آیه ۵۰ - سوره غافر

آیه قالُوا أَ وَ لَمْ تَكُ تَأْتيكُمْ رُسُلُكُمْ بِالْبَيِّناتِ قالُوا بَلى قالُوا فَادْعُوا وَ ما دُعاءُ الْكافِرينَ إِلاَّ في ضَلالٍ [50]

آن‌ها مى‌گويند: «آيا پيامبران شما با دلايل روشن به سراغتان نيامدند»؟! مى‌گويند: «آرى [آمدند ولى ما نپذيرفتيم]» آن‌ها مى‌گويند: «پس هر‌چه مى‌خواهيد [خدا را] بخوانيد؛ ولى دعاى كافران [به اجابت نمى‌رسد و] جز در گمراهى نيست».

۱
(غافر/ ۵۰)

السّجّاد (علیه السلام)- جَابِرِ‌بْنِ‌یَزِیدَ الْجُعْفِیِّ قَال ... فَأَتَیْنَا عَلِیَّ‌بْنَ‌الْحُسَیْنِ (علیه السلام) وَ یَسْأَلُونَهُ الْإِقَالَهًَْ قَالَ فَتَبَسَّمَ (علیه السلام) ثُمَّ تَلَا أَ‌وَ لَمْ تَکُ تَأْتِیکُمْ رُسُلُکُمْ بِالْبَیِّناتِ قالُوا بَلی قالُوا فَادْعُوا وَ ما دُعاءُ الْکافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلالٍ وَ لَوْ أَنَّنا نَزَّلْنا إِلَیْهِمُ الْمَلائِکَةَ وَ کَلَّمَهُمُ الْمَوْتی وَ حَشَرْنا عَلَیْهِمْ کُلَّ شَیْءٍ قُبُلًا ما کانُوا لِیُؤْمِنُوا إِلَّا أَنْ یَشاءَ اللهُ وَ لکِنَّ أَکْثَرَهُمْ یَجْهَلُونَ فَقُلْتُ سَیِّدِی الْعَجْبُ أَنَّهُمْ لَا یَدْرُونَ مِنْ أَیْنَ أُتُوا قَالَ أَجَلْ ثُمَّ تَلَا فَالْیَوْمَ نَنْساهُمْ کَما نَسُوا لِقاءَ یَوْمِهِمْ هذا وَ ما کانُوا بِآیاتِنا یَجْحَدُونَ وَ هِیَ وَ اللَّهِ آیَاتُنَا وَ هَذِهِ أَحَدُهَا وَ هِیَ وَ اللَّهِ وَلَایَتُنَا یَا جَابِرُ مَا تَقُولُ فِی قَوْمٍ أَمَاتُوا سُنَّتَنَا وَ تَوَالَوْا أَعْدَاءَنَا وَ انْتَهَکُوا حُرْمَتَنَا فَظَلَمُونَا وَ غَصَبُونَا وَ أَحْیَوْا سُنَنَ الظَّالِمِینَ وَ سَارُوا بِسِیرَهًِْ الْفَاسِقِینَ.

امام سجاد (علیه السلام)- جابربن‌یزید جعفی گوید: «امام سجّاد (علیه السلام) تبسّمی نموده این آیه را خواند: و اگر ما فرشتگان را به‌سوی آنان نازل می‌کردیم و مردگان با آنان سخن می‌گفتند و همه چیز را [به گواهی صدق و اعجاز] دسته‌دسته در برابرشان گرد می‌آوردیم باز هم ایمان نمی‌آوردند، مگر آنکه خداوند بخواهد [به اجبار ایمان آورند]، ولی بیشترشان نادانی می‌کنند. (انعام/۱۱۱) گفتم: «آقا تعجّب در این است که نمی‌دانند از کجا دچار چنین بلا شده‌اند». فرمود: «آری بعد این آیه را خواند: پس همان‌گونه که آنان دیدار این روزشان را فراموش کرده و آیات ما را انکار می‌کردند، [ما نیز] امروز آنان را به فراموشی می‌سپاریم. (اعراف/۵۱). به خدا قسم این آیات ما است و این یکی از آن‌ها است این است به خدا، ولایت ما جابر! چه می‌گویی درباره‌ی مردمی که سنّت ما را از بین برده‌اند و با دشمنان ما دوست شده‌اند و احترام ما را نگه نداشته به ما ستم کردند و حقّ ما را غصب کردند و راه و روش ستمکاران را در پیش گرفتند و سیرت فاسقان را عمل می‌کنند».

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۴۲۶
بحارالأنوار، ج۲۶، ص۱۲/ بحارالأنوار، ج۴۶، ص۲۷۸؛ «بتفاوت لفظی»
۲
(غافر/ ۵۰)

الرّسول (صلی الله علیه و آله)- یَشْتَدُّ بِأَهْلِ النَّارِ الْجُوعُ عَلَی مَا هُمْ فِیهِ مِنَ الْعَذَابِ فَیَسْتَغِیثُونَ بِالطَّعَامِ فَیُغَاثُونَ بِطَعَامٍ ذِی غُصَّهًٍْ وَ عَذَابٍ أَلِیمٍ وَ شَرَابٍ مِنْ حَمِیمٍ فَیَقْطَعُ أَمْعَاءَهُمْ فَیَقُولُون لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّکُمْ یُخَفِّفْ عَنَّا یَوْماً مِنَ الْعَذابِ فَیُقَالُ لَهُم أَوَ لَمْ تَکُ تَأْتِیکُمْ رُسُلُکُمْ بِالْبَیِّناتِ قالُوا بَلی قالُوا فَادْعُوا وَ ما دُعاءُ الْکافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلالٍ.

پیامبر (صلی الله علیه و آله)- پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: «اهل جهنّم در شدّت گرسنگی واقع می‌شوند با آن عذاب‌ها که برای آن‌هاست، طلب طعام می‌کنند. و در مقابل خواسته‌ی آن‌ها طعامی به آن‌ها داده می‌شود که آن را ذی غصّه می‌نامند به جهت اینکه در گلوی آن‌ها می‌ماند و فروبردنش برای آن‌ها سخت است و عذابی دردناک است، و آبی به آن‌ها می‌دهند که از گرمی و داغی احشاء و امعاء آن‌ها را قطعه‌قطعه می‌کند. لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّکُمْ یُخَفِّفْ عَنَّا یَوْماً مِنَ الْعَذابِ فَیُقَالُ لَهُم أَوَ لَمْ تَکُ تَأْتِیکُمْ رُسُلُکُمْ بِالْبَیِّناتِ قالُوا بَلی قالُوا فَادْعُوا وَ ما دُعاءُ الْکافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلالٍ.

تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۳، ص۴۲۸
إرشادالقلوب، ج۱، ص۳۶
بیشتر