آیه ۳ - سوره غاشیه

امام صادق (علیه السلام)- محمّد از پدرش نقل می‌کند: به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: «عامِلَةٌ یعنی چه»؟ فرمود: «به غیر کتاب منزل خدا عمل کرده است». گفتم: «ناصِبَةٌ یعنی چه»؟ فرمود: «غیر از امام بر حق را به حکومت واداشته است».

امام صادق (علیه السلام)- ابوحمزه گوید: شنیدم امام صادق (علیه السلام) فرمود: «هرکه با شما مخالفت کند، اگرچه بسیار اهل عبادت و تلاش باشد، به این آیه منسوب است: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ خَاشِعَةٌ * عَامِلَةٌ نَّاصِبَةٌ * تَصْلَی نَارًا حَامِیَةً».

امام جواد (علیه السلام)- ابن ابی‌عمیر گوید: «از امام جواد (علیه السلام) درباره‌ی آیه: وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ خَاشِعَةٌ * عَامِلَةٌ نَّاصِبَةٌ پرسیدم. و ایشان فرمود: «این آیه درباره‌ی ناصبیها نازل شد و زیدیها و واقفیها از جمله ناصبیها می‌باشند».

امام صادق (علیه السلام)- تفاوتی نمیکند که ناصبی نماز بخواند یا زنا کند؛ چراکه این آیه درباره‌ی آنان نازل شده است؛ عَامِلَةٌ نَّاصِبَةٌ * تَصْلَی نَارًا حَامِیَةً».

امام باقر (علیه السلام)- ابو اسحاق لیثی گوید: محضر مبارک امام باقر (علیه السلام) عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بفرمایید آیا مؤمنی که مستبصر است وقتی صاحب معرفت شد و کمال یافت مرتکب زنا می‌شود»؟ حضرت فرمود: «خیر». عرض کردم: «آیا لواط می‌کند»؟ فرمود: «خیر». عرض کردم: «دزدی می‌نماید»؟ فرمود: «خیر». عرض کردم: «شرب خمر می‌کند»؟ فرمود: «خیر». عرض کردم: «آیا کبیره‌ای از این کبائر یا فاحشه‌ای از فواحش را انجام می‌دهد»؟ فرمود: «خیر». عرض کردم: «گناهی می‌کند»؟ فرمود: «آری، او مؤمن گناهکاری است که ملمّ می‌باشد». عرض کردم: «معنای ملمّ چیست»؟ فرمود: «الملمّ بالذنب یعنی کسی که گناهی می‌کند ولی ملازم با آن نبوده و اصرار بر آن نمی‌ورزد». عرض کردم: «سبحان اللَّه! خیلی جای تعجّب است که مؤمن زنا و لواط و سرقت نمی‌کند و شراب نیاشامیده و کبیره‌ای از کبائر را مرتکب نشده و فاحشه‌ای از فواحش را انجام نمی‌دهد»!! حضرت فرمود: «از کار خدا نباید تعجّب نمود، حق تعالی آنچه را که بخواهد انجام می‌دهد و از فعلش سؤال نمی‌شود ولی بندگان مورد سؤال و بازخواست قرار می‌گیرند، پس از چه تعجّب کردی ای ابراهیم؟ سؤال کن و خودداری نکن و حیاء ننما، این علم را متکبّر و کسی که از سؤال حیاء می‌کند فرا نمی‌گیرد». عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، از شیعیان شما کسانی را سراغ دارم که شرب خمر نموده، راه را بر مردم می‌بندند و راه‌ها را مخوف و خطرناک می‌کنند، مرتکب زنا و لواط شده، ربا می‌خورند مبادرت به فواحش می‌کنند، در خواندن نماز و گرفتن روزه و دادن زکات سستی از خود نشان می‌دهند، قطع رحم می‌نمایند و کبائر و معاصی کبیره را اتیان می‌کنند، پس توجیه آن چیست و چرا مؤمنی که شیعه‌ی شما است فاعل این قبایح می‌باشد»؟ حضرت فرمود: «ای ابراهیم، آیا در سینه‌ات غیر از این سؤال، سؤال دیگری خلجان نمی‌کند»؟ عرض کردم: «چرا ای فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، سؤال بزرگ‌تر از این»! حضرت فرمود: «آن سؤال چیست»؟ عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن سؤال این است که؛ از دشمنان و کسانی که نصب عداوت و بغض شما را می‌کنند کسانی را یافته‌ام که نماز زیاد خوانده و بسیار روزه گرفته، زکات اموالش را داده، حج و عمره نموده، بر جهاد راغب و حریص بوده، افعال نیک و کردار پسندیده داشته صله رحم نموده، حقوق برادران دینی را اداء کرده، در مالش با دیگران رعایت مواسات را کرده، از شرب خمر دوری نموده، مرتکب زنا و لواط و سایر فواحش نمی‌گردد، منشأ آن چیست و چطور می‌توان این را توجیه کرد؟ پس برایم این راز را گفته و برهان و بیّنه‌اش را بیان نمایید، به خدا سوگند فکرم را به خود مشغول کرده و خواب شب از من ربوده است». حضرت باقر (علیه السلام) تبسّم نموده و سپس فرمود: «ای ابراهیم، بیانی که مشکلت را حل کند و سؤالت را جواب داده باشم برایت ایراد خواهم نمود و علمی نهان از خزائن علم خدا را اظهار خواهم کرد، بگو چگونه اعتقاد این دو گروه (شیعیان عاصی و دشمنان مؤدّب به آداب) را یافته‌ای»؟ عرض کردم: «محبّین و شیعیان شما که فاعل افعال یاد شده می‌باشند کسانی هستند که اگر بین مشرق و مغرب را از طلا و نقره پر کنند و به آن‌ها دهند که دست از دوستی و ولایت شما برداشته و به سراغ غیر شما روند هرگز این کار را نمی‌کنند و اگر در راه دوستی شما با شمشیر بینی‌های ایشان را ببرند و نیز در این راه کشته شوند از این راه برنگشته و دست از آن بر نمی‌دارند. و ناصبی را با آنچه از اوصاف که بر ایشان نقل کردم این طور دیده‌ام که اگر بین مشرق و مغرب را از طلا و نقره پر کنند و به آن‌ها دهند تا از محبّت طواغیت دست کشیده و ولایت و دوستی شما را پیدا کنند امکان ندارد و در راه محبّت طواغیت و ستمگران اگر با شمشیر بینی آن‌ها را ببرند و یا کشته شوند حاضر نیستند از آن دست بردارند و اگر منقبتی از مناقب و فضیلتی از فضایل شما را بشنوند بدحال شده و از آن مشمئز گردیده و رنگشان تغییر کرده و آثار کراهت در صورتشان دیده می‌شود و این به خاطر داشتن بغض شما و محبّت ظالمان می‌باشد». [راوی می‌گوید] امام باقر (علیه السلام) تبسّم کرده و فرمود: «ای ابراهیم اینجا است که ناصبی‌ها در آتش سوزان وارد می‌گردند. از چشمه‌ای بسیار داغ به آنان می‌نوشانند. و ما به سراغ اعمالی که انجام داده‌اند می‌رویم، و همه را همچون ذرّات غبار پراکنده در هوا قرار می‌دهیم! (فرقان/۲۳)