٍْ حَلَّ بِهَا عُقْدَهًًْ فِی رَقَبَتِهِ حَتَّی یَتَوَفَّی اللَّهُ أَقْوَاماً وَ قَدْ رَضِیَ عَنْهُمْ وَ مَنْ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ فَقَدْ عَتَقَ مِنَ النَّارِ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ إِنَّ قَلْباً لَیْسَ مِنْهُ مِنَ الْحَقِّ شَیْءٌ کَالْبَیْتِ الْخَرَابِ الَّذِی لَا عَامِرَ لَهُ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ إِنَّ هَذَا اللِّسَانَ مِفْتَاحُ خَیْرٍ وَ مِفْتَاحُ شَرٍّ فَاخْتِمْ عَلَی قَلْبِکَ کَمَا تَخْتِمُ عَلَی ذَهَبِکَ وَ وَرِقِکَ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ إِنَّ هَذِهِ الْأَمْثَالَ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ.
امام باقر (علیه السلام)- ابوبصیر گوید: امام باقر (علیه السلام) فرمود: ابوذر (رحمة الله علیه) میگفت: «گویا این اشیاء دنیا چیزی نیست جز عملی که خیر آن سود بخشد، و شرّ آن زیان رساند، مگر به کسی که خداوند به او رحم آورد. ای طالب علم، نباید اهل و مال تو را از رسیدگی به خودت سرگرم سازد؛ آن روزی که از آنان جدا می‌شوی، همانند میهمانی هستی که شب را در میان آنان به سر برده و صبح از نزدشان به سوی دیگران می‌روی. و دنیا و آخرت به سان منزلی است که در آن فرود آمده، سپس به سوی غیر آن خواهی رفت. و فاصله میان مرگ و برانگیخته شدن پس از آن، جز خواب کوتاهی که به زودی از آن بیدار شوی چیز دیگری نیست. ای طالب علم، برای حضور در پیشگاه پروردگار عملی پیش فرست که تو در گرو عمل خود هستی، و هر گونه که عمل کنی جزا بینی. ای طالب علم، پیش از آنکه نتوانی بر شب و روزی دست یابی که در آن نماز بگزاری، نماز بخوان؛ همانا مثل نماز برای صاحبش به اذن پروردگار مثل مردی است که بر سلطانی وارد شود و آن سلطان خوب به سخنان او گوش دهد تا از بیان نیازش فارغ شود. همچنین مرد مسلمان تا آن زمان که در نماز است پیوسته خداوند را در نظر دارد تا از نمازش فارغ گردد. ای طالب علم، صدقه بده پیش از آنکه قادر بر دادن چیزی نباشی و از دادن آن ممنوع نگردی؛ همانا مثل صدقه برای صاحبش مثل مردی است که دستش به خون کسی آلوده شده و اقوام او در پی خونخواهی وی هستند و او گوید: مرا نکشید و مدّتی برایم قرار دهید تا در جلب رضایت شما کوشش نمایم. مرد مسلمان نیز به اذن خدا این چنین است. هر زمان صدقه‌ای بدهد، یک گره از گردنش گشوده شود تا اینکه خداوند اقوامی (چنین کسانی) را به نزد خویش بازستاند درحالی‌که از آنان راضی گشته است، و هر کس که خدا از وی راضی باشد، همانا از آتش آزاد شده است. ای طالب علم، آن دل که در آن چیزی از حقّ نباشد، همچون خانه ویرانی است که آبادکننده‌ای ندارد. ای طالب علم، همانا این زبان کلید خیر و کلید شرّ است. پس بر دهانت مهر زن همان گونه که بر طلا و نقره‌ات مهر می‌نهی. این مثَلها را برای مردم می‌زنیم و آن‌ها را جز دانایان درنمی‌یابند».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عَنْ سِنَانِ‌بْنِ‌ظَرِیفٍ، عَنْ أَبِی‌عَبْدِ‌اللَّهِ (علیه السلام) قَال کَانَ أَمِیرُالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) یَکْتُبُ بِهَذِهِ الْخُطْبَهًِْ إِلَی أَکَابِرِ أَصْحَابِهِ، وَ فِیهَا کَلَامٌ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله). بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ، إِلَی الْمُقَرَّبِینَ فِی الْأَظِلَّهًِْ، الْمُمْتَحَنِینَ بِالْبَلِیَّهًِْ، الْمُسَارِعِینَ فِی الطَّاعَهًِْ، الْمُنْشَئِینَ فِی الْکَرَّهًِْ، تَحِیَّهًٌْ مِنَّا إِلَیْکُمْ، سَلَامٌ عَلَیْکُمْ، أَمَّا بَعْدُ فَإِنَّ نُورَ الْبَصِیرَهًِْ (رُوحَ الْبَصَرِ) رُوحُ الْحَیَاهًِْ الَّذِی لَا یَنْفَعُ إِیمَانٌ إِلَّا بِهِ مَعَ اتِّبَاعِ کَلِمَهًِْ اللَّهِ وَ التَّصْدِیقِ بِهَا، فَالْکَلِمَهًُْ مِنَ الرُّوحِ، وَ الرُّوحُ مِنَ النُّورِ، وَ النُّورُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، فَبِأَیْدِیکُمْ سَبَبٌ وَصَلَ إِلَیْکُمْ مِنَّا نِعْمَهًٌْ مِنَ اللَّهِ لَا تَعْقِلُونَ شُکْرَهَا، خَصَّکُمْ بِهَا وَ اسْتَخْلَصَکُمْ لَهَا وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ.
امام علی (علیه السلام)- سنان‌بن‌ظریف از امام صادق (علیه السلام) نقل میکند که امیرمؤمنان (علیه السلام) این خطبه را برای بزرگان اصحابش نوشته که در بردارنده‌ی سخنانی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) است. بسم الله الرّحمن الرّحیم، این نامهای است برای مقرّبان الهی و آنان که با بلاها امتحان شده و در پیروی از خداوند، از یکدگر پیشی می‌گیرند و بعد از مرگ رجعت می‌کنند، سلام و درود ما بر شما. امّا بعد، همانا نور بینش، مایه زندگی است که ایمان بدون آن فایده ای ندارد مگر اینکه از سخن خدا پیروی شده و به آن تصدیق شود. سخن خداوند از روح است و این روح از نوری است که این نور، نور آسمان‌ها و زمین می‌باشد. شما نعمتی در اختیار دارید که به‌وسیله‌ی ما به شما رسیده و شما در سپاسگزاری از این نعمت الهی نمی‌اندیشید، خداوند این نعمت را به شما ارزانی داشت و شما را برای آن برگزید. وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ.
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- الصَّبْرُ مِنَ الْإِیمَانِ کَالرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ رَأْسُ الصَّبْرِ الْبَلَاءُ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ.
امام علی (علیه السلام)- شکیبایی در پیکر ایمان چون سر است از تن. و سر شکیبایی بلا است وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ.
علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- قَوْلُه وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ یَعْنِی آلَ مُحَمَّدٍ (علیه السلام).
علیّ‌ّبن‌ابراهیم (رحمة الله علیه)- وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ، یعنی جز آل محمّد (صلی الله علیه و آله) کسی درک نمی‌کند.
الباقر (علیه السلام)- فِی قَوْلِهِ تَعَالَی وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ قَالَ نَحْنُ.
امام باقر (علیه السلام)- وَتِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَمَا یَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُونَ، یعنی ما آل محمّد (صلی الله علیه و آله).
الصّادق (علیه السلام)- ِ قَالَ السَّائِلُ وَ مَا الْحُجَّهًُْ فِی أَنَ الْإِمَامَ لَا یَکُونُ إِلَّا عَالِماً بِهَذِهِ الْأَشْیَاءِ الَّتِی ذَکَرْتَ قَالَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ فِیمَنْ أَذِنَ لَهُمْ بِالْحُکُومَهًِْ وَ جَعَلَهُمْ أَهْلَهَا إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْراةَ فِیها هُدیً وَ نُورٌ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هادُوا وَ الرَّبَّانِیُّونَ وَ الْأَحْبارُ فَالرَّبَّانِیُّونَ هُمُ الْأَئِمَّهًُْ دُونَ الْأَنْبِیَاءِ الَّذِینَ یُرَبُّونَ النَّاسَ بِعِلْمِهِمْ وَ الْأَحْبَارُ دُونَهُمْ وَ هُمْ دُعَاتُهُمْ ثُمَّ أَخْبَرَ عَزَّوَجَلَّ فَقَالَ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِنْ کِتابِ اللهِ وَ کانُوا عَلَیْهِ شُهَداءَ وَ لَمْ یَقُلْ بِمَا جَهِلُوا ثُمَّ قَالَ هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ إِنَّما یَتَذَکَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ وَ قَالَ بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی صُدُورِ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ قَالَ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ ثُمَّ قَالَ إِنَّما یَخْشَی اللهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ و قال أَ فَمَنْ یَهْدِی إِلَی الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ یُتَّبَعَ أَمَّنْ لا یَهِدِّی إِلَّا أَنْ یُهْدی فَما لَکُمْ کَیْفَ تَحْکُمُونَ فَهَذِهِ الْحُجَّهًُْ بِأَنَّ الْأَئِمَّهًَْ لَا یَکُونُونَ إِلَّا عُلَمَاءَ.
امام صادق (علیه السلام)- سؤال کننده‌ای از ایشان پرسید: «چه دلیلی وجود دارد که امام عالم به تمام آنچه فرمودید هست»؟ فرمود: «این آیه از قرآن که درباره‌ی رهبران دینی و پیشوایان مذهبی است: ما تورات را که در آن هدایت و روشنایی است، نازل کردیم. پیامبرانی که تسلیم فرمان بودند بنا بر آن برای یهود حکم کردند و نیز خداشناسان و دانشمندان (مائده/۴۴)، منظور از ربّانیّون ائمه (علیهم السلام) هستند نه پیامبران. آن‌ها هستند که مردم را با دانش خود پرورش می‌دهند و منظور از احبار دانشمندان است که امام و پیشوا نیستند. سپس خداوند می‌فرماید: به حفظ کتاب خدا مأمور بودند و بر آن گواهی دادند (مائده/۴۴) در این آیه خداوند نفرموده: «با پیمانی که از آن‌ها راجع به آنچه اطلاع دارند از کتاب گرفته شد. سپس فرمود: بگو: آیا آن‌هایی که می‌دانند با آن‌هایی که نمی‌دانند برابرند؟ تنها خردمندان پند می‌پذیرند (زمر/۹) و فرمود: بلکه قرآن آیاتی است روشن، که در سینه اهل دانش جای دارد. و آیات ما را جز ستمکاران انکار نمی‌کنند (عنکبوت/۴۹) آن‌ها را جز دانایان درنمی‌یابند. (عنکبوت/۴۳) بعد فرمود: هر آینه از میان بندگان خدا تنها دانشمندان از او می‌ترسند (فاطر/۲۸) و فرمود: آیا آن که به حق راه می‌نماید به متابعت سزاوارتر است یا آن که به حق راه نمی‌نماید و خود نیز نیازمند هدایت است؟ شما را چه می‌شود؟ چگونه حکم می‌کنید (یونس/۳۵)»؟ پس این‌ها حجّت و دلیل بر اینکه امامان عالم هستند».
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- قَالَ ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) کُنْتُ أَتَتَبَّعُ غَضَبَ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) إِذَا ذَکَرَ شَیْئاً أَوْ هَاجَهُ خَبَرٌ، فَلَمَّا کَانَ ذَاتَ یَوْمٍ کَتَبَ إِلَیْهِ بَعْضُ شِیعَتِهِ مِنَ الشَّامِ یَذْکُرُ فِی کِتَابِهِ أَنَّ مُعَاوِیَهًَْ وَ عَمْرَوبْنَ‌الْعَاصِ وَ عُتْبَهًَْ‌بْنَ‌أَبِی‌سُفْیَانَ وَ الْوَلِیدَ‌بْنَ‌عُقْبَهًَْ وَ مَرْوَانَ اجْتَمَعُوا عِنْدَ مُعَاوِیَهًَْ فَذَکَرُوا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) فَعَابُوهُ وَ أَلْقَوْا فِی أَفْوَاهِ النَّاسِ أَنَّهُ یَنْتَقِصُ أَصْحَابَ رَسُولِ‌اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) وَ یَذْکُرُ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ مَا هُوَ أَهْلُهُ، وَ ذَلِکَ لَمَّا أَمَرَ أَصْحَابَهُ بِالِانْتِظَارِ لَهُ بِالنُّخَیْلَهًِْ فَدَخَلُوا الْکُوفَهًَْ فَتَرَکُوهُ، فَغَلَظَ ذَلِکَ عَلَیْهِ وَ جَاءَ هَذَا الْخَبَرُ فَأَتَیْتُهُ بَابَهُ فِی اللَّیْلِ، فَقُلْتُ یَا قَنْبَرُ أَیُّ شَیْءٍ خَبَرُ أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَالَ هُوَ نَائِمٌ، فَسَمِعَ کَلَامِی. فَقَالَ (علیه السلام) مَنْ هَذَا قَالَ ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام). قَالَ ادْخُلْ فَدَخَلْتُ، فَإِذَا هُوَ قَاعِدٌ نَاحِیَهًًْ عَنْ فِرَاشِهِ فِی ثَوْبٍ جَالِسٌ کَهَیْئَهًِْ الْمَهْمُومِ، فَقُلْتُ مَا لَکَ یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) اللَّیْلَهًَْ. فَقَال ... بِاللَّهِ أَحْلِفُ یَا ابن‌عبّاس (رحمة الله علیه) لَقَدْ نُبِذَ الْکِتَابُ، وَ تُرِکَ قَوْلُ الرَّسُولِ (صلی الله علیه و آله) إِلَّا مَا لَا یُطِیقُونَ تَرْکَهُ مِنْ حَلَالٍ وَ حَرَامٍ، وَ لَمْ یَصْبِرُوا عَلَی کُلِّ أَمْرِ نَبِیِّهِمْ وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ. أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناکُمْ عَبَثاً وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنا لا تُرْجَعُونَ. فَبَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمُ الْمَرْجِعُ إِلَی اللَّه.
امام علی (علیه السلام)- ابن عباس (رحمة الله علیه) گوید: من هنگامی که امیرالمؤمنین (علیه السلام) چیزی را می گفت و یا خبری وی را به خشم می آورد، همواره خشم و عصبانیّت وی را زیر نظر داشتم. در یکی از روزها یکی از شیعیانش از شام نامه ای برای وی نوشت و در آن ذکر کرد که معاویه و عمر و عاص و عتبهًْ‌بن‌ابی سفیان و ولیدبن‌عقبه و مروان نزد معاویه جمع شدند و از امیرالمؤمنین (علیه السلام) یاد کردند و وی را نکوهش کردند و این چنین میان مردم شایعه کردند که حضرت، قدر و منزلت یاران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را پایین می آورد و هرکدام از آنان را، با آنچه لایق آن هستند ذکر می کند. این امر در زمانی صورت گرفت که حضرت به یارانش فرموده بود که در النخیله منتظر وی باشند و آن‌ها رفتند و او را تنها گذاشتند. این امر بر او گران آمد و این خبر به من رسید، و من شبانه در خانه وی رفتم و گفتم: «قنبر، امیرالمؤمنین (علیه السلام) در چه حالی است»؟ گفت: «او خواب است». حضرت صحبت مرا شنید و فرمود: «کیست»؟ گفتم: «ای امیرالمؤمنین، من ابن عباس هستم». فرمود: «داخل شو». و من داخل شدم. وی در کنار رختخواب خویش و درحالی‌که جامه ای بر تن داشت، اندوهگین نشسته بود. گفتم: «یاامیرالمؤمنین! امشب تو را چه شده است»؟ فرمود: ... ابن عباس! به خدا سوگند می خورم، کتاب خدا پشت سر افکنده شد، و گفتار و دستورات رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ترک شد، مگر حلال و حرامی که نمی توانند ترک کنند، و بر تمام دستورات پیامبر صبر نکردند. وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ وَ ما یَعْقِلُها إِلَّا الْعالِمُونَ. آیا گمان کردید شما را بیهوده آفریده‌ایم، و به‌سوی ما باز نمی‌گردید؟ (مؤمنون/۱۱۵) بازگشت ما و آن‌ها به سوی خداوند است.
الرّسول (صلی الله علیه و آله)- سَاعَهًٌْ مِنْ عَالِمٍ یَتَّکِئُ عَلَی فِرَاشِهِ یَنْظُرُ فِی عَمَلِهِ خَیْرٌ مِنْ عِبَادَهًِْ الْعَابِدِ سَبْعِینَ عَاما.
پیامبر (صلی الله علیه و آله)- عالمی که مدّتی به بستر خود تکیه داده و به علم خود فکر کند بهتر از هفتاد سال عبادت عابد است.