آیه وَ هُمْ يَصْطَرِخُونَ فيها رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَيْرَ الَّذي كُنَّا نَعْمَلُ أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَ جاءَكُمُ النَّذيرُ فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمينَ مِنْ نَصيرٍ [37]
آن‌ها در دوزخ فرياد مى‌زنند: «پروردگارا! ما را خارج كن تا عمل صالحى انجام دهيم غير از آنچه انجام مى‌داديم»! [در پاسخ به آنان گفته مى‌شود]: آيا شما را به‌اندازه‌اى كه هر‌كس اهل تذكّر است در آن متذكّر مى‌شود عمر نداديم، و انذاركننده‌ی [الهى] به‌سراغ شما نيامد؟! اكنون بچشيد كه براى ظالمان هيچ ياورى نيست!
الرّسول ( عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (قَالَ: قَالَ لِی رَسُولُ اللَّهِ (یَا عَلِیُّ (مَا بَیْنَ مَنْ یُحِبُّکَ وَ بَیْنَ أَنْ یَرَی مَا تَقَرُّ بِهِ عَیْنَاهُ إِلَّا أَنْ یُعَایِنَ الْمَوْتَ ثُمَّ تَلَا رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ یَعْنِی إِنَّ أَعْدَاءَنَا إِذَا دَخَلُوا النَّارَ قَالُوا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحاً فِی وَلَایَهًِْ عَلِیٍّ (غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ فِی عَدَاوَتِهِ فَیُقَالُ لَهُمْ فِی الْجَوَابِ أَوَ لَمْ نُعَمِّرْکُمْ ما یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ وَ جاءَکُمُ النَّذِیرُ وَ هُوَ النَّبِیُّ (فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمِینَ لآِلِ مُحَمَّدٍ (مِنْ نَصِیرٍ یَنْصُرُهُمْ وَ لَا یُنَجِّیهِمْ مِنْهُ وَ لَا یَحْجُبُهُمْ عَنْهُ.
پیامبر ( از امیر المؤمنین (روایت است: پیامبر اکرم (فرمود: «یا علی! کسی که با تو محبّت می‌ورزد آنگاه چشمهایش روشن می‌شود که با مرگ روبرو گردد»، بعد این آیه را قرائت نمود: رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ یعنی دشمنان اهل بیت وقتی داخل جهنّم می‌شوند می‌گویند: «خدایا ما را خارج کن تا کارهای خوبی که همراه با ولایت علی (است انجام دهیم غیر از آن تبهکاری‌هایی که با دشمنی علی (می‌کردیم». در جواب ایشان گفته می‌شود: «أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْکُمْ ما یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ وَ جاءَکُمُ النَّذِیرُ فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمِینَ مِنْ نَصِیرٍ ستمگران آل محمّد را یاوری نیست که موجب نجات و خلاصی آن‌ها شود».
الکاظم ( عن الفتح‌بن‌یزید الجرجانی عن ابی‌الحسن (حدیث طویل و فی آخره قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ قَدْ بَقِیَتْ مَسْأَلَهًٌْ قَالَ هَاتِ لِلَّهِ أَبُوکَ قُلْتُ یَعْلَمُ الْقَدِیمُ الشَّیْءَ الَّذِی لَمْ یَکُنْ أَنْ لَوْ کَانَ کَیْفَ کَانَ یَکُونُ قَالَ وَیْحَکَ إِنَ مَسَائِلَکَ لَصَعْبَهًٌْ أَ مَا سَمِعْتَ اللَّهَ یَقُولُ لَوْ کانَ فِیهِما آلِهَةٌ إِلَّا اللهُ لَفَسَدَتا وَ قَوْلَهُ وَ لَعَلا بَعْضُهُمْ عَلی بَعْضٍ وَ قَالَ یَحْکِی قَوْلَ أَهْلِ النَّارِ أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ وَ قَالَ وَ لَوْ رُدُّوا لَعادُوا لِما نُهُوا عَنْهُ فَقَدْ عَلِمَ الشَّیْءَ الَّذِی لَمْ یَکُنْ أَنْ لَوْ کَانَ کَیْفَ کَانَ یَکُونُ.
امام کاظم ( فتح‌بن‌یزید از امام کاظم (حدیثی طولانی نقل میکند و در انتهای آن چنین آمده است: ... گفتم: «فدای تو گردم یک مسأله باقی ماند»؛ فرمود: «بپرس از برای خدا است نیکی پدرت » گفتم: «خداوند قدیم آنچه را که نبوده می داند که اگر بود می شد چگونه میبود»؟ حضرت فرمود: «وای بر تو! به درستی که مسائل تو دشوار است؛ آیا نشنیده‌ای که خدا می‌فرماید: اگر در آسمان و زمین، جز «اللَّه» خدایان دیگری بود، فاسد می‌شدند [و نظام جهان به هم می‌خورد] (انبیاء/۲۲) و نیز فرمود: منزّه است خدا از آنچه آنان توصیف می‌کنند! (مؤمنون/۹۱) و کلام اهل دوزخ را چنین بازگو می کند که: أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ و فرمود: و اگر بازگردند، به همان اعمالی که از آن نهی شده بودند بازمی‌گردند (انعام/۲۸) پس آنچه را که نبوده دانسته که اگر بود می شد چگونه می بود».
علی‌بن‌إبراهیم ( وَ هُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیها أی یَصِیحُونَ وُ یُنَادُونَ رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ فَرَدَّ اللهُ عَلَیْهِمْ فَقَالَ أَوَلَمْ نُعَمِّرْکُمْ ما یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ أیْ عَمَّرتُمْ حَتَّی عَرَّفتُمُ الأمُورَ کُلَّهَا وَ جاءَکُمُ النَّذِیرُ یَعْنِی رَسُولُ اللهِ (ٍ
علیّ‌بن‌ابراهیم ( وَهُمْ یَصْطَرِخُونَ فِیهَا، یعنی جیغ کشیده و فریاد می‌زنند. رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَیْرَ الَّذِی کُنَّا نَعْمَلُ پس خداوند به آنان پاسخ داده و فرمود: أَوَلَمْ نُعَمِّرْکُم مَّا یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَن تَذَکَّرَ یعنی به شما عمر طولانی داده شد تا اینکه به تمام آن امور آگاهی پیدا کردید. وَجَاءکُمُ النَّذِیرُ، یعنی رسول خدا (.
الصّادق ( وَ سُئِلَ (عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ أَ وَلَمْ نُعَمِّرْکُمْ ما یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَنْ تَذَکَّرَ فَقَالَ تَوْبِیخٌ لِابْنِ ثَمَانِیَ عَشْرَهًَْ سَنَهًًْ.
امام صادق ( از امام صادق (تفسیر آیه: أَوَلَمْ نُعَمِّرْکُم مَّا یَتَذَکَّرُ فِیهِ مَن تَذَکَّرَ را پرسیدند و حضرت پاسخ داد: «این، توبیخی برای پسر هجده ساله است».
الرّسول ( مَنْ عَمَّرَهُ اللَّهُ سِتِّینَ سَنَهًًْ فَقَدْ أَعْذَرَ إِلَیْهِ.
پیامبر ( خداوند به هر کس شصت سال عمر دهد نسبت به او صاحب عذر گردیده است.
أمیرالمومنین ( الْعُمُرُ الَّذِی أَعْذَرَ اللَّهُ فِیهِ إِلَی ابْنِ آدَمَ (سِتُّونَ سَنَهًْ.
امام علی ( میزان عمری که خداوند در آن به انسان مهلت عذر آوردن می دهد شصت سال است.